|
LAZURİ MÇ'K'İDİ LAZUT'İ
Lazut’i, dik’agilepeşi (Gramineae) familiaşen art xaçkaluri mzgudae do ekseri dido rut’ubetoni do mçxapa t’arononi dixapes irgen. Xila muşişi xamyaği, yulafiş k’ule irişen mağala k’alori meçaps madde ren. 1-2 met’re mağaloba uğun do xura k’ap’et’i do dginerie. But’k’ape muşi uqaeli, mçire, ginz’e, jindole bundğoni, tudele ubundğe ren do tudenk’ele xuras gvak’iren. Mamuli pukirepek xuraşi k’un3’ulis ç’aba steri golonsvareli sik’alepes ok’oibğenan. Pukirepe k’avuzi coxoni but’k’apinapete motveri renan. Daduli pukirepe, xuraşi tude do oşkas but’k’apeşi kinarişen gamulun do matire but’k’apete motveri ren, mçxu do biga steri qaşi jin gesvareli ren. Meydo yani lazut’işi danepes, goxçaneri vana gouçaneri skit’a, p’aruxa vana gomç’itaneri peri uğunan. Ekseri Mbuloraşi tutas irgen do St’aroşinaşi tutas i3’ilen mara namtini k’ortapes çkvaneri orapesti ni3’ilen. Nergişi oras ik’inen do im3ikanen. Meksik’a do oşka Amerik’a cinconie. 1520 3’anas Esp’anialurepeş k’elen Avrop’aşa muiğinu do akşen majura dobadonapeşa gointalu. 1600-oni 3’anapes Suriaş k’elen Misirişen Turkiaşa muiğinu. Turkias irişen dido Uçazuğaşi k’ortas irgen.
Daduli pukirepeşi mjoras xomineri pun3kulepe, danepe do danepeşen gamağeri yaği ixmarinen. Lazut’işi danepes %67 nişast’a, %10 azotoni maddepe do %8 yaği gamulun. Lazut’işi danepes xampa uz’ğu yağişi asidepe, nişast’a A vit’amini uğun. Lazut’işi danepeşen gidaşi madde do skindinaşi oç’k’omale ixvenen. Lazut’işi danepeşen gamağineri yaği, oç’k’omuşi yaği vana kozmet’iuri sinais xamimadde yado ixmarinen. Lazut’işi yağis, z’ğeri yağişi asidi dork’ineri ren şeni cerğvişi sertobaş zabunepes k’ai muxteps. Lazut’işi qapeti skindinapes oxomineri vana uoxomu niçinen. Lazut’işi pun3kuli oşvelus ixmarinen. Pun3kulişi doloxe k’arbonhidrati, p’otasiumi, sodiumi do k’alsiumişi cumu ren. Mseli opsapu, kva melapu do osap’arus meşvelu şeni ixmarinen. Cansağobaşi sekt’oris lazut’i nişast’a, ç’ami oxvenus do C vit’aminişi omralus ixmarinen. Lazut’ik, t’k’ebi omskvanaps do ok’ap’et’anaps. Enerjişi dido k’ai odude ren şeni xuras enerji meçaps.
|
TÜRKÇE
