ANASAYFA

KARAÇAY-ÇERKES CUMHURİYETİ

Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu üyesi cumhuriyetlerden biridir. Kafkasya'nın, Orta Kafkaslar adı verilen bölümünden batıya uzanan toprakları üzerinde yer alan sarp ve dağlık araziler, derin vadiler ve yüksek platolardan oluşur. Geri kalan kısmı ise kuzeydeki bozkır görünümlü geniş düzlüklerle kaplıdır. Başkenti Çerkesk, yüzölçümü 14.100 km² olup diğer önemli şehirleri; Karaçayevsk, Uçkalan, Teberde ve Zelençuk’tur. Güneyinde Abhazya Cumhuriyeti, batı ve kuzeyinde Rusya Federasyonu, doğusunda Kabardey-Balkar Cumhuriyeti bulunmaktadır. Nüfusu 422.000 olan Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti'nin %31'i Karaçaylı, %42'si Rus, %10'u Adige, %7’si Abazin, %3'ü Nogay, %7'si ise diğer topluluklardır.

Karaçay-Çerkesya, 1830- 1838 yılları arasında Rus istilasına uğradı. Özellikle 1860'larda yoğunlaşmak üzere Ruslar tarafından kolonize edildi. 12 Ocak 1922'de Sovyet Sosyalist Federe Cumhuriyeti'ne bağlı "Karaçay-Çerkes Özerk Oblastı" adıyla kuruldu. Oblast, 26 Nisan 1926'da merkezi Karaçayevsk kenti olan "Karaçay Özerk Oblastı" (KÖO) ve merkezi Çerkesk olan "Çerkes Ulusal Okruğu" (ÇUO) biçiminde ikiye ayrıldı. ÇUO, 30 Nisan 1928'de "Çerkes Özerk Oblastı" (ÇÖO) adını aldı. 1992 Federasyon Anlaşması gereği Karaçay-Çerkesya, cumhuriyet statüsüne yükseltildi. 6 Mart 1996'da “Cumhuriyetçi Başkanlık” konusundaki referandum sonuçlarına dayalı yeni bir anayasal sistem benimsendi.

Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti bol miktarda iktisadi kaynaklara sahiptir. Kömür, bakır, mermer, çinko çıkarılmaktadır. Sanayinin %65'i Çerkesk şehrindedir. Başlıca sanayi petrokimyadır. Gıda maddeleri ve makine üretiminin yanı sıra tekstil sektörü güçlüdür. Ekilecek arazi az olduğundan ziraat vadilerde ve güneydeki yaylalarda yapılmaktadır. Arpa, darı, mısır, yulaf, pirinç, şeker pancarı, ayçiçeği, patates tarımı yapılmaktadır. Dağlık ve yaylalık olması nedeniyle temel ekonomik yapı büyük ölçüde hayvancılığa dayanmaktadır. Koyun, keçi, sığır, at yetiştiriciliği önemli bir yer tutmaktadır.

Karaçay-Çerkes halkı Sünni-Hanefidir. Çerkesler, Kafkas dil grubunun Abhaz-Adige kolundan Kabardeylere yakın bir dil konuşurken, Karaçaylıların anadili Balkarlar gibi Kıpçak grubundandır. Karaçay-Çerkes Cumhuriyeti'nde 59 bin öğrencinin okuduğu 181 ortaokul, 5.100 öğrenciye eğitim veren teknik okul ve 4.100 öğrencili bir üniversite bulunmaktadır. Ülkede okuma-yazma oranı %99'dur. Karaçay dilinde yılda 47 bin, Çerkes dilinde 6.000 kitap basılmaktadır. Karaçay dilinde 139 bin tirajlı 2 dergi, 889 bin tirajlı bir gazete yayınlanmaktadır. Bu bölgede 200 kütüphane, 240 kulüp, çok sayıda müze ve tiyatro bulunmaktadır.