ANASAYFA

PONTOS TARİHİ

“Tarihin Horona Durduğu Yer Karadeniz” alt başlığını taşıyan ve Per Minas Bıjışkyan’ın gezi notlarını içeren Pontos Tarihi, Çiviyazıları Mjora dizisi tarafından 1998 yılında, İstanbul’da yayımlandı. Özgün dili Fransızca ve özgün adı “Alias Meditsi or Medichi İstoriya Ponta, Kotoru est Chernoe More” olan kitabın çevirisi Hrand D. Andreasyan tarafından yapıldı. Kitabın ilk baskısı, 1969 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi tarafından “Karadeniz Kıyıları Tarih ve Coğrafyası” adıyla yapılmıştı.

Kitabın arka kapağında; “Bir zamanlar Karadeniz'in doğusunda Mithridates diye bir insan yaşardı; kraldı. Saltanatı 56 yıl sürdü, 22 dil konuşuyordu. Garip gemiler ve makineler icat ediyor, gemilerden düşman kale ve surlarına kule ve köprüler atıyor, onları alt ediyordu. Mithridates, Pontos kralıydı ve ardılları yüzlerce, binlerce yıl uygarlığı yaşattılar. Uygarlıkları çözüldükten sonra da etkileri elbette sürdü. Minas Bıjışkyan, bizi Anadolu'nun bu unutulmuş kültürüne götürüyor. Ama yalnızca bu değil, bizlere yaşadığı dönemin Karadeniz'ini bütün canlılığıyla tanıtıyor. Kendisi de Trabzon doğumlu olan Bıjışkyan 1817'de viker olarak Karadeniz'i dolaşmakla görevlendirilince, bunu bir seyyahlığa, rehberliğe dönüştürdü. İstanbul boğazının Kadıköy yakasında başlayan yolculuğu 1819'da karşı yakada sona erdi. Yolculuğu boyunca karış karış gezdiği Karadeniz havzasını tarihiyle ve kültürüyle tanımlayan notlar tutmuştu. Türkler, Pontuslular, Lazlar, Gürcüler, Megreller, Çerkesler, Kırımlılar, Romenler, Bulgarlar o dönemde ne durumdaydılar, nasıl yaşarlardı, ilişkileri ne düzeydeydi, yerleşim merkezlerinin durumu nasıldı... Bütün bunları anlatıyordu. Bu notlarını biraraya getirerek kitaplaştırınca, ortaya Karadeniz’i tarihiyle, coğrafyasıyla, etnografik ve topografik özellikleriyle tanıtan bir eser çıktı. Karadeniz kültürünü tanımak isteyenler, bu coğrafyada rehberlik yapanlar, folklorik kaygıları ve çalışmaları olanlar için, bir kaynak metin, bir başucu kitabıdır bu.” deniliyor.

Per Minas Bıjışkyan 1777’de Trabzon’da doğdu. 1804’te rahip olarak Mekhitarist Kongregasionuna katıldı, 1851’de ölene kadar hayatı; seyahatlerle, dil, tarih ve coğrafya alanında çalışmalarla geçti. 1817- 1819 tarihlerinde viker olarak bütün Karadeniz’i gezdi. Kendi doğduğu coğrafyayı ve kültürünü bu seyahat sırasında kökenlerine inerek görme olanağı buldu ve bulgularını, “Ortodoks Grek bakış açısıyla” kitaplaştırdı.

Edinme telefonu: 0216 414 91 13



                                                                                                                                                              LAZURİ