|
T'RANSK'AVK'ASİAŞİ SOVİETURİ SOSİALİST'URİ FEDERALURİ RESP'UBLİK'A
T’ransk’avk’asiaşi Sovieturi Sosialist’uri Federaluri Resp’ublik’a, Azerbaycanişi Sovieturi Sosialist’uri Resp’ublik’a, Okorturaşi Sovieturi Sosialist’uri Resp’ublik’a do Sumexiaşi Sovieturi Sosialist’uri Resp’ublik’aş ok’ont’alute na yeçkinderet’u mk’ule oraloni Sovieturi Resp’ublik’a rt’u. 12 Mirk’ani 1922- 5 Xrist’ana 1936 tariğepeş oşkendas xe3ala na uğut’u Federaluri Resp’ublik’aşi; nananoğa Tbilisi, dixaşzoma 186.100 km², ofi3ialuri nenape Azeruli, Kortuli, Sumexuri, Rusuli, geç’areliti Sovieturi ruble rt’u.
1918 do 1922-s nanç’inerot andğaneri Okortura, Azerbaycani do Sumexiaşi geografias jur federaluri k’idala geidgineren. Çarobaşi Rusias na yeçkindu gektaluri k’ank’alak arxvala Çarobaşi avt’ok’ra3ia var doloxvu, Rusuli armiape em orapes na naqonopt’u kianuri maartani limaşenti moizdu do Rusiaşi Çarobas na skidurt’u xalk’epesti gza meçu şuri oşvanuşa. Em p’eriodis, 1918 3’anaşi İgrik’as Omjore K’avk’asias, Okortura, Azerbaycani do Sumexiaşi oşkendarobate geidginu T’ransk’avk’asiaşi Federaluri Resp’ublik’a. Am k’idalas var aqu ginz’e skidala çkvadoçkva sebebepeten do kogoşibğu artneri 3’anas.
1919-s, xolo am federa3iak na geladgirt’u geografias geidginu Okorturaşi Demok’rat’iuri Resp’ublik’a, Azerbaycanişi Demok’rat’iuri Resp’ublik’a do Sumexiaşi Demok’rat’iuri Resp’ublik’a. Okorturas Menşevik’epes, Azerbaycanis Mamusavadepes do Sumexiasti Mat’aşnak’epes aqu xe3ala. Okorturas aqu Germaniaşi mandat’i. Kianuri maartani limaşi çodinas Germania do muşi megabrepe geicginuşi, İnglisepek xe gedves Okorturas. 1921 3’anaşi Mirk’anis geidginu Bolşevik’uri xe3ala Tbilisis. Azerbaycanurepek qves K’avk’asiaşi ok’oxtala 1918- 1920 3’anapeşi şkas. Bolşevik’epek xe gedves xe3alas 1920-s. Sumexiak z’iru ek’onomiuri, malimuri do p’olit’ik’uri k’rizi jurdogverdi 3’anoni timoşletinobaşi p’eriodis. Sovieturi do Osmanuri armiapeşi artneri oraloni xe gedvobati z’iru 1920 3’ilvas. Bolşevik’epes aqu xe3ala 2 Xrist’ana 1920-s.
1922 3’anas Okortura, Azerbaycani do Sumexiak T’ransk’avk’asiaşi Sovieturi Sosialist’uri Federaluri Resp’ublik’aşa ak’ates. Am federaluri k’idalak skidu 1936-şakis. 1936 3’anaşi dudk’anoniten Sovieturi Artobas aqu 15 resp’ublik’a. Okorturaşi Sovieturi Sosialist’uri Resp’ublik’a, Azerbaycanişi Sovieturi Sosialist’uri Resp’ublik’a do Sumexiaşi Sovieturi Sosialist’uri Resp’ublik’a iqu sumi em resp’ublik’apeşen. Am resp’ublik’apek skidu 1991-şakis, mundesti na Sovieturi Artoba kogoşibğu.
|
TÜRKÇE
