"MARGALEPE A3'İŞK'ULE ARTİXVALA MARGALİ OQOPUMONİ RENAN" K’avk’asiuri xalk’epeşi cumaloba şeni gamaçkvala na ikips k’olxoba.orgişi magedginepeşen Xopuri Lazik, Oxork’avk’asiaşi Sosialuri do St’rat’egiuri Goşogorapeş Şkagurişi umumi sekret’eri Erol K’arayeli (K’uşba) k’ala ok’oiğarğalu. K'oçumçane K’uşba, dudi tkvani domoçinapit? 1960 3'anas Eskişehiris dovibadi, Abxazi vore. Aşi 3'anas memuri vort'iş k'ule, gamaçkvinaşi sekt’oris oxandus gevoç'k'i. Gazeta, ambarişi ajansi do çkvaneri svarulepes vixandi. K'avk'asiuri mihvenoni oqopumalepeşi doloxe, gedgimuşi do oktalaşi goloçkvapes vort'i. K'avk'asiaşi Vak'ifişi Bulteni do K'avk'asiaşi Goşogora & Analizi coxoni svarulepes oç'aruşi dulyapeşi mudiroba do umumi gamaçkvalaş oktalabaşi vazifepe maqu. K'avk'asia şeni ç'areli mak'ale do tebliğepe çkimi çkvaneri ketabepe do svarulepes gamiçkvinu. 2003 3'anas gamaçkvinaş sekt'orişen tek'audi viqvi. Andğanerdğas arti oxorgamaçkvalaşi umumi maktale do Oxork'avk'asiaşi Sosialuri do St’rat’egiuri Goşogorapeşi Şkaguristi umumi sekret’eri vore. K’avk’asiuri şuuri, tarixi do k’ult’ura şeni muepe qvit? Mitxanik muşi şeni doğarğaluna k'ult'ura çkinis aya dido oncğoro iqven. Mara adeti ren, rop’ort’ajişi maksadi şeni arjur mutxani otkvaluşi vore. Mak'itxalepe çkinikti am mecburieti oxomi3'onapan bolaki. Oşkadogurales vik'itxupt'işen doni k'ult'ura çkinişa xususi ank'ene miğun. K'ult'ura çkinişi noç'arelepe vik'itxupt'aşi dido xeleberi viqver. Em 3'anapeşen doni iro vik'itxup. Ağanmordale va vort'işi orapesti na miğun para çkimite 3-5 satironi t'as tina k'ult'ura çkini ç'areli ketabepe yep’ç'opupt'işi vixelt'i. Edo emuşeni arjur fara goşap3xuniş k'ule 4000 cildişen dido do irişen didoti K'avk'asiaş mat’erialepeşi qopumeri arti kutupxana miğun. Edoxolo svaruli, k’up’uri do çkvadoçkva. Tarixuri t'as, akt’ueli t'as, k'ult'uruli t'as, K'avk'asia do K'avk'asialurepe oçinu şeni a3'ixolo goşobgorup. Am goloçkvas, çkini k'ult'uraşi namtini ketabi do svarulepeşi gamaçkvinus dido emeği miğun. Coxo çkimite, maxlasi coxopete vana ucoxoni dido mak'ale p'ç'ari, ambari do rop'ort’aji pxaziri do gamavoçkvi. Liseşa na gevoç'k'i 3'anapeşen doni iro K'avk'asiuri vak'ifepes vore. Aza viqvi, vazifepe maqu. K'avk'asiuri Vak'ifiş do Oxork'avk'asiaşi magedgimalepeşen vore. A3'ixolo Oxork'avk'asia vebi sahifeşi edit’ori vore. Edoxolo Oxork'avk'asiaşi coxote na gamaçkvaminonan Adigepeşi Ansik’lop’edia do çkvaneri 5 ketabiş gamaçkvinuşi oxazirupe k’oordine vikip. Turkiaşi Cumxuriyetişen Abxazuri nena do k’ult’ura şeni muepe meşvent? Turkiaşi Cumxuriyetis irişen 3'oxle çkvaneri nena do k'ult'urapeşen mo aşkurinet'as. Mevcudi oktalas tebriği voğodap aşo arti na irade uğun şeni. Tabi aya va dibağun, fonk’sionuri namtini çodinape mik'ornan. Abxazuri nena do k'ult'ura şeni na bgorupt hak'epe otkvuşen 3'oxle arjur tespiti otkvaluşi vore. Maartani, Abxazuri ğuraş medginobas e3'amaleri nenapeşen ren. Majurani, aşo ç'it'a nufusoni xalk'epeşi nena do k'ult'ura artixvala neseben iskedinen. Masumani, Turkiaşi Abazapeş nufusi Abxaziaşi Abxazepeşen otxo k'ati dido ren. Yani kianas Abxazuri nena do k'ult'uraşi cevheriş matirale, aya moxtanoraşi nesilepeşa manunç'uşe k'oçepeşi irişen didope Turkias skidunan do entepe am oxen3aleşi dobadonari renan. Daha dido mç'ipaşaşi otkvaluşi va voret; çkin, am k'ult'ura namu imkanepete do muç'o nunç'uşunasunonna em imkanepeşi mtelixolo diaktivitinasya minonan. Am oraş k'ule “melixolo yasaxepe mebjolit, na ginon qvit” domi3'vanna aya va domibağunan. Nena do k'ult'ura çkini oskedinu şeni p’ozit’iuri iltimasi domoğodan, oxen3aleşi imkanepe komomçanya bgorupt do pçumert. Aya artixvala çkini şeni var, ç'it'a nufusoni majura nena do k'ult'urape şeniti bgorupt. Turkiaşi ammeşreyis na iğarğalen demok’rat’iuri revizia şeni mu isimadupt? Demok’rat’iuri revizias şurdogurite mxuci mepçapt. Turkiaşi Cumxuriyetiş magedgimalepe Turkist’i rt'es, ideologia Turkist’oba uğut'es. Tkvanti na giçkinan steri Mustafa Kemalişi fik'iriş baba Ziya Gokalpi t'u. Aya bizzat muk zop'ons. Ziya Gokalpişi içtihadepeşen ilhami ağodes do Turkiaşi Cumxuriyetişi sosialuri hucre doteşkiles. Temeli p’olit'ik'a mutepeşi omapeşi bakiye xalk'epe arti pot’as ondğulinu do Turkobaşi k’alop’iş meçamu t'u. Unesloni, uaxlak'oni arti cemieti yoçkindu şeni ixandept'es do eperi kogecgines. Mara k'oçişi tabietişa umoxva art xali na rt’u şeni çodina şakis var geacgines. 2000-oni 3’anapes, mordineri ok’oambaruşi oras iptidai 3’k’omileri tatbik’ati do zoilaşi ok’abulu va ixvenen. Am cemietişa dolokunu şeni na ixandept’es dolokunale mutepeşi dibri3’u. Hak’epe muşi teslimi oğodamoni voret, am stera irişen 3’oxle Kurdepek kok’oxves. Yani zorik, osteru kok’oxvu. Demok’rat’iuri revizia mecburieti ren yado koxi3’onu. Cemieturi mo3’qvinu va imtinane şakis Turkia na va imordinasunon koiz’iru. Oxen3aleşi çodina hukumeti cumxurietişi irişen firasetoni k’adro ren yado visimadup. Zabunobaşa mtini teşhisi geodves do cesaretite demok’rat’iuri revizia geoç’k’apes. Mara oxen3aleşi kunişa tumori steri dobargeri masonepeşen 3’opxineri mağala burok’rasik, çkineri arti mezhebişi mensubepek k’ontroli na ikips mast’at’uk’e muxakemek do darbeşi maxevesepek am p’rosesis nodginu şeni mu axvenenanna irmutxani ikipan. Mamovare, asimilasionist’i p’olit’ik’a mutepeşi naqonasya unonan. Am grup’epeşa medgineri irxolok am p’rosesişa omxvaconi do hukumetis daha k’ai dulyapeş oxvenapu şeni guri gondvaloni renan. Hukumetis cemieturi omxvacu va aqvasna am xaramzadepe va geacginen. Am tema şeni bilasa cemietişi sivili teşkilatepes didi vazifepe anç’en yado visimadup. Oxork’avkasiaşi misioni şeni çkinda çkina megaçenan i? Misioni do vizioni çkini aşo gamavognaperet’it: “Oxork’avkasias, K’avk’asias do K’avk’asiaş gale dobargeri K’avk’asiuri nesilepe k’ala, entepeşi tarixişen moxtimeri k’ult’uruli ğirsepeşi oçvalu, omordinu do moxtanoraşa nunç’uşinuş misioni uğun. Oxork’avkasiak am misioni k’olekt’iuri ç’k’ua çkinişa hakimi oqopumu şeni ixandeps. Oxork’avkasias, Uçazuğa do Hazarizuğaşi şkas dobargeri K’avk’asiuri xalk’epeş istikbalişi otespit’us yegane inisiat’iviş mance oqopumu şeni manoqone do emnietoni gedginaleşa nunç’uşinuşi vizia uğun. Noğirape muşişa ilmi, zaneati, k’ult’ura, lit’erat’ura, dip’lomasi do p’olit’iuri vasitape xmarineri nunç’uşinuşi zori uğun.” Am p’rensibepete gzas mevaqonopt. 3’oxle olande do ek’ule mteli K’avk’asiuri xalk’epeşi artobaş omtinanu şeni irişen 3'oxle ç’k’uapes do gurepes mo3’qvinu unon yado fik’irişa ak’ateti? Bilasa Çeçenistanişi lima şeni xonari çkar na va eşvağen, Adigepeşi tarixuri dobadonaşi edo olande K’avk’asiaşi do Dağistanişi meselepe şeni mutu na va atkven, Margalepeşi mesele na moivarups, nananenate gamantanu vana doguru şeni mutu na va gorups teşkilatepete aşo artoba imtinaneni? Tkvanebura, am tema şeni muepe oxvenuşi ren? Elbetki, namu p'latformis artoba geidginenna, irişen 3'oxle umumi k'ist'asepes mutabik'i oqopumoni voret. Zaten mutabik'i va viqvetna ixtilafi do p'at'oba iqven, ek artobaşen va molişinen. K'itxa tkvanişi esasi kelime “artoba” ren. Am mefumişa jur çkvaneri p'ersp’ekt'ivişen menda3'k'omiloni voret. Maartani, K'avk'asiaşi artoba; majurani, diasp’oraşi artoba ren. İrişen 3'oxle K’avk'asiaşi p’ersp’ekt'ivişen vo3'k'edat. K'avk'asiuri xalk'epe, muhak'aki do mutlak'i mutefik’i oqopumoni renan, ok'oxtimeri hareketi oğodamoni renan. K’avk’asiaşi geost'rat'egiuri xali, K’avk’asiuri xalk'epeşi demografiuri xali, emp’erialistepeşi xavesepe do majura tehditepek k’ortaluri xalk'epe ok'oxtimeri hareketi oxvenuşa mecburi gaxadups. Miçkin, eşo qali şakis mik’ro nasionalist’obas geant'oneri K'avk'asiuri xalk'epeşi dido k'oçepes na bzop'onpe va oxva3'onasunonan, mara antepe otkvaluşi vort'i. K'avk'asias oxovuşkvat do gomorgva çkinis mendap'3'k'edat. Kobz’iratminonan, mtelixolo kianas eşo mani mani k’ortaluri artobape gedgipan. Edo va p'k'itxatminonani antepe muşeni geidginen? Avrup’aşi Artobaşen gevoç'k'at do kianaşi mtelixolo k’ortaluri artobape aşo dop'k'oro3xatna şuri va dolomibağunan. Emoras arm3ika osimaduşi voret. Artobaşi fik'iri mtelixolo kianas goint’alaşi K'avk'asiuri xalk'epeşi çkaris eşo na unon steri xvala hareketi va axvenen. Qvas tina em gzas va nalen. Çkarik izmoces va rt'asunonan, xalk'epeşi di3xiri na 3'u3'onups oxen3alepes am geografiuri xavesepe uğut'an şakis, entepeşi oç'k'omale va oqopumu şeni ok'oxtimuşi renan. İtifak’epe oşkari xasasieti na uğun grup’apeşi doloxe geidginen. K’ortaluri xalk'epesti am minvaluri oşkari dido menfaatepe uğunan: Maartani, nesili mutepeşi ğuraşmedginobaşen moşletineri moxtanoraşa nunç'uşinu unonan.Majuraniti, nena do k'ult'ura mutepeşi oskedinu, omordinu unonan. İtifak'işi ek'onomiuri do çkvadoçkva mogapape va p'k'orop3xup. Emoras dido muimi oşkari xasietepe na uğun am xalk'epek, ç'it'a menceli mutepeşi ok'odgineri, arti menceli qopumeri dudi mutepeşi oçvaloni do omordoni renan. Mara aya artoba do ok'oxtima muç'o moirdinasunon? Amuşeni k’ortaluri xalk'epeşi “elandaha na va uqonun” gamantanerepes oğarğalu uk'ornan. K’orta şeni, xalk'i muşi şeni kianaşi mordinapes na noxosars, dido na ik'itxups do fik'iri na mralups arti ent’elejansia miğut'asunonan. Antepek çkini lit'erat'urate osimaduşi renan, ciddi arti ok’osimaduşi p’rosesis geç'k'amoni renan yani mcveşuri doptkvatna imali fik’iri oğodamoni renan, çkineburi çarepe oz'iramoni renan. Am goloçkvala; fik'irepeşi rasionalizasioni do fik'irepe artikartis omengapu şeni şart’i ren. Kuneburi oxoktobapeşi oçodinu, ixtilafepeşi mek’arbinu, k’ortaluri k'oçepeş artk’eleni o3’opxinu artixvala am goloçkvalaşi çodinas mumkini iqven yado visimadup. Artoba do ok'oxtima tebaaşi mtelixolos uğut'an tina dido k'oçis oşkari ideali uğut'asunon. Aya va maxvenesna k’ortaşi do xalk'epeşi istikbali şeni p’ozit’iuri mutu va iqven yado visimadup. K’ukla oktalobapek artikati ç'k'omupt'anşi k’uklapeş mancepek em k’ortapes dimancenan. K'itxa tkvanis, diasp'oraşi versioneburi coğabi mepçana… Namtini temape şeni tiçkini moveğerdinapt, ek'uleti hukmepeti xilafi maqvenan. İrişen 3'oxle aya tespit’i dop'at, Turkias K'avk'asialurepe dido renan mara “K'avk'asuri Diasp’ora” dido dido ç'it'a ren. Arti k'oçişi grup’is diasp’ora otku şeni, em grup’aşi k'oçepes kuni mutepeşis hasreti na uğunan do na gvanç'elnan arti dobadonaşi fik'iri uğut'asunonan. Dobadona şeni na ixvenen dulyape şeni ciddi ank'ene uğut'asunonan. Emuşeni Turkiaşi K'avk'asialurepes eşo mçire arti diasp’ora va uğunan. Artixvala pot'ansieli uğunan yado domatkvenan. K'avk'asialurepes emuşeni mağala xonari va eşvağenan. Yani, am temapes ank'ene na uğun k'oçepe eşo na zop'onan steri dido va ren. Turkiaşi mtelixolos irişen dido 1000 k'oçi ren am temape na onç'els. K'arta vak'ifis, k'arta oktalaş k'idalas do arçkva entepes oktira na aqvasunon k'onari am temapes ank'ene na uğun k'oçepe ren. Va doga3'onanki entepes k'ap'et'i eşo p’aradigma uğunan do temape akliselimuri analizi axvenenan; %90-is folk'loruliş met'a mutu ank'ene va uğunan. Aya otku minon, p’roblemepes va goqupan, tak’ibi va oğodapan do p’roblemi va oxva3'onenanki mutu fik'iri uğut'an do mutxani goran. Aşo mutu va ren. Yani tkvan na ç'arit senario na asterasunon akt'orepe va renan, didope malesefi musamereşi berepe renan. Am saxnes roli na okoçapspe k'ala tkvan na zop'ont artoba p'ot'e mumkini va iqven. Çkin irişen 3'oxle, muna unon k'ai na uçkin k'adrope omordinuşi voret. Mağalaburi vasfepe na uğun dido k'oçepe miqonunan. Mara antepek mucadeleşi someris renan? Çkar sotxanis… Sotxani holdingis, sotxani bank’as, mağala burok'rasis tit'ani guixarupan, guit'axupan, guinçxarupan mara mutepeşi xalk'i şeni mutu va ikipan, mutu fedekaroba va ikipan. Yani çkini kotumepek çkini okotumales va skupan. Em oras mu iqven, esas akt'orepek çkva saxnepes istert'anşi, saxnepe çkini mdğura na ptkvit steri musamereşi berepes duskidun. Alenen doptkva, am mevcudi xalişen ciddi mutu va iqven. Çkineri artoba gedginu şeni irişen 3'oxle “ketaboni” arti cemieti oqopumuşi voret yado visimadup. Mtelixolok dido ok'itxuşi voret. Çkini meselepe şeni şurdoguroni na iboden tefekuroni k'oçepe mik'ornan. Ek'ule antepes na uk'atun, malit'arat'ure, zaneatkari, jurnalist’i do k'ult'uraşi k'oçepeşen mevcudi na rt'asunon gamantanerişi k'adrok, am şkaguris na imralen fik'irepe xalk'i çkinis, çkvaneri k'ombinasionepete eşo umeç'k'videri otkvaloni voret, am fik'irepe xalk'i çkinis k'abuli oxvenapuşi voret, mutepeşi fik'iri oğodamuşi voret. Cemieti na oxonk'anasunon mek'anizma aya ren. Am k'adrope va gemadginesna irik izmoce muşi şeni ç'umanişen serişa ktireli ucinconi fik'irepete ğarğalasunonan, daha dido vipaşaminonan, çkar mututi va maxvenasunonan. Artixvala duşmanepe çkinik ixelasunonan. Ç’erk’ezepe Turkias dido renan, k’asten artikartişen mendra dobargeri dixaskidalapeşi 55 noğas skidunan mara am noğapeşi çkaris irişen dido va renan. Umumi k’abuli na ixvenen ar osimadu ren; esasi na ren, dobadonas irişen dido oqopumu ren, p’olit’ik’uri menceli do na3iaş şuuri. Dobadonaşa goiktinu Ç’erk’ezi xalk’işi istikbali şeni muk’onari beciti ren? K’avk’asiaşa goiktinu dido beciti tema ren. Olande K’avk’asiuri xalk’epes bilasa olande geulva K’avk’asiuri xalk’epes, iptineri p’roblemi, nufusi mutepeşişi dork’inoba do didote K’avk’asiaşen gale oskedinu uğunan. Am xalk’epek andğaneri xali mutepeşite istikbalişa itimadi va axvenenan. Dobadona mutepeşis dork’ineri kodoskiderenan. Rusuli nena do k’ult’ura dominant’i ren. Lok’aluri nenape do k’ult’urapes mek’arbinuşi p’rosesi uğunan. Dobadonas irişen dido oqopumoni do mteli gomorgvapes irade çkinişi hakimi oğodamoni voret, elbetki irişen ideali çarepe antepe renan. Am çarepes mitis varya va atkven. Olandegeulva K'avk'asiaş nufusişi p’roblemi şeni çare igoret'aşi emedeni diasp’oraşi nufusi guişinen. Ho mtini ren, teorik'uriti mtini arti simada ren; mtiniti Turkiaşi K'avk'asialurepeş mtelixolok K'avk'asiaşa guiktanna p’roblemi eşo ciddiuri diçoden. İdeali aya ren. Mara na go3'omiz'inan mtinepeti miğunan. Andğa goiktinu munfereturi ren do munfereturi goiktinupete derdi va maçodinenan. Kutleuri goiktinu uk'ors. Kutleuri goiktinuti vak'ifepes na axvenasunonan eşo basiti arti mesele va ren. Oxen3alepeşi şkaeburi arti goiktinuşen bğarğalapt. Ati artixvala oxen3alepeşi akt’epe do xolo oxen3alepeşi imkanepete ixvenen. Emuşeni irişen 3'oxle oxen3alepes aya unt'asunonan do oxen3alepek paraşi tahsisi oğodamoni renan. Ek'ule dido k'ai p'roje oxvenu unon, goiktinu organize na qvasunon k'adropeş omordinu do p’rogramoni oxandu unon. Ek’ule na guiktasunon ocaxepeş otespit’u do irixolos oşvelu unon. Aya dido beciti ren. Am k’oçepek 150 3’anaşen doni K’avk’asiaşi gale goint’ales, aya va gomoç’k’ondan. Nana do baba mutepeşişi mezarepe K’avk’asiaşen gale uğunan. Dobargeri memleketepeşen ok’o3’k’inu şeni K’avk’asiaşi p’roblemepe tito-tito oçodinu unon. Ocaxepe ugoşobğeri dobarginu unon. K’avk’asiaşa adap’t’asionişi op’lanu do goqonu unon. Tersine goiktinu va iqvas yado K’avk’asiaşa dobargerepeşi p’roblemepe manişa olaguşi mek’anizmape 3’opxinu unon. Mteli antepe ciddi k’adrope do ciddi parapete iqven. Aşo kutleuri goiktinuşen dido mendra voret. Am şart’epe imtinane şakis dobargeri memleketepes k’ult’urape çkini oşinaxu do K’avk’asia k’ala irtibati odidanu mik’ornan. Şaxsuri goiktinu p’anda teşvik’i oğodamoni voret tabi. Kartvelist’uri asimilasionişi p’olit’ik’ape do Margalepeşi mesele şeni mu isimadupt? Meseleşi oçodinu şeni muepe isimadupt? Kartvelepe, emp’eriali osimadu mutepeşi na va dvadginen arti k'avmi ren. Ho, artixvala oktala var, Kartveli k'avmi şeniti bzop'on. Kartveli xalk'işi k'oçepes, geografia mutepeşis do xolosur geografias gompinu do odidanuşi dido xavesi uğunan. Abxazia işgali ixvenuşi Kartvelepek xonari va eşiğes, varya va tkves. Omjore Osetia işgali ixvenuşi xolo mutu va tkves, xonari va eşiğes. Tarixişi arti oras eşo hasbelk'aderi k'uçxe na gedges mtelixolo dixape dobadona mutepeşi şinapan. Soçişen Erzurumişa do T'amt'ra şakis na nunç'uşun Didi Okortuleşi xarit’ape Okortules dido oxoris gaz'irenan. Nitekim ma aşo arti xarit’a arti Kartvelişi oxorişen mep'3'k'i do moviği. Maktalepe muşiti mutepes nungapan. 20 3'anaşen doni ç'k'uaneri arti maktale va aqves. Mtelli emp’erialisti, mtelli vaxşi oxot'k'va3ura, mtelli faşist’i t'es do a3’iti xolo eşo renan. Eşo ç'k'uaneri ziyaneburi em geografias na skidun mtelixolo xalk'epe Kortu renan yado m3udi gagnapa muiçkvinupan do ek'ule mutepekti icernan. Abxazepe, Osetepe, Margalepe, Svanepe… irixolos Kortuli orjini uğunan ya zop'onan. Turkiaşi Cumxurietiş maartani devreşi Turkist’epeşen mutu çkvaneroba va uğunan. Margalepe am faşist’uri p'olit'ik'apek mağduri oğodes, Margalepeşi didope timutepeşi Kortu şinapan do sebebi muşiti dido 3'anapeşen doni na goliçkvinen am faşisti p'rop'agandapeş, oğerdinupeş do tecridepeş met'a mutu va ren. Margalepes miletişi şuuri va uğut’an yado suveruli ixandinu do aşote meidginu. Mara Margali gamantanerepesti dido k'abaeti uğunan. Eşo şurdogurite minoba mutepeşis va imances, xalk'i mutepeşis go3'oncğoneroba va qves. Ekseri Tbilisiş p'olit'ik'apeşa nik’ires. Nitekim, Gamsaxurdiati do baba muşiti am nik’iruşi muimi p’rot’ot’ipepeşen renan. Gamsaxurdiak reisicumxuri iquşi emedeni Okortuleşi federat’iuri st’at’u, unit’eri st’at’uşa goktiru şeni ibodu do em geografias etnik'uri k'abğape geoç'k'apu. Aya, Kartvelist’uri p’olit'ik'apete qu malesefi. Artixvala cinci mutepeşi mek'vateri k'oçepe aşo mt’k’uri dogaxadenan. Nitekim Turkias, Turkuli faşist’oba na ikips Ç'erk'ezepe do Lazepeti aşo goloçkvalapeş çodinas faşist’i gaxades. Tarixi do minoba mutepeşi goç'k'ondinaperi faşist’i gaxades. Mara a3'i ok'oambaruşi 3'anuras voret. Çkar mutu va impulen, çkar miti iro va moğirdinen. Daha dido çkinak şuuroni gvanç'k'ira monz'inasunon. Margalepe ok'oambaruşi tek'nolojik gunç'k'irasunon. Okortulek muk'o dixampaşi, tek'noloji muk'o goint’alaşi Margalepes minobaşi şuuriti ardasunon, xalk'i muşis na nuxezmet'asunon go3'oncğonerepeti aqvasunonan. Ma amus vicer. Kartvelist’epek, Kartvelizmi eşik’itxinaşi do itenk’idinaşi Kartvelepe k’ala Kartvelizmi artneri şinupan do Kartvelepeşa etnik’uri duşmanoba ixvenen yado manip’ulasioni ikipan. Kartvelist’epek noğira mutepeşişa nunç’uşinu şeni k’arta gza mubahi şinupan. Am tema şeni muepe isimadupt? Andğanerdğas kianas, umumi temauli k’oçinoburi menda3’k’omileri, p'at'i fik'iri do tatbik’atepe yekuneburi arti xalk'işi k'abaeti var işinen, xalk'i do map'olit'ik'epe artikartişen ok’uirten. Mara ma eşo va p'aminon. Kianas amuşi istisna arjur oxen3ale ren: antepe İsraili, Sirbistani do Okortule ren. Am oxen3alepeşi xalk'epek mutepeşi oktalaş k'abaetepeşi oşkari iqves do xoloti oşkari renan. Malesefi, tkvani steri va visimadup, Kartvelepeşi didope Kartvelist’i renan yado visimadup. Na pk’itxi noç’arelepeşen, ketabepeşen do na bğarğali k’oçepeşen aşo intibape maqu. Hatta Okortules hemi Ortodoksi do hemiti Kartveli oqopumu makbuli ren. Mutepe k'ala artneri nenaşi mağarğale Muslimani Çveneburepeti, mutepeşen na va şinapan k'onari fanat’ik’epe renan. Hemi Kartveli, hemi Ortodoksi t'aşi makbuli iqver, arti va rena ok'oxveri iqver. Aşo mutxani va iqven. Xalk’işi doloxe aşo osimadu tahmini na ixvenenşen dido gont’aleri ren. Aya, Okortuleşa na ulun-mulun Çveneburepek zaten aleni zop'onan. Yani Kartvelepeşi doloxe Kartvelisti na va ren, malesefi va ren. İsrailurepek k'oçinuri şvelaşi k'aravis k'atliami doqves, k'oçepe doğurines, İsrailis am k'atliami şilyaşilya k'oçik protesto qu. Osetia işgali qvesşi, usifteloni uaskeroni Abxaizaş xalk'is Kartvelist’epek nolesşi muk'o Kartvelik sokağişa gamaxtes do maktale mutepeşi telini qves? Çkarik. Çunki Okortules aşo arti grup’i va ren. Kartveli xalk'is Yahudepeşen daha p'at'i osimadu uğunan malesefi. Çodinuri 3’anapes Margalepeşi vasitobate Turkialuri Lazepeşa na ixvenen Kartvelist’uri p’olit’ik’ape şeni muepe isimadupt? Mu zori uğunan tkvanebura? Aya dido k'ai miçkin. Okortules, Turkialuri Lazepeşi xalk'ur şuuroni gok'u3xuşen do am gok'u3xa Okortuleşi Lazepe do Margalapes nak'lasunon yado dido aşkurinen. Okortulesti am dulyapes na goqups do antepes gelvadvu şeni na ixandeps arti unit’e geidgineren. Am gok'u3ka na va dvadginasunonan dido k'ai na uçkinan şeni, am gok'u3xaş go3'oncğonerepe yeç'opinu, tesiri mutepeşi dok'lopu şeni ibodenan. Lazuri k'ult'uras emeği na meçaps, Laz-Margaluri cumalobaşi gagna na uğun k'oçepe Okortuleşa niqonopan, ek oşvapapan, oç’k’omapapan, goiqonopan yani am mtelixolo mutxanepe entepe “oğerdinu” şeni ikipan. Mara arjur k'oçi noğerdines tina, mitini Lazi gamantanerepe mutepeşi xalk'iş k'ele va rt'asunonan yado mutu şupxe va miğun. Abxaziaşi dudişmoşletinobas Margalur-Lazuri nenaşi oxampneri moxtanoraşi neslepeşa nunç’uşinus go3’vancğoneni? Abxaziuri Margalepe, Margalonurepe do Turkialuri Lazepeşi şkas oşkari K’olxuri mileturi şuuri manz’ineni? A3'i Abxaziaşi dudişmoşletinobas ek'o dido oxo3'onapape mo movok'idapt'at. Ho, dido ciddi arti huk'uk'uri k'imeti uğun, Abxazia namtini oxen3alepek diçines. Aya, istikbalis Abxazias dido muimi argumani aqvasunon. Aşo menda3'k'omileri dido k'imetoni do ciddi arti mogapa ren. Mara dudişmoşletinobas Abxazias fiili k'imeti va uğun. Abxaziaşi k’ont’roli çodinuro Rusepes uğunan malesefi. Xoloti mtineburi doptkvatna, Abxazias Margalur-Lazuri nenas eşo oxampaneri istikbalişi nesilepeşa nunç'uşinuşi, eşo go3'oncğonerobaş oxvenuşi varti menceli uğun, varti imkani uğun. Margaluri nena do k'ult'ura vardo, Abxazias Abxazuri nena do k'ult'ura şeniti aşo mutu varti axvenu. Gamantanu do ok’oambaru şeni ekseri Rusuli nena ixmaren. Doguralepes resmiuri nena ekseri Rusuli ren, Abxazuri nena, xark’ul nena steri ok'itxapan. Abxazuri resmiuri nena t'as tina oxen3aleşi burok’rasis va ahakimu. Artixvala resmiuri t’abelapes noç'ars. Edo emuşeni, Abxazuri nena do k'ult'ura şeni, Margaluri nena do k'ult'ura şeni eşo dido medi va maqvenan malesefi. Am xali ardğas iktirasunon yado vimendupt do sap’rite pçumert. K'olxuri k'ult'ura, Abxazepeş do Laz-Margalepeş p'ap'ulepe na uk'atun arti k’ortas monç'eri, oş3'anapes hukmi na uğut'u arti k'ult'ura t'u. Abxazepe, Margalepe do Lazepe a3'ixolo k'ont'akt'i na uğunan manz'ageri xalk'epe renan. Margalepe do Lazepeşi şkas “K'olxuri mileti”şi şuuri iteşkileni? Aya muşebura na iqvasunon arti mutxani va ren tabiki. “K'olxuri mileti”-ş mefumi muç'o itarifinasunon do andğaneri xalk’işa muç'o oxoi3’onapasunon eya muimi ren. Am vazifeti irişen 3'oxle am xalk'epeş gamantaneres aqven. Eşo ciddi emeği niçinasna mot va iqvas? Lima doloxu, felaketi, ğura tkvala ren. İpti limaşa varya otkuşi voret do malesefi limaşi çodinas uk’abaxatoni k’oçepeti ğurunan do limaşa ak’atinerepeti imağdurenan. 1992 3’anas Okortulek Abxazia işgali doqveret’uşi Abxazi do Margali dido k’oçi doğuru. Margalepe do Abxazepek oşkari tarixi uğut’estina Margalepek Sovietepeş Artobaş oraşi Okortuleş emp’erialist’uri p’olit’ik’apeşi mağdurepe iqvesi? Mileturi hareketepeşi do mileturi şuurişi uoqopinuk am p’rosesis muk’onari nutesiru? Abxazepeşi didope Abxaziaşen get'k'oçesş k'ule Abxazia okartveluşa kogeoç'k'es. Çarobaşi oras na geiç'k'inu obarguşi xandape, St’alinişi oras dimağalu. Abxazepeş nufusi eşo mexsus doç'it'anes. Kartvelepe do Margalonaşen dido k'oçi Abxaziaşa mendoçkves. Mdğura ptkvi, Margalepes Kartvelist’i p’rop’agandepeş tesiri ağodes, xalk'ur minoburi do şuuroni arti mileti oqopumu şeni musade do imkani va niçinu. Sovietepeş Artobaşi oras Kartvelepek dido faali rt'es şeni Margalepes çkvaneri arti xalk'işi muamele va oğodes. Daha ç'it'a xalk'epes çkvaneri arti xalk'iş muamele oğodapt'esşi, Kartvelepeşi arti no3'ile renan yado Margalepe dogadres. Sovietepeş oras na ixvenu am ok'odinupe elan daha mevcudi na ren şeni Margalepes a3'ixolo xalk'ur minoburi do şuuroni arti mileti oqopumuşi goloçkvala va geaç'k'apinu. Abxaziaşi limas emuşeni dido p'at'obape ağodes. Kartvelist’epes, tarixi mutepeşişi goşinu va mo3’ondunan, na goşinapan k’oçepesti Kartvelizmi eşik’itxinaşi do itenk’idinaşi na ikipan steri Kartvelepeşa etnik’uri duşmanoba ixvenen yado uambaroni k’oçepe oğerdinapan. Kartvelist’epeşi Ç’erk’ezuli genosit’i şeni obodinus muç’o o3’k’ert? Samimi renani tkvanebura (!)? Emedeni doptkvat, Tbilisis Ç'erk'ezuli genosit’iş oçinuşi tiat’ro arti Amerik'anuri p'roje ren do am osterus Okortule artixvala p’ioni ren. Amerik'ak xalk'epes harareti oğodaps, K'avk'asiuri xalk'epe Ç'erk'ezepeş k'elen uğinz'ibups. Amerik’ak Okortules ç'k'ua meçaps, Okortulek artixvala Amerik'ak mu u3'umersna eya ikips. Katien samimi va ren. Op’ort’inist’uri hareketi ikipan. Kartvelepek am oç'k'omale xmarineri Adigepe eşo mogeri Abxazias na niçinen K'avk'asiur diasp’oraşi noşvela dok'lapu unonan. Yak’obaşvilik Mirk'ani tutas arti oğarğalu muşis aya alenen: “İro gelvadveri na go3’amidgitunan K'avk'asiuri diasp’oras ejadgitoni voretya.” tkveret'u. Genosit’i maana xveneri Adigepe oğerdinu unonan. Mara mutu va axvenes. Nitekim Mirk'ani tutas na 3'opxes k'onferansis, 21 Maisiş 146. 3'anaxvadas Ç'erk'ezul genosit’i viçinaminonan ya zop'ont'es. Naşkvit oçinu p’arlament’osti va ağarğales. Ati usamimoba mutepeşişi arti delili ren. Şovenizmaş ç’anç’axepunas na doloz’in Okorturak Amerik’aşi omxvacute K’afk’asiaşi İsraili diqu do İsraili k’ala dido k’ap’et’i k’ont’akt’i uğun. Okorturak Maraşina 2008-s Osetya işgali doquşk’ule Rusia-Okorturaşi lima, çodina do tesiri muşi şeni mu isimadupt? Margalobaşi şuurişi mance Margalepek am limaşen muç’o dersi yezdes dudi mutepeşi şeni? 2008 Rusia-Okortuleşi limas Amerik'a do Rusiak kogecginu; Okortule, Abxazia do Omjore Osetia kogeicginu. Rusepek Abxazia do Omjore Osetia k'ont'roli mutepeşis kezdes, K'avk'asias k'uçxe gedgimu na unon Amerik'akti muxtemelen uvaxtoni na elikaçasunt'u jur pr’oblemişen daha gzaşi geç'k'alas kamuçitu. Amerik’ak Rusepeşen dersi kezdu do dido şkurineri Okortule daha dido konik’iru. Okortulek a3'i nek'nape muşi k’aixeşa Amerik'as kogun3'k'u. K'avk'asias esasi p'rovak'asionepe a3'iş k'ule geoç'k'asunon. K'avk'asiaşi mteli k'oçepe ç'k'uaneri do ferasetoni oqopumoni renan. Margalonurepe am k'abğapeşen “a3'iş k'ule artixvala Margali oqopumoni voret” yado dersi yezdimuşi renan. Tbilisişa mek’ireli p’olit'ik'apeş felaketepe z'irameri mutepeşa xasi arti p’ersp’ekt’ivi omraluşi renan. www.kolkhoba.org şeni muepe isimadupt? Nananenate gamaçkvalu do K’avk’asiuri xalk’epeşi cumalobaşa memxvacineri gamaçkvaluşi p’olit’ik’a muşi şeni muepe isimadupt? K’olxoba.orgi iro vik'itxup, dido mom3'ons. K’olxoba.orgik arti dokt’oraş tezişa tema oqopumoni k'onari dido k'imetoni do muimi gamaçkvala ikips yado visimadup. K'olxobaşi maemeğepek, ğuraş medgineri arti nena, arti k'ult'ura adeta ağani gedginupan. Branşepeburi lit'erat'urape 3’opxupan do gok’orobupan. Çkvaneri oxen3ale, alboni do nenapete na gamiçkvinen Lazuri nena do k'ult'uraşi xandape k'orobupan do Lazepeşa takdimi ikipan. Tarixi mutepeşi goşobğeri no3'ilepe ok'imernan. Antepe dido didi dulyape ren. Ak'o ç'it'a mat’erialoni am gomorgvas ciddi çkina do tecrube aqves. Ak'onari dulya artixvala şurdoguroni irade do fedekarobate ixvenen. A3'i aya fonk’sionuri qopumeri xalk'i mutepeşis omçiraneri daha dido kutlepeşi mance oğodamoni renan. K'olxobaş mtelixolo maemeğepes tebriği voğodap. Edoxolo K’avk’asiuri xalk’epeşi şkas cumaloba do ok'oşvelu na odidanaps şeni takdiri voğodap. Çodinuro muepe tkvaginonan? Xandape tkvanis gegacginan yado vimendup, Lazuri nena irişen mk’ule oras gontaneri dğalepeşa nunç’uşas yado pxvamup. Am fursat’i na momçit şeniti teşekkuri goğodapt.