|
3XENEPEK SO UNK'AP'UNAN?
3xenepeşi gecginapa, irişen mcveşi do çinoberi sp’ort’epeşen ar teri ren. 3xenepeşi maartani gecginapa, nanç’inerot İsaşen 3’oxle 700 3’anapes mcveşi Grek’ias na i3’opxinu olimp’iat’epeşi sterapas ixveneren. Hit’itepe, Asururepe, Romanurepe do Egvipt’urepek 3xenişi gecginapa na 3’opxupt’es içkinen. Homerosik İsaşen 3’oxle 9. varna 8. oş3’anuras na ç’aru İlyada coxoni noç’are muşis 3xenoni mankanaşi gecginapapeşen molaşinaps. Jilentuna Afrik’aluri, Çinuri, Persi do Arabi jokeyepekti gecginapa na ikipt’esti içkinen.
İptineri gen3’uraneri gecginapape, 17. oş3’anuras Englandiş mapa 2. Charlesişi p’eriodis ixvenu. 1665 3’anas Jilentuna Amerik’as maartani ofi3ialuri 3xeniş gegcginapa i3’opxinu. 3xenepeşi gecginapas, andğaneri int’erna3ionaluri formi muşi 19. oş3’anuraş gverdis oqopinus gyoç’k’u. Andğaneri ndğas 3xeniş gecginapape safidi3xironi varna gverdidi3xironi 3xenepeten ixvenen. Gecginapapes zenoni do handik’ap’oni onk’ap’u oqopinot jur ç’eşidi uğun. Zenoni nk’ap’inapes irişen ğirsoni 3xenepe ak’aten do am gecginapape didi p’rizoni iqven. Handik’ap’oni nk’ap’inapes umosi 3’aneri 3xenepek umosi mağali do mçxu handik’ap’epeşen meja3xont’unan.
K’lasiuri 3xeniş gecginapape k’ala “3’anaşa monk’anoba” varna handik’ap’oni nk’ap’inapes çkvaneri 3’aneri 3xenepek unk’ap’unan. Mara am 3xenepeş oşkendas na iqven 3’anaş çkvanerobaşi umusavoba, didi 3’aneri na ren 3xenepeşa majura 3xenepeşen umosi monk’anoba otiraputen içodinen. 3xenepek na tirasunonan monk’anobas, golaxtimeris na moges derecepeşati o3’k’omiluten k’arari niçinen. Ar 3xenik na tirasunon monk’anoba temelurot magexune do gexunale ren. Mara dvaç’iraşi gexunaleşi tude doloxe muşis k’urşumi na doloz’in ç’urvali meşidven.
Gecginapaş geç’k’uş ç’it’a oraş 3’oxle jokeyepek 3xenepes gexedunan do geç’k’alaşa ulurnan. 3xenepek, gamaxtimuş nek’naş k’ap’ulas isafenan do k’arta 3xeni şeni çkvaneri ar burme ixmarinen. Magexunepeşi çkvaneri xalepeşa k’arari meçamuşi xeşmaxvencobape do itidaluri oqopinupe gecginapas dido notesiraps. Magexunepek k’arta 3xenis çkvaneri nk’ap’inaş st’ili na aqvernan açkinenan. Namtini 3xenepes 3’oxle otxo k’uçxeten onk’ap’inu k’ai a3’onen do çodinaşakis eşo unk’ap’unan. Namtini 3xenepekti 3’oxle golaxtaşi arm3ika na itamolinenan şeni jokeyepek am ç’eşidi 3xenepes çodinaşa xolos mesafes atak’i oxvenapapan. Jokeyis temp’o k’ai ok’ont’rolu, 3xeniş 3’oxle gon3’k’imu do majura 3xenepe golaxtimu şeni manişa oqopinu dvaç’irs. Jokeyik çkvaneri ar 3xeni nokaçinu, 3’oxle muşis golaxtimuten nondaru steri unizamoni ak’sionepe qu na, em jokeyik na gexedu 3xeni gecginapaşen geit’k’oçinen. Gecginapaşi çodinas, maartani sum derece na mogu 3xenepeş gexunale do monk’anobaş ç’urvalepe na ixesap’inu monk’anobas ren-i yado ik’ont’rolinen.
Turkias 3xeniş maartani gecginapa, Osmanuri Padişaxi Orhan Begik Bursas xe gedvu şk’ule na ixvenu içkinen. 17. oş3’anuras Edirnes do Mp’olis na ren Yildiz Koşkuşi steğos 3xeniş gecginapa i3’opxineren. 19. oş3’anuras Makrikoyis na ren Veli Efendişi steğos do Kağithanes 3xeniş gecginapa ixvenet’u. Resp’ublik’aş p’eriodişi ge3’opxineri gecginapapeşi ipti 1924 3’anas ixvenu. A3’ineri irişen çinoberi nk’ap’inapeşen ar teri na ren Gaziş nk’ap’ina 1927 3’anas geiç’k’inu. Andğaneri ndğas Mp’oli, Ank’ara, İzmir, Adana, Bursa, Şanliurfa do Elaziğ steri noğapes na ixvenen gecginapape k’ala, P’rezident’obaşi K’up’a, Dudnazirobaşi K’up’a, Turkiaş Na3iaşi Didi Meclisi do Gaziş nk’ap’inape i3’opxinen.
|
TÜRKÇE
