DUDBUT'K'A

XOPA-BATUMİŞİ K'İNAŞŞARAŞ P'ROGET'İ

Xopa-Batumişi k’inaşşaraş p’roget’iten, Oşkenda Azia k’ala Turkiaşen do Turkiaş dixapeşen na ixvenasunon matirelobaşi ar burme t’erit’oriaşi şarape do limanepe oxmarinuten oxvenu, 1988 3’anas na guin3’k’u Sarpiş sinorişi nek’na oxizmet’u k’ala na gyoç’k’u t’urizmuri ak’t’ivitepeşen na yeçkindu nunç’işobaş dvaç’iroba oçodinu inoğirinen. Majura k’eleti oxvenu na ip’laninen Giresuni-Tirebolu, T’amt’ra-Tirebolu-Diyarbekir do T’amt’ra-Rizini-Xopaşi ağani k’inaşşaras xatepe k’ala Yulva Uçazoğaş T’erit’orias na ren noğape k’inaşşaras şebek’eşa nunç’işinu do am şebek’e K’avk’asiaşen Rusiaş Federa3iaşa do Oşkenda Aziaşa mek’iruşi noğira ixvenen.

Okorturaşi limanepeşen umosi emniet’oni do limanuri xizmet’epeş (mok’idu, moçodu, istok’inu) k’apasit’e umosi mağali na ren Turkiaşi Uçazoğaş limanepeşa na mulun eşiape Okorturaşa do Okorturaşen Azerbaycani do Oşkenda Azişa k’inaşşaraş matirelobaten otiru şeni Xopa-Batumişi k’inaşşaras Turkia şeni xolo artneri becitoba uğun do jur tereşi mogapaşasti nargasunon. Edo xolo Xopaşen Batumişa k’inaşşaras p’roget’i oxvenuten am t’erit’oriaşen K’avk’asia do Oşkenda Aziaşa k’artan dğas na manz’inen k’omer3ialuri nunç’işobaşa didi feide na aqvasunon do Uçazoğaşi limanepe umosi akt’ivuri na iqvasunon do Turkias t’erit’orias na uğun st’rat’egiuri pozi3ia na imencelasunon izop’inen.

Xopa-Batumişi k’inaşşaraş p’roget’işi ginz’enoba mtelot 33 km ren do ğirsi muşi nanç’inerot 260 milyon USD dolarot itahminen. Na molişinen p’roget’i, Turkiaş Resp’ublik’aşi Oxen3aluri K’inaşşaraşi (TROK’) p’lasmaniş p’rogramaşa yeizdinuten, TROK’şk’elen oxvenu şeni Nunç’işobaş Naziroba do Oxen3aluri Op’lanuşi Teşkilat’iş Musteşaroba (OOTM) k’ala k’ont’akt’i ixvenu mara p’roget’i OOTMşk’elen k’abuli var ixvenu. “Xopa-Batumi ağani k’inaşşaraş xati şeni ar fizibilit’eşi xandaş p’roget’i” 2004- 2006 TRACECA Ak’sioniş P’lanis iqvas yado tek’lifi ixveneren. Oxen3aluri Limani do Haerop’ort’epeş Organiza3iaşi p’lasmaniş p’rogramas na ren p’roget’is, k’inaşşara şeni t’ek’nik’uri do finansiuri fizibilit’eş xanda oxvenuten op’rat’ik’uş p’roget’epeş oxaziru isimadinen. Ğirsi muşi nanç’inerot 600 şilya Euro na ren fizibilit’eşi ora şeni 8 tutalot p’lani ixvenen.

Okorturaşi Batumi do Potişi limanepe K’avk’asiaşa do Oşkenda Aziaşa na nunç’işun k’inaşşaraş mosaşa mek’ireli ren. Giresun, T’amt’ra, Rizini do Xopaş limanepe k’ala Yulva Uçazoğa, Turkias k’inaşşaraş mek’iroba na var uğun ar t’erit’oria ren. Turkiak am k’oridoris arxvala dixaşşaras matirelobaten andğaneri ndğaşakis dvadgineren do muşi renobas naqoneren. Mara am p’roget’i k’ala K’avk’asiaşa do Oşkenda Aziaşa na ixvenen eksp’ort’is Turkiaş mtelixolok Xopaşa nik’irasunonan. Edo xolo Avrop’aş terepeşi matirelobasti rek’abet’iş gecginoba aqvasunon. İrixolo antepe visimadat na Xopa do Batumiş oşkendas na ixvenasunon ar k’inaşşara k’ala eksp’ort’i do imp’ort’is seriozuli ar monz’inoba aqvasunon, maeksp’ort’e do matirelobaşi sekt’orik mogeri iqvasunon. Aşoten zoğaluri matirelobas Poti do Batumişi limanepeşa na ulurnan k’aravepeti Xopaşi limanişa moxtasunonan. Turkias am sebebepeşen ek’onomiuri mogapa do ğirsi mağali na uğun am p’roget’i oxvenu dvaç’irs.