DUDBUT'K'A

K'ANSERİŞİ VİT MTİNOBA

Balan3iuri oç’k’omalu, egzersizi oxvenu do z’igaraşen mendra doskedinu steri sağobaten oskedinuşi gegapinobape, k’anserişa oç’opinuşi risk’i oşişen jurneçi k’onari oç’it’anaps. İrişen dido na oğurinaps k’anserişi ç’eşidi k’oçepe şeni xçepurpuşi k’anseri do oxorcape şeniti buz’işi k’anseri ren.

Kianaşi Sağobaşi Organiza3ia (WHO) şk’elen na ixvenu k’anserişi goşogorupeşi çodinas “K’anseri Şeni Vit Mtinoba” yado çkinape niçinu. K’anseriş temaşi çkinape omonz’inu do am z’abunoba k’ala lima oxvenu şeni mk’ule do onç’eloni ç’arapeten na ixaziru rap’ort’is, am z’abunoba morderi terepek ç’it’a morderi do umorde terepeşen umosi dido na oşvelapan oxoi3’onu. Çkinerk’oçepek amuşi sebebi şeni, morderi terepes na ixvenen ordoşen oxo3’onu do oşveluşi albatoba ren ya tkves.

WHO (Kianaşi Sağobaşi Organiza3ia) şi “K’anseri Şeni Vit Mtinoba” coxoni xandas aşope ç’ars:

1- Xuraşi namtini burmepe na oz’abunaps oşişen dido k’anserişi ç’eşidi ren.
2- 2005 şi 3’anas mteli kianas na ğuru 58 milyoni xalk’işi oşişen 13 na ren 7,6 milyoni k’oçişi ğuraşi sebebi k’anseri ren.
3- K’anserişi sebebiten ğurapeşi oşişen 70 şen didope, ç’it’a morderi varna na moirden terepes iqven.
4- K’oçepe na oğurinaps k’anserepeşi ipti xut ç’eşidi antepe ren: xçepurpu, k’uçi, uçapurpu, k’oloni do oç’k’omuşi arxi.
5- Oxorcalepe na oğurinaps k’anserepeşi ipti xut ç’eşidi antepe ren: buz’i, xçepurpu, k’uçi, k’oloni do rahimi.
6- Tutumi oşu, mteli kianas irişen didi na ren do na nidgitinen sebebi ren.
7- Mteli kianas k’anserepeşi naxutali, rahimişi k’anserişa sebebi na aqven HPV şi virusişen varna uçapurpuşa sebebi na aqven Hep’at’it B şi virusi steri k’ronik’uri enfek’3iapeşen eçkindun.
8- 3’ori oras oxoi3’onas do k’aixeşa işvelasşi k’anserepeşi nasumori nik’arben.
9- 3’k’unaşi k’ont’roloni do omxuconi met’odepe ixvenaşi, mteli z’abunepe z’abunobaşi oras çkar 3’k’uni var aqvenan.
10- Xvala z’igara var oşumu, sağoboni oç’k’omu, fizik’urot ak’t’ivi oqopinu do enfek’3iapeşa ora muşis nodgituten, k’anserepeşi oşişen jurneçi k’onarişa nidgitinen.



                                                                                                                                                              TÜRKÇE