ANASAYFA

BORÇALI SORUNU

Borçalı, Gürcistan’ın güneydoğu kesiminde, esas kısmı bugünkü Rustavi merkezli Kvemo Kartli bölgesine, kalan kısmı da Kakheti bölgesine bağlı tarihsel bir yerin adıdır. Orta çağlarda yazılmış olan “Kartlinin Tarihi” isimli eserde Borçalı’nın ilk sakinlerinin Hunlar olduğu ve Hunların, Makedonyalı İskender’den birkaç yüzyıl önce buralarda yaşadıkları belirtiliyor. Daha sonraki dönemlerde Borçalı bölgesine Barçiller, Karakalpaklar, Kıpçaklar, Tekelüler gelip yerleşmiştir. Borçalı Türkleri esasen Kıpçak kökenlidirler ancak bugün Oğuz lehçesiyle Azerbaycan Türkçesinin bir şivesinde konuşmaktadırlar.

Borçalı Sultanlığı, sık sık Kartli Krallığına baş kaldırmış ve İran’ın bölgeye seferleri yapmasına yol açmıştır. 1750'li yıllarda Kartli kralı II. Teimuraz, Borçalı Sultanlığını kendi yönetimine bağlamıştır. Kartli ve Kaheti krallıklarını birleştirerek Gürcistan’ın doğusunu bütünleştiren II. Erekle, 1765'te hanlığa son vermiştir. 1801'de Rusya İmparatorluğunun Kartli-Kakheti Krallığını ilhak ettikten sonra 1840'ta Borçalı bölgesi Gürcü guberniyasına bağlanmıştır. 1880’de de Tiflis guberniyası içinde Borçalı uyezdi kurulmuştur. Borçalı uyezdi sınırları içinde; yönetim merkezi Büyük Şulaveri’nin yanı sıra bugünkü Tsalka, Manglisi, Tetritskaro, Dmanisi (Başkeçid), Bolnisi (Garatepe) ve Marneuli (Sarvan) ilçelerini, ayrıca Azerbaycan ve Ermenistan sınırları içindeki bazı toprakları kapsıyordu. Sovyetler Birliği döneminde Gürcistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'nin bir bölgesi olmuştur. Borçalı'da Türkler, Almanlar, Urumlar, Ruslar ve Gürcüler yaşıyordu. Gürcistan bağımsız olunca yine Gürcistan sınırları içinde kalmıştır.

Gürcistan hükümeti, Türklerin yoğun olarak yaşadığı Borçalı bölgesinin köylerine elektrik, su ve doğalgaz kesintisi yapmaya devam etmektedir. Bunun dışında gıda ürünlerinin köylere gitmesini engellemektedir. Suçsuz Türkler tespit edilerek evlerine esrar atılmakta, silah konulmakta ve suç isnat edilerek cezaevine konulmakta veya yargısız infaz edilmektedir. Çevan denilen çeteler, Gürcistan devleti tarafından desteklenmekte ve Türk nüfusa zulüm etmek için örgütlenmektedir. Bu kadar baskıya ve zulme maruz kalan kahraman Borçalı Türkleri halen Gürcistan vahşeti karşısında boyun eğmeden direnmektedirler.

Sorunun daha da büyümesi hem bölge güvenliğini hem de bölgesel istikrarın sağlanmasında önemli bir nokta olan Gürcistan-Azerbaycan ilişkilerini de yakından ilgilendirmektedir. Gürcistan vatandaşı Borçalı Türklerinin, kültür ve eğitim hakları oldukça kısıtlı olup, toprak reformlarından kendi paylarını alamamışlardır. 2005 yılı Eylül ayında üç Gürcistan vatandaşı soydaşlarının öldürülmesi sonucu gösterilere başlayan Borçalı Türkleri, Gürcistan'da yapılan toprak reformlarından kendi haklarını elde etmemeleri durumunda muhtariyet talep edeceklerini bildirmişlerdir.