DUDBUT'K'A

EPİK'A ÇKİNİŞİ ZABUNOBA: DEPRESİA

Depresia, k’oçis p’at’i osimadu na meçaps ar xali ren. Dido k’oçepes namtini orapes ti-mutepeşi “ukeifoni do pesimist’i” aqvenan mara am xali generalurot mk’ule oras naqonops. Am şuroni xali so içoden do depresia so gyoç’k’aps yado otku eşo na isimadinen k’onari perpu var ren. Dido sebebepeşen na yeçkindun depresia, çkvaneri şek’ilepes yeçkindun do seksualite do 3’anas var o3’k’ers, buluğobaşen oşkenduri 3’anapeşakis k’arta 3’anas iz’iren. Depresia şeni m3ika rentina genet’ik’uriti ren yado isimadinen; mara ar ç’eşidişen met’i depresia genet’ik’aşen vardo temayuli oqopinot yeçkindun. Yani genet’ik’a sebebi rentina, depresiuri xali na yoçkindaps st’resi do endişeloni ar xali var iqvasşi zabunoba var iz’iren. Edo xolo depresiuri nana varna babak, ak’sioni mutepeşiten ocağişi majura k’oçepesti tesiri oğodapan. Berepek, nana-baba mutepeşişen na igurespe moxtasneri 3’anapes taklidi ikipan. Aşo k’oçepek, taklidi na qvasunon ar depresiaşi “modeli” na var uğunanpeşen umosi perpu depresiuri ak’sionepe ikipan. Ocaği muşis depresiuri k’oçepe na var renanpek dido p’at’i tesiri na meçaps oğodapeşi sebebiten depresia ağodenan do am ç’eşidi zabunepeşi ok’auşi şansi majura zabunepeşen dido ren.

Depresiaşi irişen k’ai na iz’iren nişani, k’oçişi skidalaş xeleba do nç’elaşi gondinu ren. Namtini orapesti guris eyindroba do p’at’i osimadoba iz’iren. Am ak’sionepeşi oktirupe majura k’oçepeşk’elen manişa oxui3’onen. K’oçis muşi dulyas, k’eras, ocağis, oç’k’omu do oşumus, xususi nç’elapes onç’elu var duskidun; edo xolo dolokunu do şursağoba muşişa dik’k’ati uoxvenuşa gyoç’k’aps. Ok’ule nanç’inerot mtelixolo fizik’uri şikayetepe yeçkindun: tişi 3’k’unepe, k’ap’ulaşi 3’k’unepe, korbaluri şikayetepe, guris ondaru, ink’ibazoba, tişi oktu, manişa doç’k’indinu, mğiri oz’iru, obuz’gu. Zabunik gemzuli do uşevk’oni na iqven şeni medi3ialuri şvelati var gorups do amuşeni mzaxalepe muşişi meşvelu beciti iqven.

K’arta zabunis depresiaşi mteli nişanepe artot var iz’iren. Namtini oras şuroni nişanepe vardo fizik’uri nişanepe (tişi o3’k’unu, obuz’gu steri) iqven. Namtini orasti depresias k’ronik’uri anksiyete varna 'manik depresiuri' oqopinot na molişinen oğarğaloba, heyecani, dido ak’sionoba do xeloba steri manişi nobet’epe iz’iren. Depresias şurişi xalik, m3ika ar guriş meç’vuşen dido uimendobaşa edo xolo skidalaşi mtelot ğirsi gondunuşakis çkvaneroba o3’iraps. Gok’vironi na ren mutxani, am xalis na ren k’oçepek na n3’irupanpe dok’toris var u3’umernan do 3’k’unepeşen, ç’vinepeşen, doç’k’indinoba do osap’aruşen şikayeti ikipan. Xolo eşo majura k’oçepe steri upşu oğarğalusti naç’irenan.

Am oğarğaluşi p’roblema, osimaduşi meç’irobaşen yeçkindun. Zabunepek, didopeten k’ai var asimadenan, dik’k’atoni dulya var axvenenan do mutxanepe p’at’i na nulun açkinenan. Ocginu şeni na var ixandepan am uxelobaşi oçkinu depresias çkvaneri ar tesiri oğodaps. Mteloras ti-mutepeşi k’ala meşguli iqvernan. Oxeloni oğodape var oxva3’onenan. Mteli ubedinerobape ordapan do didi felaketepe steri gya3’irenan do amuşeniti ti-mutepeşis k’abaxati niçinapan. Depresiaşi nanç’inerot k’arta zabunis na iz’iren nişani ncirişi ok’oxvoba ren. Namtini oras oncirus niç’irinen, namtini orasti umek’vateri var incirinen. Namtini vaxtis unciroba dido p’at’i xalişa nunç’işun. Zabuni şeni oncireşa amaxtimu; golaxtimeri, andğaneri do moxtasneri orape osimaduten naç’vu tkvala ren. Am p’aradoksiş doloxe, uonciruşi p’roblemapeşa çkva naç’vupeti elinz’inen. Antepe na var dibağun steri depresiak, ç’umanişi ordo gok’u3xinuşati sebebi iqven. Depresivepe şeni ç’umanişi orape ndğaşi irişen p’at’i ora ren.

Depresiaşa anksiyeteti naqonupsna, k’oçi mezezeri iqven, var dvadgiten do şumeri ğarğalaps do am k’valifik’a3ia muşiten derdepe muşi na var atkven majura depresivepeşa var nungaps. Depresia ik’ronik’aşi ti-ok’viluşi risk’iti muinz’inen. Edo xolo halusina3ia do barbalapeti na naqonops depresiape (psik’otik’uri depresia) iqven. Am xalis oxzabunes onciru dvaç’irs. Dido adamik depresia na omç’un k’oçişi uonç’eloba do uimendobaşi k’ut’aloba var oxva3’onen. Mara k’ronik’uri depresiapeşi naanşari ti-niqviluten içoden. Dido depresiuri k’oçiş ti-muşi na var naqvilasen k’onari gemzuli oqopinuk, am nisp’et’iş umosi mağali oqopinus nadgiten.

Depresiaşi şvelas ç’ami oxmaru k’onari, şurişi xali muşişa sebebi na meçaps st’resişi odudepe k’ala obodinu şeni zabunis menceli na meçaps psik’ologiuri şvelapeşi met’odepesti becitoba niçinen. Mara xususurot genet’ik’uri fakt’orepe na iqven varna zabunis psik’ot’erapi k’abuli na var axvenen xalis ç’ami oxmaru dido beciti ren. Depresia menceloni renna, oxzabuneşi şvela dvaç’irs. İrişen dido na ixmarinen ç’amepe, kunişi kimia oktiruten depresiuri şurişi xali na ok’aaps trisiklik’uri ant’idepresanepe do MAOI (monoamini oksidazi inhibit’orepe) yado coxo na niçinenpe ren. Anksiyete do st’resi ok’au şeniti na osakinapaps ç’amepe ixmarinen. Psik’ologiuri şvelaşi met’odepeşi oşkendas, ak’sionuri şvela, grup’uri şvela do subiek’t’uri psik’ot’erapişi seansepe işinen.

K’ronik’uri depresiaşi oğodapes zabunis na var nidgitinen ti-niqviluşi unonoba, uoç’k’omu do uoşumuşi xali iz’iren. Emuşeni aşo zabunepes, oxzabunes oşvelu dvaç’irs. Zabunis ar psik’iat’rişi k’linik’as ginz’e oraloni o3’k’edinu do oşvelu dvaç’irs. Elek’t’roşokişi (elek’t’rok’onvulsivi) şvelati dvaç’irinen. Am şvelas zabuniş kunişi namtini burmepeşa elek’t’rik’a niçinen. Elek’t’rik’ak zabunişi xura oz’anz’alapaps. Mara antepe zabunişk’elen var oxui3’onen do m3ika oraşk’ule xali muşis na iz’iren steri ik’aen. Am şvelaşi jur varna sum fara otekraru, mtelot ok’au şeni generalurot dibağun. Mk’ule oras namtini xolosoni oğodape guiç’k’ondinen mara aya elek’t’roşoki k’ala ok’auşi ç’it’a ar ğirsi oqopinot k’abuli ixvenen. Mara namtini psik’iat’rişi eksp’ert’epek, elek’t’roşokişi met’odi şeni, mk’ule oraloni ok’aaps yado feidoni k’abuli var ikipan. Dido k’oçepe depresiuri zabunoba ağodenan do namtinepes monk’a oğodape aqvenantina, çodina generalurot p’ozit’ivi ren. İst’at’ist’ik’epek depresia na ağodu k’oçepeşi oşis 95 k’onari ik’aes do arxvala oşis 4 k’onari k’ronik’urot naqonops yado o3’iraps.