|
K'İRİMİŞİ AVT'ONOMİURİ RESP'UBLİK'A
K’irimişi Avt’onomiuri Resp’ublik’a (K’irimişi Tatarulot: Qirim Muhtar Cumhuriyeti; Uk’rainurot: Avtonomna Respublika Krym) Uk’rainas, Uçazoğaşi olandeşk’ele do Azak’işzoğaşi omjoreşk’ele na golaz’in gverdk’un3’ulaş jin gedgineri avt’onomiuri oxen3ale ren. Dixaşzoma 26.200 km² do nananoğa muşi Akmesçit (Simferopol) na ren K’irimişi majura noğape ren; Akyar (Sivastopol), Kerç, Kefe (Feodosya), Kezle (Gozleve) (Yevpatorya), Yalta, Cankoy do Bahçesaray. Avt’onomiaşi ok’rebule Akmesçit ren, gverdk’un3’ulaş k’ult’uruli do indust’rialuri 3ent’ri.
K’irimi, gverdk’un3’ula Kerçi k’ala yulvaşk’ele guinzden. Olandeşk’ele xomula st’ep’epe, tapala rak’anepe k’ala 1000- 1500 met’reşakis imağalen. Daz’oni fundapunape, mçxuri do txa oskedinu muşiten Xçezoğas mengaps. Omjoreşk’eleni oktepe muşi kvalepuna korfezepeşa nunç’uşun. Olanduri ixepe na var bars am dixapes Xçezoğaşi t’aroni iz’iren. Yaltas t’u3anoba nanç’inerot 13C° ren do 3’anas arxvala 70 ndğas mç’imups mara qinoras dido qini iqven. Mç’ima qinoraşi do yebargoraşi dros mç’ips. Mcveşoras Uk’rainaşi let’apeşa gverdk’un3’ula Perekopi k’ala mek’ireli rt’u mara andğas xveneri k’analiş sebebiten Uk’raina k’ala fizik’uri mek’iroba var duskidu.
Uk’rainaş 2001 3’anaşi k’oro3xaş toliten K’irimişi nak’onoba ren 2.033.700 adami. Dobadonaş adamepeşi didope Rusepe renantina Uk’rainepe do K’irimuri Tatarepesti moşkva nak’onoba uğunan. K’irimişi demografiuri st’rukt’ura aşo ren; Rusepe: %58,32, Uk’rainepe: %24,32, K’irimuri Tatarepe: %12,1, Xçe Rusepe: %1,44, Tatarepe: %0,54, Sumexepe: %0,43 do Yahudepe: %0,22. Ç’it’anuri majura grup’epeti renan; Uçazoğaşi Germanepe, Romanepe, Bulgarepe, P’olonepe, Azerepe, K’orelurepe do Yunanurepe. Oxen3aleşi ofi3ialuri nena ren Uk’rainuri mara oxen3aluri dulyapes didopeten Rusuli ixmarinen. Gamantanuri do oxen3aluri dulyapeş Uk’rainuri noktinu gecgineri var aqoperenan. Dido na iğarğalinen majura ar nenati K’irimuri Tataruli ren. K’oro3xaşi toliten K’irimişi maskidalepeş nananenape aşo ren; %77 Rusuli, %11,4 K’irimuri Tataruli do %10,1 Uk’rainuri.
sK’irimişi mogapaş dudarepe ren; xaçka, madenuri indust’ria, maçxomeloba do zoğap’icuri t’urizmi. Let’aştudeni madenepe muşi ren; noşkeri, rk’ina, manganezi do alçişkva. K’irimişi olandeşk’ele xaçka şeni irişen moxva k’orta ren. Didopeten tutaşpukiri, lazut’i do dik’a ixaçken. Na unon 3’k’ari ğali Dinyeperişen arxepeten muiğinen. Omjoreşk’eleni oktepes qurz’eniş bağepe koren. P’arfumiş oxvenus oxmarinu şeni pukiriti irdinen.
|
TÜRKÇE
