DUDBUT'K'A

FİLOSOFİ NURETTİN TOPÇU

Nurettin Topçu dibadu 1909-s Suleymaniyes. Baba muşi Erzurumuri ren. Ocaği muşi Topçuzadepe yado içinen. P’ap’uli muşi Osman Efendi rt’eren matope Osmaniaşi armias, Osmania-Rusiaşi limaş vaxtis. Am z’egneti ekşen moxteren. Baba muşi rt’u Ahmet Efendi. Ç’iç’it’a rt’uşi ubabeli kodoskidu. Çxvarişi ticaretite ocaği muşi oskedinu. Erzurumuri xampa Gullu Begik nuşvelu. Skindinaş ticaretis kogeoç’k’u. Yulva Anatoliaşen na k’orobupt’u mçxurepe Mp’olişa iqonupt’u do gamaçapt’u. Aşote dulya manz’inu. Ahmet Efendi Mp’olişa kodibargu. İptineri oxori mutepeşi rt’u Suleymaniye emti Deveoğlu, Hatapkapi coxoni sokağis na geladgit’u pi3ari oxori. Nurettin Topçu am oxoris dibadu. Nurettin Topçuşi nandidi ren Eğinuri. Ahmet Efendik Mp’olişa dibarguş k’ule iptineri xanumi uğuru. Uk’açxe Ahmet Efendik içilen Eğinuri K’asap Xasan Agaşi k’ulani Fatma Xanumi k’ala. Fatma Xanumi ren Nurettin Topçuşi nana. Nurettin Topçuk kogeoç’k’u Bezmialem Valide Sultan Mektebişi nanaşi burmeşa, anşi 3’aneri rt’uşi. Am mektebi oçoduş k’ule Buyuk Reşit Paşaşi Numune Mektebis ik’itxu. Am mektebi maartanobate oçodinu.

Nurettin Topçu uk’açxe Vefaşi İdadişa amaxtu. Maartani k’lasis ik’itxupt’uşi, baba uğuru. Kiraşa meçapan oxori mutepeşi maartani k’ati. Filosofia inç’elu am 3’anapes. İmezunu Lise İstanbulişen. 1928-s, Avrop’as ok’itxu şeni 3adalaşa amulun do hak’i aqven. Hamdi Akverdi, Vehbi Eralp, Ziya Somar steri mitxanepe k’ala Frangiaşa mendiçkvinu. 3’oxleşen na idu Remzi Oğuz Arik, Ziyaeddin Fahri Findikoğlu, Cevdet Perin, Bedrettin Tunceriti rt’u P’arisis. Nurettin Topçu mendiçkvinu 3’oxle Lise Bordoşa. İptineri mak’alepe muşi akonaşis ç’aru. Mak’ature na rt’u Sosiologiaşi Cemietişa noncğonu am noç’arepe. Moris Blondel am liseşi p’eriodis içinu. Uk’açxeti ok’oiç’ares. Akşen psikologiaşi sert’ifik’a eç’opu. Jur 3’anaş k’ule Strazbourgişa idu. Universit’es filosofia gamintanu. Xeşnobaşi ist’orias lisansi muşi dotamamu.

Nurettin Topçuşi Avrop’as skidala dogurale, oxori, svaraxanaş doloxe golaxtu. Doloniş çodinapes cemietepek na 3’opxupt’u ok’oxtalapeşa ulut’u. Am ok’oxtalapeşa ak’atet’u Samet Ağaoğlu, Omer Lutfi Barkan, Besim Darkoti steri mitxanepekti. Nurettin Topçuk tasavvufiş matarixe Luis Massignoni k’ala ok’oiçinu. Dr. Adnan Adivarik Turkuli dersepe na meçu Masignonis uk’açxe Nuretttin Topçukti artneri dersi meçu. Nurettin Topçu, Sorbonişi Universit’es filosofiaşi dokt’ora na meçu Turkiaşi maartani dobadonari ren. 1934-s muşi tezi P’arisis gamiçkvinu. 1990-s am tezi muşi artnerot gamiçkvinu K’ult’uraşi Nazirobaşk’elen Ank’aras. 1934-s Turkiaşa guiktu. 1935-s mendiçkvinu Galatasaray Liseşi filosofiaşi mamgurapalobaşa. H. Avni Ulaşişi k’ulani Fetxiye Xanumi k’ala içilu. “Hareket” (K’ank’ala) coxoni jurnali gamiçkvinu 1939-s, Nurettin Topçu İzmiris mamgurapalot na ixandept’u 3’anapes. Jurnali Mp’olis itabu. Çili muşişen ok’ui3’k’u. “Hareket”is gamaçkvineri “Magelaçamepek xolo kok’oibğes” coxoni mak’aleşi sebebiten guin3’k’u goşogora. Denizlişa içvinu. Denizlis ok’oiçinu Saidi Nursi k’ala. Noxosaru emuşi maxkemepes. 27 Pukrik’a 1960 tariğişakis ist’oriaşi mamgurapaloba qu Robert’ K’olejis. 27 Pukrik’aşa medgineri na z’ires şeni get’k’oçes ekşen. Uk’açxe Haydarpaşa Liseşa mendiçkvinu. Arm3ikaş k’ule kogeoç’k’u oxanduşa Vefa Lises. 1974-s na ixandept’u İstanbul Liseşen ditek’audu.

“Turkuli K’ult’uraşi K’era”, “Turkuli Nasionalist’epeşi Cemieti”, “Nasionalist’epeşi Cemieti” do “Turkiaşi Nasionalist’epeşi Cemieti”s ixandu. Nurettin Topçu muşiuri simadape na uğut’u gurami maexlak’e rt’u. Muşi tolite; İslamuri kianaş p’at’i xalişi sebebi rt’u Muslimanepeş cihadişi ideali do K’uraniş exlak’iş goç’k’ondinu. Ant’i k’ap’it’alist’i rt’u. K’ap’italizma, k’oçinobaşa medgineri ar zulumi ren yado icert’u. Am sebebite K’alvinist’uri Muslimanepek na aqoropasunt’u mitxani var t’u. Anatoliuri sosializmas numxvacupt’u. Sosializmaşi arteri forma Marksizma va ren yado icert’u. Muşi tolite; sosializma rt’u “k’ulişi hak’iş dudoçvalu”. Doloxe muşi na rt’u nasionalist’i-mamaneviyate-muxafazakarepes nuk’rit’ik’upt’u. Sosialist’i na rt’u idiapete itexdidinu do aşo k’oçepe k’ala artikartisoba konaşku. 1975-şi İgrik’as dizabunu. P’ank’reasişi k’anseri na ağodu oxoi3’onu op’erasionişi vaxtis. Nurettin Topçuk şuri muşi meçu 10 X3ala 1975-s. Niçinu let’as Topkapis, doğurinale Kozlus.

Svarape muşi: “Exlak’i”, “Psikologia”, “Filosofia”, “Milletişi Mistik’epe”, “Renobaşi Filosofia- K’ank’alaşi Filosofia”, “Reha”, “Didi Fethi, K’ult’ura do Noğaroba”, “Bergson”, “İradeşi Dava- Oxen3ale do Demok’rasia”, “Renoba”, “Turkiaşi Ogurobaş Dava”, “Exlak’işi Ordeni”, “Ç’umeneri Turkia”, “Tiezdobaşi Exlak’i”.