|
MASİMADE CEMİL MERİÇ
Masimade do mutercimi Cemil Meriç, 12 Mariaşina 1916-s Hatay- Reyxanlis dibadu. Balk’aniaşi limaş vaxtis Grek’iaşen xicreteri ar ocağişi bere ren. Fransuli mandas na rt’u Hatayis, Fransuli sist’ematen na gamantanupt’u Ant’akyaşi Sultanis ik’itxu. 1936-s Mp’olişa idu. Lise Pertevniyalişen dimezunu. Filosofiaşi mamgurapale İhsan Kongar, İst’oriaşi mamgurapale Resat Ekrem Koçu, Ç’aralobaşi mamgurapale Keyise İdali, Fransuli nenaşi mamgurapale Nurullah Ataçi rt’u ekonaşis. K’umkapi do K’adirgaşi mamgurepeş oncironoxoris skidu. Ok’oiçines Nazim Hikmet do Kerem Sadi k’ala. Kogeç’k’u ok’itxuşa Mp’olişi Universit’eş Ç’aralobaşi Fak’ult’eş filosofiaşi burmes. Var atamamu dogurale. Goiktu Hatayişa 1937-s. Mk’ule p’eriodis, mamgurapaloba qu oput’e Ayrancis. Turkuli havaşi k’idalas generaluri mdivanoba, belediyes katiboba qu. Nahiyeşi direkt’orot ixandu. İqu manuşvale dudmaxvenceşa. 1939 3’anaşi İgrik’aş tutas itevkifinu. Sumoşi k’onari svara do jurnali muşisti xe geidvinu. Hatayişi xe3ala gektinuşi k’abaxatite imaxkeminu masaveşi go3’ok’idinuş gunebate. Mara davaşen komuçitu.
Mp’olişa idu 1940-s. Mp’olişi Universit’eşa amaxtu. Fransuli nena do ç’aralobas ik’itxu. Cemil Meriçişi iptineri st’at’ia gamaxtu Hatayis gamaçkvineri “Yeni Gun” (Ağani Dğa) coxoni gazetas 1928-s. “Yirminci Asir” (Maeçani Oş3’anura), “Yeni İnsan” (Ağani K’oçi), “Turk Edebiyati” (Turkuli Ç’araloba), “Yeni Devir” (Ağani P’eriodi), “Pinar” (3’k’artoli), “Doğuş ve Edebiyat” (Dobadu do Ç’araloba), “Hisar” (Orşi), “İnsan” (K’oçi), “Yucel” (İmağali), “Gun” (Dğa), “Ayin Bibliyografyasi” (Tutaşi Biografia) coxoni jurnalepes ç’aru. Tercumepe qu Hanore de Balzac do Victor Hugoşen. Geografiaşi mamgurapale Fevziye Xanumi k’ala içilu 19 Mirk’ani 1942s. 1942-şen 1945-şakis Lise Elazizis, 1952-şen 1954-şakisti Mp’olis Fransuli nenaş mamgurapale rt’u. Uk’açxe kogeoç’k’u oxanduşa Mp’olişi Universit’eş Ç’aralobaşi Fak’ult’es. Xark’uri nenapeşi mak’itxapalobati qu. Dersepe meçu sosiologiaşi burmes. Utole koniktu 1955-s. 1952-şen 1953-şakis Fransuli nenaşi mamgurapale rt’u. Utole na rt’u şeni xvenape muşis mamgurepe muşişi şvelate naqonu. Ditek’audu 1974-s. 1984-s, 3’oxle kuniş odi3xiru ağodu, uk’açxeti nuzuli geçu. Çkvadoçkva seviyepes, uçkit’u Fransuli, İnglisuri do Arabuli nenape. Cemil Meriçik meçu şuri 13 Mbulora 1987-s. Let’as niçinu doğurunale K’aracaaxmetis.
Cemil Meriçis, furt’unoni skidala muşis oxtimu-moxtimupe aqu. İxepeşk’elen itirinu. Namtini orapes k’omunizmas iceru. Ocerape muşi goşok’itxu. Gamognapu Marksist’i vore yado. “Çkim skidala ren t’ragedia. Maartani perde ren içiluşakis na golaxtu ora: Umuru3xoni, uğormotoni, uç’ikç’ikoni, mitam k’atrani steri seri. P’ep’e3’ula ç’vini. Ar-jur noğas xe gedvuşa na dubağasunon ar energia ixarcen m3udişi. Majurani perde kogeoç’k’aps oçilute. İptinerişen umosi k’ut’ali, umosi ginz’e ç’vinepe. Mara vaxape na uğun ar çoli do 3a muşi opşa ren muru3xepete: Berepe çkimi, svarape çkimi” (Ç’arelepe 12.10.1966). Cemil Meriçik eşo gamotkumers gamantanerepe şeni: “Gamantaneri oqopinus, irişen 3’oxle uk’ors, k’oçi oqopinu. K’oçi ren mitxani namus na uğun muk’addesi. K’oçik va ok’oiç’k’omen, ğarğalaps. Var ikips zorite, 3xunups. Gamantaneri ren, muşi dudite na isimadeps do gurite na ognaps mitxani… gamantaneri na 3’opxups mutxa ren gon3’k’imeri oçkinoba, zirmiç’i do hakikatoba mtelot golakaçuşi gzalepe na gorups ar tecessusi.” (Jurneçi Bağu, s. 453).
Cemil Meriçişi svarape: “Hinduri Ç’araloba“ (1964), “Saint Simon İptineri Sosiologi, İptineri Sosialist’i” (1967), “Xelak’aobaşen Noğarobaşa” (1974), “Kianaşi Amaxtimales” (1976), “Te Yulvaşen Tanun” (1984), “K’ult’uraşen Oxo3’onobaşa” (1985), “Am Noğa Girdabi Ren, Çkimi Dadali” (2009), “Ğormaş K’oçepe” (1978), “Am Dobadona” (1974, 1985), “Jurnali Arti” (1992), “Jurnal Juri” (1994), “Jurneçi Bağu” (1980), “Ar Ç’vinobaşi P’aşura” (1981), “Sosiologiaşi Not’epe do K’onferansepe” (1993).
|
TÜRKÇE
