|
NAZİM HİKMET RAN
20 3’ilva 1901-s Selanik’is dibadu. 1913-s Galatasaray sult’anis oşkadoguraleşa geoç’k’u. 1917-s Heybeliada zoğaluri doguraleşa amaxtu. Hamidiye k’ruvazoris guverteşi zabiti rt’uşi, canierobaşi sebebite askeriye konaşkvu. Hamorapes iptineri şiirepe muşi kogamoçkvu. 1921 p’ri3’anas moşletinuşi limaşa ok’atu şeni Anatoliaşa komek’axtu. Bolus mamgurapalobaşi vazife niçinu. Met’oraşk’ule Batumişen Mosk’ovaşa mendaxtu do Yulvaluri Maegepeşi K’omunist’uri Universit’eşa koniç’aru. Akonaşis p’olit’iuri çkinape do ek’onomi iguru. 1921-s Mosk’ovas gektalaşi iptineri 3’anape koz’iru do k’omunizmi kodiguru.
1924-s Turkiaşa uk’uniktu. Gazeta Aydinlikis gamaçkvineri ç’ara do şiirepe muşişi sebebite 15 3’ana molaxunuşi ceza niçinuşi xolo Sovieturi Artobaşa mendaxtu. 1928 3’anaşi oxarsuvuşi k’anoni gamignapuşi xolo Turkiaşa kuk’uniktu. 1932-s arçkva 4 3’anaşi ceza niçinu nati ham faras cumxuriet’işi mavitani 3’anaşi oxarsuvute ixarsuvinu. Magazetaloba qu, filmişi st’udiopes ixandu. 1938-s armia do armada yedgituşa nuğinz’ibuşi idiate 28 3’ana do 4 tuta molaxunuşi ceza niçinu. St’amp’oli, Ank’ara, Çank’iri do Bursaşi molaxunalepes molaxedu. 1950-s koxuişkvi nati p’ot’e oxosarinuşen var muçitu. Svarape muşi var gamaçkvu, p’iesepe muşi var asterapu. Askeri o3’opxinuşi k’arari niçinuşi Romaniaşen xolo Mosk’ovaşa mendaxtu. 1951-s T.C.-şi dobadonarobaşen konijilu. P’oloniaşi dobadonari iqu do Borzecki k’ercoxo aqu. Turkiaşen galeni 3’anapes Bulgaria, Hungaria, Frangia, K’uba, Misiri steri kianaşi memleketepe goxtu, emsotepes k’onferansepe 3’opxu, lima do ant’i emp’erializmuri aksionepes ak’atu, radioşi p’rogramepe qu. 3 Mbulora 1963-s gurişk’rizişi sebebite doğuru. Mosk’ovas Novodeviçye sapules kodixvu. 5 3’anağani 2009 tarixoni Nazirepeşi Heyetişi k’ararite Turkiaşi dobadonaroba uk’uniçinu.
Nazim Hikmeti, Turkias serbest’i nazimişi iptineri matatbik’e do moderni Turkuli şiirişi beciti k’oçepeşen arterie. Oirkianuri çinapa aqu do coxo muşi 20. oş3’anuraşi iptigverdis monoskide kianaşi irişen didi şairepe k’ala molişinu. Noç’arepe muşi dido nenapeşa goiktiru do dido mukafati komogu. Şiiruli omordinu manz’inuşi heceşi zoma var dubağu do şiiri muşi şeni ağani formepe ogorus geoç’k’u. Heceşi zoma naşkvu do Turkuli nenaşi vok’aluri xususoba k’ala harmoni 3’opxeri serbest’i zoma imancelu. Noç’arepe muşi hantepee:
Şiiri: 835 sat’iri, Jokond do Si-Ya-U, Varani 3, 1+1=1, Xonari muşi gondineri noğa, Benercik dudi muşi mot niqvilu, Seri moxtimeri telgrafi, P’ort’repe, Taranta Babuşa kart’alepe, Moşletinuş limaşi destani, Saat’i 21-22 şiirepe, Hem 1941 3’anas, Memleketi çkimişen k’oçepeşi suretepe, Rubaepe, Otxo moloxunaleşen, Ağani şiirepe, İptineri şiirepe, Çodinuri şiirepe, Molaxen Bursaşi cixas
Romani: Di3xirik var ğarğalaps, Xanç’eni uşkirepe, Oskidu mskva mutxae ç’e cuma çkimi
Hekaye: Hekayepe, Gokteri hekayepe
Sterapa: Dudişqvili, Art ğurelişi oxori vana raxmet’onişi xane, Goç’k’ondineri k’oçi, Ouci, Ferhadi do Şirini, Savaxi, Sabahati, Yusufi do Menofisi, İvan İvanoviçi rt’ui va rt’ui
Kart’alepe: Kemal Tahirişa molaxunaleşen kart’alepe, Molaxunaleşen Memet Fuadişa kart’alepe, Bursaşi molaxunaleşen Va-Nupeşa kart’alepe, Nazimişi uçkineri kart’alepe, Pirayeşa kart’alepe
Ç’arelepe: Coğori imralen kervani golvaqonen, Germanuri faşizmi do rasizmi, Milleturi mo3’ondoba, Sovieturi demok’rasi
P’aramiti: La Fontaineşen p’aramitepe, Qoroperi mpula
|
TÜRKÇE
