ANASAYFA

FINDIK BELA MI OLUYOR?

Fındıkta problemler bitmiyor, temel bir stratejisi mevcut değil. Tanıtım, pazarlama, genişleyen dikim alanları ve fiyat sorunları aşılamamış durumda. Son yıllarda ihracat artıyor fakat gelir azalıyor. İhracatçılar çok satış için fiyatı düşürüyor. FKB nin açıkladığı taban fiyatlara da tüccarlar kızıyor. İhracattaki dengesizlik ve yanlış politikalar üretici, ülke ve hazineyi milyon dolar zararlara uğratıyor.

Tam anlamıyla bu yıl hükümete fındık bela oldu. Bunun nasıl bir bela olduğunu sadece onlar biliyor, onlardan başka hiç kimse anlayamadı. Bu yıl fındık alıcısı olan Fiskobirlik (FKB) fındık alım fiyatını açıklamakta gecikti.

1938 yılında kurulan Fiskobirlik (FKB) 12 ilde 50 kooperatifin ve 250 bin fındık üreticisinin ortak olduğu bir kurum. 58 bin hektar ekim alanında ekilen ürün doğrudan-dolaylı 8 milyon kişiyi ilgilendiriyor. Dünya üretiminin % 75 ini (600-650 bin ton) Türkiye karşılıyor. Ürününün neredeyse tamamı (% 80 kadar) başta AB ülkeleri olmak üzere yurt dışına satılıyor.

Orta yerde bu konunun uzmanları, uzman kuruluşlar, bilgi sahibi olmayan kişi ve kuruluşlar da görüşlerini fındık profesörleri imiş gibi anlayışsızca açıkladılar. Fındık emekçilerinin sıkıntılarını gizlediler. Geçen yıllarda piyasada fındık yüksek fiyatlara alınmıştı. Bilindiği gibi fındık alım işlerinde Fiskobirlik çok baskın bir öneme sahip, eğer bu konu sadece tüccarlara bıraklırsa, aç kurtlar gibi fındık emekçilerinin derisinin yüzmenin derdine düşerler. Fakat ne ilginç bir iştir ki, mevcut hükümet bu yıl fındık emekçilerinin değil de sanki tüccarların sözcüsü gibi bir politikanın içine girdi, hiç de utanç duymadan. Nasıl utansınlar, kan emici emperyalistlere destek olmak için, küçük bir dünya menfaati adına Lübnan’a asker göndermek için süklüm sümük bir politikanın içine giren bir hükümetten başka ne beklenir.

Sonunda hükümet tarafında kötü haber patlak verdi: “Bu iş Fiskobirlik’in bu ana kadar kötü yönetiminin sonucudur. Onların sorunudur.” Bu söylemden anlaşıldığı kadarıyla herhalde onlar Mozambik’in hükümeti idiler, Türkiye’de yaşamıyorlardı. Fiskobirlik bu yıl fındık alımı yapmayacak, hükümetin başka bir kurumu, buğday, arpa gibi ürünlerin alımını yapan Toprak Mahsülleri Ofisi (TMO) fındık alımı yapacak ve bu kurum fındık fiyatını 4,5 YTL olarak açıkladı. Fındığın geçen yılki fiyatı 7,5 YTL idi. Bu fiyat için detaylı bir hesap yapalım.

Kıstasımız 1.500 kilo fındık tarımı olursa sonuç ne olacak bir bakalım: 1.500 kilo ürün veren bir fındık bahçesi, derelerin içinde kalın ve yüksek, toplanması zor değilse ortalama 105 yevmiye ile toplanabilir. Bir hafta içinde 15 işçinin çalışması ile bu iş ancak bitirilebilir. Bir işçiye verilecek asgari 20 YTL yevmiye ile toplam yevmiye 2.100 YTL tutar. Kurutma ve taşıma esnasında yapılan işlere verilen ücretlerle bu iş en iyi olasılıkla 2.500 YTL’ yi bulur. İşçilerin barındıkları yerlerden fındık bahçelerine ulaştırmak için minimum 200 YTL gerekir. Bir saat patoz (fındığı kabuğundan ayıran makine) kira ücreti 100 YTL dan, 1.500 kilo fındık 1,5 saatte patozlanırsa bu iş için 150 YTL gerekir.

Yeşil fındık için, bahçelerden harmana kadar ve hasadı kaldırırken gerekli olan taşıma maliyeti şehre yakın köyler için asgari 250 YTL’dir. 1.500 kilo fındık çıkan bir bahçe 15-20 dönüm olur ve onun için de asgari 500 kilo gübre gerekir, bu gübrenin maliyeti 300 YTL ‘dır. Bahçeleme denilen fındık dibi işçiliği yani harman otlarının temizlenmesi, dibinin kazılması ve bahçenin düzenlenmesi için de yevmiyesi günde 40 YTL ‘dan en az 5 gün çalışılan bu iş için 200 YTL gerekir. 1.500 kilo fındığı depolamak için 150 YTL gerekir. Tarımı içi gerekli bahçe ilacını da eklersek gelişim için özel bir masraf gerektirmeyen, olgun bir bahçenin 1.500 kilo fındığının toplamda maliyeti 3.350 YTL olur. Böylece 1 kilo fındığın maliyeti satılana kadar yaklaşık 2,25 YTL ‘ye ulaşır.

Türkiye’de konuşmaya gelince çoğunlukla, dünya fındık tarımının % 75 ’ini karşılıyoruz diye övünülür. Fakat nerede bir türlü görülmüyor. Türkiye’nin bırakın baskın dünya fındık politikasını, Avrupa ve komşu ülkeler için etkili bir fındık politikası yok.

Fındık, Türkiye için, Karadenizliler için ve yine Lazona ve Marmara Kolkhları için de çok önemlidir. Fındık emekçileri sadaka istemiyor, emeklerinin hakkını istiyor, başka hiçbir şey değil.