ANASAYFA

ORMANLARIN YAYGINI KARAAĞAÇ

Karaağaç, karaağaçgiller (Ulmaceae) familyasının Ulmus cinsinden ağaç türlerine verilen addır. Dünya üzerinde ılıman iklim bölgelerinde Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya’da yayılış gösterirler ve yaklaşık 18 türleri vardır. Kışın yapraklarını döken uzun ömürlü orman ağaçlarıdır. Çok sayıdaki pullu tomurcuklar sarmal dizilmiştir. Meyve basık endospermsizdir. Kabukları kalın ve boyuna çatlaklıdır. Kabuklar kolayca soyulur. Diri odun açık renkli, öz odun kırmızı renklidir. Odunları sert ve ağırdır. Dış darbelere dayanıklıdır. Kolay kolay kırılmaz.

Karaağaçların bazıları güzel görünümü nedeniyle park, bahçe ve caddelerde gölgelik ve süs ağacı olarak yetiştirilir. Bazılarının suya dayanıklı değerli odunundan deniz araçları ve mobilya yapılır. Bu ağaçların en tanıtıcı özelliklerinden biri yapraklarıdır; kenarı ince tırtıklı ve sivri uçlu yaprakların tabanı çarpıktır, başka bir deyişle yaprağın orta damarının iki yanında kalan bölümleri tabanda aynı noktada birleşmez. Karaağaçların erdişi özellikteki yani hem dişi organ, hem de erkek organlar taşıyan minik çiçekleri baharın ilk günlerinde, yapraklardan önce, kümeler halinde açar. Yapraklar henüz oluşmadığı için dalların üzerinde tek başına yer alan bu minik çiçek kümeleri yaz başına doğru kanatlı meyvelere döner. Gerçekte, bu meyveler yassı ve tüylü kanatlarla çevrilmiş birer tohumdan başka bir şey değildir.

Türkiye'de karaağaçların başka orman ağaçlarıyla karışık olarak yetişen üç türü vardır. Bunlardan en yaygını Avrupa, Kuzey Afrika, Asya ve Türkiye’nin hemen her yerinde özellikle düzlük ve akarsu kenarlarında yetişen ova karaağacıdır (Ulmus carpinifolia). Boyu 40 metreye, çapı ise 1-2 metreye ulaşan bu ağaç çok uzun ömürlüdür. Yaşlandıkça kalınlaşan ve derin çatlaklı bir görünüm alan kabuğu, ağacın değerli odununu dış etkenlerden korur. Odunundan mobilyacılıkta yararlanılır. Kuzey ve Batı Avrupa'da, Batı Asya'da ve Türkiye'nin başta Karadeniz olmak üzere tüm ormanlık alanlarında yaygın olan dağ karaağacı (Ulmus glabra) adından da anlaşılabileceği gibi en çok dağlık yerlerde yetişir. Ova karaağacına benzeyen ama ondan daha narin yapılı olan hercai karaağaç (Ulmus laevis) ise Türkiye'de öbürlerine göre daha az rastlanan bir türdür.