|
UXONARONİ ZABUNOBA DİABET'İ
Diabet’i varna şekerişi zabunoba, xuraşk’elen di3xirişi şekeriş nisp’et’i k’aixeşa k’ont’roli uoxvenuşi sebebi k’ala na ik’arakt’erizen ar zabunoba ren. Xuras di3xirişi şekeriş k’ont’roli var axvenaşi, di3xiris na iqven şekeri dido manz’inen. K’roniuri ar zabunoba na ren diabet’i xuraşk’elen dobağineri insulini uomralinu varna imralinasnati uoxmarinuşi sebebiten yeçkindun. Emuşeni diabet’is jur ç’eşidi uğun; t’ipi 1 do t’ipi 2. Kianas tahminurot 140 milyoni adami diabet’işi zabuni ren do am rak’ami 2025 3’anaşakis 300 milyonişa nunç’işasunon yado itahminen. Adamepeşi nasumoriş zabuni na renanşi uoçkinuşi xali umosi gok’vironi ar mutxani ren.
Xura çkinik na p’ç’k’omupt gidapeşi didope şekerişa goktaps. Şekerik xura çkinis dulya oxvenu şeni na dvaç’irs energia yoçkindaps. Pank’reasişk’elen na imralinen insulinik xuraşi hucrepeşa di3xirişen na mulun şekeri xuraşa amaçkvinu şeni ar signali noncğonaps do izni meçamu oxor3elinaps. Hucrepeşa na amulun şekerik xura çkinis na dvaç’irs energia k’orobups. T’ipi 2 diabet’iş zabunobas, xura çkinis şekeri na dvaç’irs steri var axmaren. T’ipi 2 diabet’iş zabunoba, xuras dobağineri insulinu var dabinaşi varna hucrepek k’arta oras insulinu "uosiminuten" dobağineri şekerişi amaxtimuşa izni var meçanşi yeçkindun. T’ipi 2 diabet’is k’ap’et’i genet’iuri ar k’ont’akt’i uğun yani "ocağişi doloxe nak’nimu" şi temauli uğun. T’ipi 2 diabet’i generalurot dido mgvaneri varna obezi do 45 3’anaşen didi adamepes tesiri oğodaps.
T’ipi 2 diabet’işi nişanepe ginz’e p’eriodiş doloxe iz’iren. İnfek’sioni nak’nimu, t’k’ebişi ç’k’ireli varna yarapeşi meç’irobaten ok’au, ordo ordo opsu, mşkironoba do u3’k’aronobaşi hisiş manz’inu, mğiri oz’iru, doç’k’indinuşi hisi nişanepe muşi ren. Adamepeşi didopeş t’ipi 2 diabet’i şeni risk’i na uğunşi uoçkinu, zabunepeşi didopeş asempt’omat’uri oqopinu yani zabunobaş nişani uo3’iru do diabet’işi nişanepe çilaturi oxo3’onu steri sebebepeşen t’ipi 2 diabet’i adamepeşi oşkendas uxonaroni manz’inen.
T’ipi 1 diabet’işi nişanepe generalurot berepes do ağanmordalepes arşvacis yeçkindun. Dido omşkironu, dido opsu, arşvaconi osap’aru nişanepe muşi ren. T’ipi 1 diabet’is pank’reasik insunili çkar var dobups. Çkar insuliniş uoqopinu, xuraşk’elen hucrepeşa şekeriş amaxtimu na geçinadvasunon çkar mesaji uoncğonu tkvala ren. Aşo xalis şekeri di3xirişi doloxe ok’uibğen do manz’inen. T’ipi 1 diabet’işi arxvala şvela ren, k’arta ndğas insulini ezdimu.
Diabet’iş zabunepeşi namtinepek di3xiri mutepeşiş şekeriş nisp’et’epe diyeti do egzersiziş k’ombinasioni k’ala ik’ont’rolopan. Edo xolo p’icişen na eizdinen ç’amepe k’ala insulinişi injek’sioni varna jurixoloti na dvaç’irs xalepeti iqven. Di3xirişi şekeri na dork’inaps diabet’işi şvelape, k’aixeşa oskedinu do egzersizi k’onari otesironi na var ren ugoç’k’ondinu uk’ors. T’ipi 2 diabet’i na omç’un k’arta adamis balan3iuri oç’k’omu do axvenenna k’arta ndğas fizik’uri aktivit’e oxvenu ç’irs. T’ipi 2 diabet’iş şvelaşi 3’oxlenuri noğira ren di3xiriş şekerişi normaluri sevieş onç’inu.
|
TÜRKÇE
