ANASAYFA

FİLOZOF NURETTİN TOPÇU

Nurettin Topçu, 1909’da Süleymaniye’de doğdu. Baba tarafından Erzurumludur. Ailesi Topçuzadeler diye tanınır. Dedesi Osman Efendi, Erzurum Osmanlı-Rus harbi sırasında Osmanlı ordusunda topçuymuş. Bu lâkap da oradan geliyormuş. Babası Ahmet Efendi’dir. Küçük yaşta yetim kalır. Tahıl alım satımı ile aileyi geçindirir. Erzurumlu zengin Gülü Bey'in yardımını görür. Canlı hayvan ticaretine başlar. Doğu Anadolu’da topladığı koyunları İstanbul'a götürür ve satar. Böylece işi genişler. Ahmet Efendi İstanbul'a yerleşir. İlk evleri Süleymaniye Deveoğlu yokuşu, Hatapkapı sokağında bir ahşap binadır. Nurettin Topçu bu evde doğdu. Nurettin Topçu'nun ninesi Eğinlidir. Ahmet Efendi İstanbul'a yerleştikten sonra birinci hanımı vefat eder. Ahmet Efendi daha sonra Eğinli Kasap Hasan Ağa'nın kızı Fatma Hanım ile evlenir. Fatma Hanım Nurettin Topçu'nun annesidir. Nurettin Topçu, altı yaşında Bezmiâlem Valide Sultan Mektebi'nin ana kısmına başladı. Bu mektebi bitirdikten sonra Büyük Reşit Paşa Numune Mektebinde okur. Mektebi birincilikle bitirir.

Nurettin Topçu daha sonra, Vefa İdadisine gider. Birinci sınıfta okurken babası ölür. Evlerinin bir katını kiraya verirler. Felsefeye bu yıllarda ilgi duyar. İstanbul Lisesinden mezun olur. 1928’de Avrupa'da okumak için sınava girer ve kazanır. Hamdi Akverdi, Vehbi Eralp, Ziya Somar gibi kişilerle birlikte Fransa'ya gönderilir. Daha önce giden Remzi Oğuz Arık, Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, Cevdet Perin, Bedrettin Tuncer de Paris'tedir. Topçu önce Bordo Lisesine nakledilir. İlk denemelerini burada yazar. Üye olduğu Sosyoloji Cemiyetine gönderir. Moris Blondel'i bu lise döneminde tanır. Daha sonra mektuplaşırlar. Burada psikoloji sertifikasını alır. İki yıl sonra Strazbourg'a gider. Üniversitede felsefe öğrenimi görür. Sanat tarihinde lisans öğrenimi tamamlar.

Nurettin Topçu'nun Avrupa'daki hayatı okul, ev, kütüphane içinde geçer. Hafta sonlarında derneklerin düzenledikleri toplantılara gider. Aynı toplantılarda Samet Ağaoğlu, Ömer Lütfi Barkan, Besim Darkot gibi kişiler de katılır. Nurettin Topçu Tasavvuf tarihçisi Luis Massignon ile tanışır. Dr. Adnan Adıvar'ın Türkçe dersler verdiği Masignon'a daha sonra Nuretttin Topçu da aynı dersi verecekti. Nurettin Topçu, Sorbon Üniversitesinde felsefe doktora yapan ilk Türkiye vatandaşıdır. Tezi Paris'te 1934’de yayınlandı. Bu tezi 1990’da tıpkıbasım olarak Kültür Bakanlığı tarafından Ankara'da yayınlanmıştır. 1934'de Türkiye’ye döndü. 1935’te Galatasaray Lisesinde felsefe öğretmenliğine atandı. H. Avni Ulaş'ın kızı Fethiye Hanım ile evlenir. “Hareket” adlı dergi, 1939’da Nurettin Topçu İzmir'de öğretmen olarak çalıştığı yıllarda yayınlanır. Dergi İstanbul'da basılır. Eşinden ayrılır. Hareket'te yayınlanan "Çalgıcılar yine toplandı" adlı makale sebebi ile hakkında soruşturma açıldı. Denizli'ye sürüldü. Denizli'de Saidi Nursi ile tanıştı. Onun mahkemelerini izledi. 27 Mayıs 1960'a kadar Robert Kolejde tarih öğretmenliği yaptı. 27 Mayıs'tan aleyhtarı bulunarak görevine son verildi. Daha sonra Haydarpaşa Lisesine tayin edilir. Bir süre sonra Vefa Lisesinde çalışmaya başladı. 1974’de çalıştığı İstanbul Lisesinden emekli oldu.

Türk Kültür Ocağı, Türk Milliyetçiler Cemiyeti, Milliyetçiler Derneği ve Türkiye Milliyetçiler Derneğinde çalıştı. Nurettin Topçu, kendine özgü görüşleri olan cesur bir ahlakçıydı. Ona göre; İslam dünyasının içinde bulunduğu kötü durumun sebebi, Müslümanların cihat idealini ve Kur’an ahlakını unutmuş olmasıydı. Antikapitalistti. Kapitalizmin insanlığa karşı bir zulüm olduğunu düşünüyordu. Bu sebeple ‘Calvinist Müslümanlar’ın sevebileceği biri değildi. Anadolu sosyalizmini savunuyordu. Sosyalizmin tek biçiminin Marksizm olmadığına inanıyordu. Ona göre sosyalizm “kul hakkının müdaafası” idi. İçinde bulunduğu milliyetçi-maneviyatçı-muhafazakar kesimleri eleştiriyordu. Sosyalist olduğu gerekçesiyle tehditler aldı ve bu çevrelerle ilişkisini kesti. 1975 Nisan’ında hastalandı. Pankreas kanserine yakalandığı ameliyatta belli oldu. Nurettin Topçu, 10 Temmuz 1975'te öldü. Topkapı'da Kozlu mezarlığında toprağa verildi.

Başlıca kitapları: “Ahlak”, “Psikoloji”, “Felsefe”, “Millet Mistikleri”, “Varoluş Felsefesi- Hareket Felsefesi”, “Reha”, “Büyük Fetih, Kültür ve Medeniyet”, “Bergson”, “İradenin Davası- Devlet ve Demokrasi”, “Var Olmak”, “Türkiye’nin Maarif Davası”, “Ahlak Nizamı”, “Yarınki Türkiye”, “İsyan Ahlakı”.