ANASAYFA

KARTALLAR YÜKSEK UÇAR!

Kartallar (Falconiformes) takımından birçok türe verilen genel addır. Gündüz yırtıcı kuşlarının en irilerindendir. Diğer uçan yırtıcılardan daha iri ve daha güçlüdürler ve kafa yapıları daha büyüktür. Kıvrık sivri gagalı, güçlü ve keskin pençeli, büyük kanatlı kuşlardır. Eğri gaga yapısı avlarının etlerini söküp almaya yardımcı olurken, kaslı bacakları ve kilitlenebilen pençeleri sayesinde kendilerinden daha ağır avları bile uçarak taşıyabilirler. Kartallar, en yükseğe uçan kuşlardır. Genellikle kahverengi veya gri tüylüdür. Çok yüksek sarp kayalara veya ağaçlara yuva yaparlar. Memeli hayvanları, sürüngen ve kuşları avlayarak beslenirler. Balık ve leş yiyenleri de vardır. Az yumurtladıklarından çoğalmaları yavaştır. 1-2 yumurta yumurtlarlar. Kuluçka süreleri 43-49 gün kadardır. Çoğunlukla dişi, kuluçkaya yatar. Yavruları beraber beslerler. Bazı türlerde yumurtadan ilk çıkan yavru, sonra çıkanı öldürür. Anne ve baba ölümü durdurmak için herhangi bir müdahalede bulunmaz. Yavruları yavaş gelişir ve ancak üç yada dört yaşına giren kartalların erişkinlere özgü tüyleri çıkar.

Kartallar tek eşlidir. Yaşamları boyunca eş değiştirmedikleri gibi her yıl aynı yuvayı kullanırlar. Ağırlığı 7 kg, kanat açıklığı 2,5 m olanları vardır. Ömrü 70-104 yıldır fakat esaret hayatında 40 yıl kadar yaşar. İri olanları antilop, maymun, tilki, tavşan gibi hayvanları rahatça öldürebilirler. Kuzu yavrularını kaldırıp kaçıranları vardır. Avlarının kemiklerini rahatça sindirirler; tüylerini, sindirimden sonra top hâlinde ağızlarından çıkarırlar. Çoğunun ayakları ayak parmaklarına kadar tüylüdür. Kemiricileri ve leşleri tükettiklerinden faydalı sayılabilirler. Bazı bölgelerde evcilleştirilerek av için kullanılırlar. Sıkıştığında insana saldırmaktan çekinmezler. Kartallar dört ana grup altında toplanarak incelenirler: 1. Deniz kartalları ve balık kartalları, 2. Yılan kartalları, 3. Arpia kartalları ve tepeli kartallar, 4. Gerçek kartallar veya paçalı kartallar.

Kartalların görme yetenekleri çok gelişmiştir. Binlerce metre yüksekte uçan kartallar, bu mesafeden yeryüzünü bütün detaylarıyla tarayacak gözlere sahiptirler. Kartal yer üzerindeki en küçük hareketi, en küçük renk farkını algılayarak avını tespit eder. Bu yeteneğini gözünde bulunan çok özel yapılara borçludur. Kartalların gözlerinde iki retina vardır. İki retinaya sahip olmak son derece keskin bir görüş kabiliyeti sağlar. Keskinliğin yanı sıra hem ön hem de arka taraf aynı anda fark edilir. Kartal gözü aynı anda hem 300 derecelik geniş bir açıya sahiptir hem de istediği görüntüyü 6 ilâ 8 misli oranında büyütebilir. 4.500 m yüksekte uçarken 30.000 hektarlık bir alanı gözleriyle tarayabilir. 1.500 metreden tarladaki otlar arasında kamufle olmuş bir tavşanı çok rahat ayırt edebilir.