ANASAYFA

LAZİSTAN'IN KALELERİ

Tarih boyunca birçok medeniyete ev sahipliği yapmış, farklı halkları bünyesinde barındırmış, çeşitli kültürlere kucak açmış Lazistan; kaleleri ile de ilgi uyandırmaktadır. Savunma, korunma, gözetleme amacıyla inşa edilmiş birçok tarihi kaleye sahip Lazistan’ın bazı kaleleri şunlardır:

Artvin kalesi: Köprübaşı mevkisinde çevreye hâkim bir tepede, nehirden 70 metre yükseklikte, Çoruh nehrinden neredeyse dimdik yükselen, düşey doğrultuda granit bir kaya üzerinde inşa edilmiştir. Bazı belgelerde ve halk dilinde Livane olarak da adlandırılan Artvin kalesinin 10. yüzyılda Bagratlılar tarafından inşa edildiği düşünülmektedir. Stratejik konumu itibariyle Osmanlılar zamanında da kullanılmıştır. Kalede bir şapel ve bir de sarnıç kalıntısı bulunmaktadır.

Zil kale: Çamlıhemşin ilçesinin 12 km güneyinde bulunan Zil kale, dere yatağından 100 metre, denizden 750 metre yükseklikte kurulmuştur. Fırtına deresinin batı yamacında kaya kütlesinin üzerine moloz taşlardan inşa edilen Zil kale; dış surlar, orta surlar, iç kale, 8 adet burç ve gözetleme kulesinden oluşmaktadır. Kalenin doğusu, güneyi ve kuzeyi uçurum olup sadece batı ve kısmen kuzeyde yüksek surlar bulunmaktadır. Duvarları 1,5- 2 metre kalınlıktadır. 13. yüzyılda Komnenoslar tarafından yapıldığı tahmin edilen kale, Osmanlının bölgeyi fethinden sonra Kale-i Zir adıyla askeri amaçlarla kullanılmıştır.

Kız kalesi: Pazar ilçesinin batısında küçük bir yarımada üzerinde kurulmuştur. Kayalık bir zemin üzerinde bulunan kalenin kara ile bağlantısı kesilmiştir. Yaklaşık 7x7 metre boyutlarındaki kalenin duvarlarında muntazam taş işçiliği görülür. Giriş kapısı batıdadır. Güney surlar yıkılmıştır. Sağlam kalan duvarlarda mazgal pencereleri ve yuvarlak kemerli üst kat pencereleri yer almaktadır. Kesin olarak kimin tarafından yapıldığı bilinmemekle birlikte 13.- 14. yüzyıllarda Trabzon Devleti zamanında yapıldığı sanılmaktadır. Kale, Osmanlı döneminde onarılarak kullanılmıştır.

Rize kalesi: Şehrin güneybatısında yer alan Rize kalesi, iç kale ve aşağı kaleden oluşmaktadır. İlk yapım tarihi konusunda kesin bilgiler bulunmamaktadır. İç kale M.S. 6. yüzyılda yeniden inşa edilmiş, 14. yüzyıl başlarında da Cenevizliler tarafından aşağı surlar yapılmıştır. Kale, Osmanlı döneminde onarılarak kullanılmıştır. Kısmen düzgün, kısmen moloz taşla yapılmış olan iç kale surları 1,5 metre kalındığındadır ve yarım daire planlı beş kuleye sahiptir. Zamanında iç kaleden kuzeydoğu ve kuzeybatıya uzanan ve denize ulaşan aşağı kaleden günümüze batı surlarının bir bölümü ve bazı kuleler kalmıştır.

Trabzon kalesi: Büyük bir bölümü ayakta kalan surlar şehrin eski yapılarını oluşturur. Bugünkü surların en eski bölümü Roma devrine M.S. 5. yüzyıla tarihlenmektedir. MÖ. 5. yüzyılda şehri gören Kesenefon, surların varlığından söz etmektedir. Trabzon surları Yukarı Hisar, İçkale, Orta Hisar ve Aşağı Hisar olmak üzere üç bölüme ayrılmaktadır. Yukarı Hisar ile Orta Hisar, Kuzgundere ile İmaret deresi arasındaki yüksek kaya kitlesi üzerine kurulmuştur. Bu bölüm kalenin en eski bölümünü meydana getirmekte ve kaba olarak bir yamuğa benzemektedir.