ANASAYFA

İNATÇI DİL ARNAVUTÇA

Arnavutça (Gjuha Shqipe) Hint-Avrupa dilleri grubundandır ve tek başına bir kol oluşturur. Dilbilimciler Arnavutçayı, Baltık-Slav (doğu), Hint-Avrupa ve Germen (kuzey) dillerine de yakın bulurlar. Arnavutluk Cumhuriyeti ve Kosova Cumhuriyeti’nin resmî dilidir. Arnavutça, Arnavutluk dışında Kosova, Makedonya, Bosna Hersek, Karadağ, Yunanistan, Türkiye ve Bulgaristan’da da konuşulmaktadır. Eski çağlardan İliryalıların veya Trakların konuştuğu soyu tükenmiş Paleo-Balkan dillerinin evrimleşmiş hali olarak kabul edilir. Romalılarla derin ilişkiler kurulmasından ötürü Latinceden birçok kelime almıştır. Ayrıca; Rumence, Yunanca, Sırpça, Makedonca ve Türkçeden de çok sayıda kelime almıştır. Arnavutçanın kuzeyde Gheg ve güneyde Tosk olmak üzere iki diyalekti vardır.

Arnavutça yazılı ilk belge 15. yüzyıla (1462) ait olup Latin harfleriyle yazılmış bir kutsama yöntemidir. Bilinen ilk edebi eser, 1555 tarihli ünlü dilbilimci Gjon Buzuku’nun “Meshari” (Dinsel Tören) adlı eseridir. 1635 yılında Frank Bardi ilk Latince-Arnavutça sözlüğü yayınlamıştır. İlk Arnavut okulu 1638 yılında Pdhane’de Fransiskenler tarafından açılmıştır. 1908 Manastır Ulusal Kongresinde Arnavut alfabesinin 36 harften oluşması ve Latin alfabesinin kullanılması kararlaştırılmıştır. 1912’de Arnavutluk’un bağımsızlığına kavuşmasıyla edebiyat diline yönelik araştırma ve çalışmalar arttı. 1952’de lehçebilimsel ve tarihsel dil araştırmaları, 1972’de sesbilgisi, dilbilgisi, sözcük türetimi ve sözcük yapısının sağlam temellere oturtulması çalışmaları yapıldı. Alfabesinde 7 ünlü, 29 ünsüz harf vardır. Arnavutçada eril ve dişil haller bulunur. İsmin; yalın hali, i hali, den hali, genitif hal ve vokatif halleri mevcuttur. Belirsiz tekil ve çoğul, belirli tekil ve çoğul olmak üzere dört durumlu çekimi vardır.