ANASAYFA

DEĞERLİ GÜRGEN

Gürgen (Carpinus), huşgiller (Betulaceae) familyasından kerestesi değerli bir orman ağacı türüdür. Ilıman iklimlerde iyi büyüme yapar ve genellikle 600 m yükseltilerde görülür. Çoğunlukla meşe, bazı yerlerde kayınla kurduğu meşçerelere rastlamak mümkündür. Dik kayalık yamaçlarda ormanlar oluşturur. 15-20 metre, nadiren 30 metreye ulaşan orta boylu bir ağaçtır. Çoğu kez oluklu ve eğri gövdesi vardır. Kabuğu yeşilimsi-gri düzgün olup yaşlandığında da pürüzsüzdür. Tomurcuklarının uzunluğu kayının aksine 10 mm'nin altındadır ve dala yapışık vaziyettedir. Almaşık dizilişli yaprakların uzunluğu 4-9 cm'dir. Testere dişli yaprak kenarı ve yaprak yüzeyindeki oluklu damarlar belirgin özellikleridir. Kedicik adı verilen erkek ve dişi çiçekler aynı ağaç üzerinde fakat farklı dallarda bulunur. Sonbaharda olgunlaşan fındıksı meyve 7-8 mm uzunluğundadır. Tohumun etrafını kısmen çevreleyen 3-4 cm uzunlukta sivri uçlu 3 yapraksı brahte vardır. Ekilen tohumlar bir sonraki yılın baharına kadar çimlenmez. Tohumları verimlidir. Gözenekleri çıplak gözle görülmeyecek kadar küçüktür. Çok belirgin olmayan öz ışınları vardır.

Bir gölge ağacı olan gürgen, yumuşak yapılı, verimli ve nemli toprakları tercih eder. Yana doğru genişleyen sığ kök sistemine sahiptir. Kesildiğinde yeniden sürgün verme özelliği vardır. Peyzaj çalışmalarında uygun budama yapılarak uzun boylu çit olarak kullanılır. Odunu ağır ve serttir. Bükülmeye karşı dayanıklıdır. Zor yarılır, zor işlenir fakat temiz yüzey verir. Bu yüzden alet yapımı ve bina inşaatı çalışmalarında kullanılır. Yapı marangozluğu ve mobilya üretiminde kullanılması uygun değildir. Gürgen büyük boy kereste vermez, standart ölçülerde gürgen kereste bulunmaz. Gövdenin elverdiği ölçülerde biçilerek satılır. Yavaş yanması ve çok ısı yayması dolayısıyla çok uygun bir yakacak odundur. Kuzey, doğu, orta ve güneybatı Avrupa'nın yanı sıra Batı Asya ve Kafkasya'da da bulunur. Türkiye’de Karadeniz, Trakya ve Marmara sahilleri ile iç bölümlerde bulunur.