LAZİSTAN'IN KALESİ: ARHAVİ Arhavi’nin yüzölçümü 314 km² dir. Arhavi; doğuda Hopa, batıda Fındıklı, kuzeyde Karadeniz ve güneyde ise Murgul ve Yusufeli ile çevrilidir. Kamilet ve Derecik adlı iki vadide kuruludur. Arhavi, 7 mahalle ve 30 köyden oluşur. Arazisi engebeli ve dağlıktır. Arhavi merkezi, gerek iskân gerekse de tarım için uygun düz bir araziye sahiptir. 3.000 metreye kadar zirveleri olan dağlara sahiptir. Çatalkaya’nın yüksekliği 2.985 metre, Koyunyayla’nın yüksekliği 2.292 metre, Mete’nin yüksekliği 2.142 metre, Dikmen’in yüksekliği de 2.068 metredir. Kapisre deresi tek akarsuyudur. 3.000 metre yükseklikteki dağlardan beslenen debisi ile düzensiz akışlı birçok küçük dere ile beslenir. Uzunluğu yaklaşık 35 km’dir. Yaylalar üzerinde küçük büyük birçok buzul göl vardır. Bunlardan bazılarının adları şöyledir: Nogadid, Sarıgöl, Alacagöl, Büyük Agara, Küçük Agara ve Karagöl. 1877- 1878 Osmanlı-Rus savaşlarından sonra Batum ve Gönye çevresini Çarlık Rusya’sı işgal edince Arhavi, Trabzon’un Rize Mutasarrıflığına bağlandı. Bu tarihlerde Hopa ve Fındıklı ilçeleri bucak olarak Arhavi'ye bağlandı. 1900-lı yıllarda Hopa ilçe oldu. Arhavi de bucak olarak Hopa'ya bağlandı. 1936’da Hopa, Artvin'e bağlandı. Böylece de Arhavi, Artvin'e bağlı bir bucak oldu. Arhavi, 1 Haziran 1954 gün ve 6324 sayılı kanunla 26 köy ile ilçe olmuştur. İlçe arazisi, 41 derece 06' ve 41 derece 22' kuzey enlemleri ile 41 derece 14' ve 41 derece 30' doğu boylamları arasındadır. Arhavi’de tipik Doğu Karadeniz iklimi görülür. Yazlar ılık, kışlar ise serindir. Arhavi, Karadeniz kıyı kuşağında olduğu gibi her mevsim yağışlıdır. Bu sebeple nem oranı yüksektir. Arhavi’nin yıllık sıcaklık ortalaması 14,9 C dir. Yıllık toplam yağış miktarı 2.265,5 mm dir. En uzun akarsu olan Kapisre deresi ve kollarının oluşturduğu derin vadiler ile yamaç düzlükleri arasında günlük sıcaklık farkları oluşur. Böylece de hava hareketleri görülür. Bu hava hareketlerine vadi veya dağ meltemleri denir. Bu hava hareketleri mikro seviyede sıcaklığı arttırır veya azaltır. Denize paralel uzanan Karadeniz dağ kuşağı, Karadeniz’den gelen nemli hava kütlelerine geçit vermez. Bu da orografi yağışlarına yol açar. En yağışlı mevsim sonbahardır. Yağışın en az düştüğü mevsim ise ilkbahardır. Yine de mevsimler arasında çok farklar yoktur. Yağış, her mevsimde yaklaşık olarak düzenli dağılmıştır. Bazı yıllarda görülen ani sıcaklık düşüşü dona sebep olur. Böylece kültür bitkileri zarar görür. Çay bitkisi dona dayanamaz. Bitkiler Mart’ta çiçek ve yaprak açar, Haziran ve Temmuz’da meyve verir, Eylül’de ise yaprak dökmeye başlar. Kışların yumuşak geçtiği yıllarda erken, soğuk geçtiği yıllarda daha geç yaprak açar. Ekim zamanı ise kışın erken geldiği yıllarda genel olarak 1- 20 Eylül, geç geldiği yıllarda ise 15- 25 Eylül arasındadır. Bundan başka ekim ve dikim zamanı şartlara bağlı olarak değişir. Mısır genellikle Nisan sonlarında ekilir. Kışın sert geçtiği yıllarda bu Mayıs’a kayar. Fasulye, domates, salatalık gibi bitkilerin ekim zamanı Nisan’ın ilk yarısındadır. Bol yağışlı yüksek sıcaklık ve düzenli bir yağış görülür. En önemli kültür bitkisi çay ve fındıktır. Çay, 0- 500 metre arasında görülür. Ancak; 750 metrede, bazen de 1.000 metrede yetişir. Fındık, 450 metreye kadar olan yerlerde yetişir. Ceviz, elma, armut, kiraz, karayemiş, erik, muşmula, nar, portakal, mandalina, limon, greyfurt ve üzüm önemli meyveleridir. Bitki örtüsü, Arhavi ile Pazar arasında hemen hemen aynıdır. Çokça görülen ağaç, sakallı kızılağaçtır. Diğer ağaçlar da söyle sıralanır: kayın, kestane, ıhlamur, gürgen, karaağaç ve çınar. Kızılağaç ve karaağaç akarsu vadileri boyunca ormanların üst sınırına kadar görülür. Kayın 600- 1.200 metreler arasında sıkça görülür. 1.500 metre yüksekliklere kadar da çıkar. Kestane ağacı, 500- 600 metre yüksekliklere kadar görülür. Gürgen, 1.800- 1.900 metrelerde seyrek görülür. Trabzon hurması ve yabani kiraz 400- 500 metre yüksekliklere kadar görülebilir. Bu yüksekliklere kadar diğer türlerle karışık olarak defne, tespih ağacı ve şimar ağacı da vardır. Hopa’ya doğru, kısmen sarıçam görülür. Kıyı ormanlarında, orman gülü, ayı üzümü, böğürtlen, eğrelti, ısırgan otu yetişir. Yaban asma, ak asma ve sarmaşık da yetişir. Arazisi Doğu Karadeniz dağları ve Kapisre deresi ile ona giden derelerin derince yardığı vadilerle oluşur. İlçe merkezinin yer aldığı ovadan başka hiç ovası yoktur. Arhavi’nin 8 km’lik bir sahil şeridi vardır. Bu şerit boyunca Kapisre deresinin oluşturduğu ovadan başka kıyı oldukça dik ve falezlidir. Kıyı düzlüğünün büyük bir kısmı, iri birikinti malzemeleri ile Rize-Hopa karayolu sebebi ile kaplanmıştır. İlçede bazı kum şeritleri ve küçük plajlara rastlanır. Kıyı boyunca falezler, taraçalar ve girinti çıkıntılar görülür. Ne var ki, taraça ve falezler Rize-Hopa karayolu inşaatı sırasında tahrip olmuştur. Arhavi-Hopa arasındaki karayolu ulaşımı taraça altında inşa edilen bir tünelden sağlanmaktadır. Genişliği 100 metre kadar olan bu taraçanın eteğinde yüksekliği 25- 30 metre civarında olan falez yer alır. İlçe merkezinin kurulduğu alan, Kapisre deresinin getirdiği alüvyonlar ve irili ufaklı çakıl taşları ile oluşmuştur. Kıyıdan 5 km kadar içeriye girer. Ova, batıda Kapisre deresinin biriktirmelere devam ettiği için denize doğru bir girinti oluşmuştur. Kıyı düzlüğü ile 2.000 metreye kadar olan yerlerde basık sırtlara rastlanmaz. Kapisre deresi ve onun kollarının açtığı derin vadiler ulaşım güzergâhlarını oluşturuyor. Arhavi’de dağlar güneye doğru 3.000 metreye kadar yükselirler. Kuzeyden güneye hızla yükselen arazi içerisinde yaylalar güneydedir. 3.000- 2.000 metre yükseklikte sayısız yayla bulunur. Bu yaylaların bazıları şöyledir: Ağara, Soğuksu, Şenyurt, Yazlık, Pınarlı, Akıncılar, Güneşli, Mete, Aydınlı. Burada buzul aşındırması etkilidir. Bu sebeple küçük büyük birçok göl bulunur. Bazılarının adları şöyledir: Gadit, Sarıgöl, Alacal, Büyükağara, Küçükağara ve Karagöl. Genel işlenebilir tarım arazisi yaklaşık olarak 48.000 dekardır. Bu alanın 30.000 dekarı çaylık, 90.00 dekarı fındıklık, 7.000 dekarı mısır ve kalan kısmı da sebze ve meyveliktir. Yaş çay üretimi 21.500 ton, kuru çay üretimi 3.870 ton, fındık üretimi ise yaklaşık 800 tondur. Alternatif meyve kivi üretiminde önemli bir gelişme vardır. 1990- 2002 yılları arasında çiftçilere yaklaşık 20 bin adet kivi yoncası dağıtıldı. 1999- 2002 yıllarında, 400 dekarlık bir alanda, yıllık ortalama 50 ton kivi üretilmiştir. Ticarî hayvancılık gelişmemiştir. Aile ihtiyacının karşılanması ve kısmen pazar amaçlı küçük ve büyükbaş hayvancılık yapılır. Arıcılık oldukça gelişmiştir. Çoğu gezgin olan 200 kadar belgeli arıcı mevcuttur. Arhavi, Kafkas kökenli arı yetiştiriciliği için izole bölgedir. Arhavi’nin yarısından fazlası ormanlıktır. Orman İşletme Müdürlüğü bilgilerine göre, 30.882 hektar genel alanın 17.450 hektarı ormanlıktır. Köylerden 20’si orman içi veya orman kenarı köyü özelliğindedir. Arhavi’de bir çay fabrikası, Beyopan’ın bir çimentolu yonga levha fabrikası ve Arsan silah fabrikası kuruludur. Bu fabrikalarda ortalama 800- 900 daimi veya geçici işçi çalışıyor. Arhavi Ticaret ve Sanayi odasına kayıtlı 13 anonim şirket, 117 limited şirket, 6 kolektif şirket ile 22 kooperatif ve 180 adet de kişi üyedir. Esnaf ve Sanatkârlar Odasının üye sayısı 656, Çay Ekiciler Kooperatifinin üye sayısı ise 3.814'tür. Arhavi’de 83 ruhsatlı balıkçı teknesi ve 20 balıkçı bulunuyor. Arhavi’deki bir balıkçı barınağı bulunuyor. Arhavi, nüfusu artan ve az göç veren bir ilçedir. 2008 yılında yapılan genel nüfus sayımı sonuçlarına göre, toplam nüfus 19.189'dur. Merkez nüfusu 15.194, köyler nüfusu ise 3.995’tir. Arhavi’nin nüfus artış hızı (1990- 2008 nüfus sayımlarına göre) %o 5,29’dur. Nüfus yoğunluğu da 65 kişidir. Arhavi’de 7 anaokulu, 8 ilköğretim okulu, bir pansiyonlu ilköğretim okulu, 3 lise ve 1 yüksekokul bulunuyor. Arhavi’de bir spor salonu ile çim futbol sahası da vardır. Arhavi’de her yılın Temmuz ayında “Altın Atmaca Kültür ve Sanat Festivali” düzenlenir. Ağustos’ta başlayan ve Ekim’in sonuna kadar süren atmaca avında yakalanan ve evcilleştirilen atmacalar bıldırcın avında kullanılır. Atmacalar, av mevsimi sonunda doğaya bırakılır. Arhavi’de 45 yatak kapasiteli bir devlet hastanesi vardır. 40 yatak kapasiteli bir SSK hastanesi, 3 sağlık ocağı ve 11 köy sağlık evinde hizmet veriliyor. Arhavi’de 4 uzman hekim, 7 tabip, 14 pratisyen hekim, diş hekimi, 56 yardımcı sağlık personeli görev yapıyor.