ANASAYFA

OTOKTON DİL DARGİCE

Dargice (Dargan mez), Kuzeydoğu Kafkas dillerinden biri olup Nakh-Dağıstan dil öbeğinden Lak-Dargi dalına girmektedir. Dağıstan Cumhuriyeti'nde otokton olarak en çok konuşulan ikinci yaygın dil olan Dargicenin birinci dereceden akrabası Lakçadır. Dargice; Avar-Andi-Dido ve Lezgi alt dil gruplarına ortak kök olarak bağlıdır. Dargicenin de içinde bulunduğu Kuzeydoğu Kafkas dil ailesinin, tarihsel olarak Ortadoğu’da geniş bir alana yayılmış Hurri-Urartuların konuştuğu çeşitli kabile ve boyların bazı diyalektlerine dayandığı düşünülmektedir.

Kendilerini Khuruk olarak adlandıran Dargilerin Dağıstan Cumhuriyeti’ndeki nüfusları tahminen 516.000 kadardır. Diğer eski Sovyet toprakları üzerinde yaşayanlarla birlikte toplam 680.000 kişi tarafından anadili olarak konuşulmaktadır. Bu sayıya 19. yüzyılda Kafkas-Rus savaşları sırasında anayurtlarını terk ederek, Türkiye, Suriye, Ürdün, Irak, İran ve diğer ülkelere göç edenler de eklenirse, dünya üzerinde 730.000 Dargi'nin yaşadığı söylenebilir. Türkiye'de anadili olarak Dargice; Yalova, Sivas, Tokat, Hatay, İstanbul, Ankara gibi kentlerde konuşulmaktadır.

Dargicenin; Dağıstan medreselerinde 15. yüzyıldan itibaren Arap alfabesiyle yazılı hale getirildiği fakat yaygın olarak kullanılmadığı bilinmektedir. Sovyetler Birliği'nin kuruluşundan sonra 1926'da Arap alfabesiyle yeniden düzenlenmiş ancak 1937'den sonra Kiril alfabesiyle yazılmaya başlanmıştır. Dargi alfabesi, 47 harften oluşmaktadır. Dargi dili Cudaxar, Akuşa/Urakha, Khaydag, Kubaçi, Dejbug, Xarbug, Muirin, Sırxin olmak üzere 8 ağza ayrılır. Akuşa/Urakha resmî ağız olarak kullanılmaktadır.