|
KARTLİŞİ NENA KORTULİ
Kortuli (Kartuli ena), omjore K’avk’asiuri nenapeşen arti ren. Okortuleşi ofisialuri do gurapaşi nena ren. Moderni Kortuli, Kartlişi dialekt’iş (Yulvaluri Kortuli) temelis imordu do Kortuli ç’aralobaşi nena iqu. Kortuli albonite (Kartuli anbani) na iç’aren Kortuli; Svanuri, Margaluri do Lazuri k’ala omjore K’avk’asiuri nenape 3’opxups. Okortuleş gale, Rusias, İranişi eyaleti İsfahanis, Azerbaycanişi Okortuleşa xolos k’ortas, İsraelişa na dibarges Okortuleşi Yahudepek, Kortuli nena ğarğalapan. Turkiaşi olandeyulvas do Uçazoğaşi p’iciş morgvalis çkvadoçkva sotepes na iğarğalen Kortuli (Aç’araşi dialekt’i), moderni Kortulişen (Kartlişi dialekt’i) dido çkvaneri ren do didote Turkuli nenaşi tesiri uğun. Kortuli nenaşa, mcveşi orapeşen doni Farsulişen do Arabulişen tkvalape amaxteren. Çodina jur oş3’anuraşi p’eriodis Rusulişen amaxtimeri dido tkvalape uğun. Edoxolo Kortulis, Latinuri do mcveşi Grek’uri tkvalapeti unt’alun.
Kortulişi oç’arus jur çkvaneri alboni ixmarineren. Xu3uri alboni, 6 xonaroni, 32 uxonare 38 boncaşen 3’opxupt’u. 5. oş3’anuras Armenuri alboniti na yoçkindu Aziz Mesrop Maştotziş k’elen na idizainu am ek’lesiaşi alboni, andğas mtelot konişkvinu. Andğaneri Kortuli albonişi temeli na 3’opxups Mxedruli albonisti 3’oxle 38 bonca uğut’u. Andğasti 5 xonaroni, 28 uxonare 33 boncaşen 3’opxun. Kortuli, didi bonca na var uğun do morgvali boncapeşen na 3’opxun ar albonite k’vazalişen marz’gvaniş k’ele iç’aren. Guşeri ç’ara, mcveşi Kortuli na iç’aret’u ç’araşi şekli ren. Ağani Kortulik, 19. oş3’anuras andğaneri şekli ezdu. Edo xolo mcveşi Kortuli, 20. oş3’anuraş geç’k’aşakis dinuri noç’arepes ixmarinu.
Kortuli nenas coxoşi şkvit xali uğun. Antepe ren; sade xali, maxveneş xali, goktinuş xali, matamameş xali, vasitaş xali, gamaxtimuş xali do ocoxinuş xali. Sifatepe ekseri na ovasfupan coxoşen 3’oxle iç’aren do itkven. Sifatepes coxo do k’oro3xa şeni vardo xalepe şeni moxva uğun. Kortuli nenas, geulvaluri do yulvaluri grup’epe yado na içkinen dido dialekt’epe uğun. Am dialekt’epe ren; İmereti, Raç’a-Leçxumi, Guria, Aç’ara, İmerxevi, Kartli, K’axeti, Saingilo, Duşeti, Xevsureti, Xevi, Pşavi, Mtiuleti, Fereydani, Mesxeti.
|
TÜRKÇE
