ANASAYFA

BESLEYİCİ ZEYTİN

Zeytin (Olea europaea), zeytingiller (Oleaceae) familyasındandır. Ağacı çok heybetlidir. Odunu ise çürümeye karşı dayanıklıdır. Meyvesi yenen ve Akdeniz ile Marmara iklimine uygun bir ağaç türüdür. Zeytin boylu bir çalıdır. Bazen de 10 metre kadar büyüklükte, sık dallı, yayvan tepeli, her zaman yeşil yapraklı bir ağaçtır. Geniş ve kıvrımlı bir gövdeye sahiptir. Ağacın düzgün gri bir gövde kabuğu vardır. Ancak ağaç yaşlandıkça bu gövde kabuğu çatlar. Ağacın tepesi, geçen zamanla artan boy oranında genişler. Zeytin ağacı yaklaşık 2000 yıl boyunca yaşayabilir. Verimli topraklarda tepesi; açık ve asimetriktir. Verimsiz topraklarda ise yoğun ve yuvarlaktır. Sürgünleri gri, dikensizdir ve üç köşelidir.

Mızrak gibi, kısa saplı, deri gibi sert yaprakları dizilidir. Bunlar sürgünlere karşılıklı çiftler halinde dizilidir. Yaprakları basit ve tam kenarlıdır. Kenarlar alt yüze doğru biraz kıvrıktır. Yaprağının boyu 20- 86 mm, genişliği ise 5- 17 mm olur. Yaprağın ucunda sivri bir çıkıntı vardır. Yaprağın üstteki yüzü koyu gri- yeşil ve tüysüzdür. Alt yüzü ise maviye çalan gümüş rengindedir. Beyaz sık ipek görünümündeki tüylerle kaplıdır.

Bahar sonuna doğru yaprakların koltuğunda seyrek salkımlar şeklinde açan, küçük beyazımsı-sarı renkli, kokulu çiçekleri olur. Rüzgârların taşıdığı çiçek tozlarıyla çiçekler döllenir. Böyle olunca etli ve yağlı meyve verir. Meyvesi önce yeşildir. Olgunlaşınca parlak siyah bir renk alır. Etli meyvesinin içinde sert bir çekirdeği bulunur. Meyvesinin etli kısmından ve çekirdeğinden yağ elde edilir. Zeytinin yaprağında tanen, uçucu yağlar ve organik asitler bulunur. Yaprak ve gövde kabuğu %5 çay (infüzyon) halinde kullanılır. İştah açıcı, idrar söktürücü ve ateş düşürücüdür. Şeker hastalığında da kullanılır. Tansiyon düzenleyici özelliğiyle bilinir. Zeytinin besleyici değeri çok yüksektir. Bol miktarda bitkisel protein, yağ, A, C, E vitaminleri ile kalsiyum, fosfor, kükürt, klor, magnezyum mineralleri vardır. Kalp ve damar sağlığı için çok faydalıdır. Yaşlanmanın etkilerini de azaltır.

Ağaç varlığı açısından Türkiye, dünyada dördüncü sıradadır. Üretim alanı açısından da altıncıdır. Dünya zeytinyağı üretiminde ancak %8 oranında bir güce sahiptir. Türkiye’de zeytin üretimi Ege, Marmara, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yapılıyor. Zeytin yetişen 35 ilin dörtte birinde ağaçlar genel ortalamanın altındadır. Marmara bölgesi ağaç varlığıyla Türkiye’de %10 oranında bir güce sahiptir. Ayvalık, Edremit körfezi, Gemlik, Yalova zeytin ağaçlarının çoğunlukla bulunduğu yerlerdir.