Yaşar Turna (1931 - 1990)

1931 3’anas Arkabis dibadu. Geç’k’apuroni do oşkenoni dogurenepe Arkabis ik’itxu. Rizinuri ar makemances dido na axeveset’u şeni kemanceşa meraği aqu. Dido ordoneri 3’anapes kemance gelaçamuşa gyoç’k’u mara mk’ule oraş doloxe iust’at’inu. Muşebura na qu ar kemanceten gelaçamuşa na gedgitu ağnemordale Yaşari, 18 3’aneri rt’uşi, kemanceşi ust’at’i iqu. Edo “Makemance Yaşari” coxo iri k’eleşen ignapu do çinoberi iqu am coxoten. 1970-oni 3’anapes “Makemance Yaşari” do “Arkaburi Yaşari” coxopeten mteli teres diçin’u.

Arkabis muk na k’idu asosia3iaşi doloxe ağnemordalepes xalk’uri dansepe oguru do entepe am speros oçkinapu. Çkvaneri xalk’uri dansuri k’erk’elepes Lazuri xoroni oguru. Muk na ibirt’u t’radi3ialuri Lazuri birabape mtel Yulvari Uça Mzoğuri t’erit’orias içinu do iqoropinu. 1968 tariğoni maartani Lazuri p’lak’i muşiten, Lazuri nena do k’ult’uraşi oçinapus mxuci meçu. Aya rt’u maartani Lazuri gamaçkvala, xvala Turketis var, mtel kianas.

Xalk’işi p’icişen na k’orobu t’radi3ialuri birabapes gagnapa muşiten ibiru do şuri meçu. Aşopeten am birabape amdğaşakis skides. Am sakvaris amagi muşi na içkinenşen dido ren. Turketis do kianas dido fest’ivalis xoronuri k’erk’elepeşa kemance muşiten gelaçu. Turna kemance oxvenuşi ust’at’i rt’u. Kemance oxvenuş gagnapa muşi çkvalepeşişen çkvaneri rt’u. Edo kemanceşi k’lavie muşi na içkinenşen ginz’e ikipt’u. Aşopetenti kemanceşi melodiuri spero muşi omçiranu. Muk na oxor3ielinu kemance xvala xoronis var, çkva birabapesti mxuci meçapt’u.

1970-oni 3’anapeşi gverdi muşişen, Uça Mzoğuri musik’a oxvenuş iddias na ren mintxanepesti bestepe muşi do Lazuri musik’aşi gem3’uranape meçu. Mu oncğoroni sakvari ren ki Turnak mxuci na meçu mintxanepes var açines muşi coxo. Muk na qu kemancepe, Amerik’uli art’ist’epes dvanç’eles. Edo çkva memleketepeşen art’ist’epe şeni kemancepe doqu. Aşopeten, mtel kianas kemanceşi oçinapu şeni mxuci meçu. Dido p’rizepe, dok’ument’epe do p’laket’işi mance na rt’u Yaşar Turna 1990 3’anaşi ma-12-ani Gimuas Arkabis şuri muşi Ğormotişa meçu. Çileri na rt’u Yaşar Turnas xuti bere uqonut’u.

Yaşar Turna (1931 - 1990)

1931 yılında Arhavi’de doğdu. İlk ve ortaöğrenimini Arhavi’de tamamladı. Rizeli bir kemençeciye olan hayranlığı sonunda kemençeye merak saldı. Kemençe çalmaya çok küçük yaşta başlamasına rağmen kısa sürede ustalaştı. Kendi kendine bir kemençe yapıp çalmaya başlayan Yaşar Turna, 18 yaşına geldiğinde artık bir kemençe ustasıydı. “Kemençeci Yaşar” namıyla ünlendi ve bu namı onun asıl adını geride bıraktı. 1970'li yıllardan itibaren “Kemençeci Yaşar” ve “Arkaburi Yaşari (Arhavili Yaşar)” namlarıyla tanındı.

Arhavi’de kurduğu Folklor Derneği bünyesinde gençleri halk oyunları konusunda yetiştirdi. Çeşitli halk oyunları ekiplerine Laz horonlarını çalıştırdı. Söylediği geleneksel Laz ezgileri Doğu Karadeniz bölgesinde popüler hale geldi. Türkiye’de “ilk Lazca plağı” çıkartarak (1968) Laz müziğinin tanınmasına büyük katkı sağladı.

Derlediği Lazca türküleri, kendisine özgü tavrı ile yorumlayarak o ezgilerin bugüne kadar gelmesini sağladı. Türkiye ve dünyada çok sayıda festivalde horon ekiplerine kemençesi ile eşlik etti. Kemençeci Yaşar, aynı zamanda kemençe yapım ustası idi. Yapım tekniğinde kemençenin klavye kısmını uzun tutarak yaygın olanın aksine melodik yapısını genişletti ve horonun yanı sıra şarkı ve türkülere de eşlik edebilir hale getirdi.

1970'li yılların ortalarından itibaren dönemin Karadeniz müziği yaptığını iddia eden kişilere çok sayıda beste ve Laz müziği derlemelerini verdi. Ancak kayıtlarda hiçbir şekilde Yaşar Turna adı geçmedi. Yaptığı kemençelerle Amerikalı kimi sanatçıların ilgisini çekerek birçok sipariş aldı ve bu sayede kemençenin dünya çapında tanınmasına katkıda bulundu. Birçok ödül, onur belgesi, plaket sahibi olan Kemençeci Yaşar, 12 Ekim 1990 tarihinde Arhavi’de öldü. Evli ve beş çocuk babası idi.