|
BİTLİSURİ İDRİSİ
Bitlisuri İdrisi (dobadinu 1452-57), Kurdi masiaset’e do Osmanalişi burok’rat’i ren. Mevlana Husameddin Ali-ul Bitlisurişi skiri, Ebul Fadl Mehmet Efendişi baba ren. Bitlisis dibadu do emuşeni Bitlisuri lak’abi niçinu. Dobadinuşi ora şeni çkvadoçkva tarixepe itkven. Baba muşi steri mk’ule oras Akk’oyunluşi oxen3ales nuxezmet’u. Ğuruşakis ginz’e Xasanis nuxezmet’up’t’u do 1490 3’anaşakis ginz’e Xasanişi skiri Yak’up’i Begişi divanis nuxezmet’u. Osmanalişi padişahi II. Bayezidiş k’elen St’amp’olişa iç’andinu do St’amp’olişa mendaxtu. Bilasa I. Selimişi oras Osmanalişi siaset’is akt’ivi roli aqu. Çaldiranişi limaş k’ule yulva do omjoreyulva Anatoliaşi vilayet’epes uk’abğineri Osmanalişi xe3ala aqvan yado vazife niçineren do muvafak’i diqveren.
16. oş3’anuras mintik’aşi didi mencelepe Safevepe do Osmanalepeşi ixtilafepeşi sebebite 1514 3’anas I. Selimik Safevepeşi dixapeşa kamaxtu do Kurdepe Osmanalepes eluk’limuşa oteşvik’u şeni Bitlisuri İdrisi mendoçkvu. Kurdepe 3’oxle Akk’oyunlepe do uk’ule Safevepe k’ala p’at’i iqveret’es. Am sebebişen Bitlisuri İdrisi, Kurdepeşi didopeş k’elen imxvacinu. Bitlisuri İdrisik Kurdi begepe kok’onç’u do Farsuli nenate ç’areli Selimnames, Kurdepe K’izilbaşepe k’ala ok’abğinuşa vuteşvik’itya, Kurdepekti Anatoliaşen Turkmeni K’izilbaşepe gamapağu şeni mipurçesya, 40-70 şilya K’izilbaşi iğurinuya do konoç’aru.
Bitlisuri İdrisi 1515 3’anas I. Selimişi meçameri selahiet’epete Osmanalepe k’ala ok’omxvaceri Kurdi begepe vali otayinu do em oraş k’ule babaşen skiri muşişa valilobaşi selahiet’i komeçu. Edoxolo Urfa do Musulişi fetihis beciti roli aqu do mintik’aşi doloxeni dulyape kogen3’uranu. Bitlisuri İdrisi, skidala muşişi çodina 3’anape St’amp’olis goloçkvu do 1520 3’anas doğuru. Divanuri ç’aralobas dido noç’are muşite numxvacu. Noç’arepe muşi Arabuli do Farsuli nenate ç’areren. Namtini noç’arepe muşi ren; Heşt Behişt, Selimname, Risalei Hazaniyye, Munazarai Savmu İyd, Mecmuatul Fevaidil Muteferrika.
|
TÜRKÇE
