|
OP'ERET'İ "MALEBLEBE XORXORİ"
Op’eret’epe ren çkineburot t’radi3iuri teat’ruli odudepe xmareli biraponi-dansoni musik’alepe. Op’eret’i, 19. oş3’anuraşi majura gverdi do 20. oş3’anuraşi maartani gverdis, Osmanuri dobadonas içininu do iqoropinu. Osmanuri op’eret’i dibadu ar uşinobaşi muşenobaten. Mp’olişi doloxe Turkuli t’ekst’oni p’iesepe osaxnuşi monop’oli, vit 3’anaşi ar vadeten Gullu Agop Agas na niçinu şeni, majura teat’repes oskidu şeni, jur gza uğut’es: T’urneşa oxtimu varna ç’areli t’ekst’i na var uğut’u tuluati osağu. Osmanuri dobadonaşi iptineri op’eret’i na nubestu muzisieni Dik’ran Ç’uhaciyan Agak am uşinobaşen mejilu nosi muşiten. 1814-s, Mp’olis ar op’eret’i ok’iduten kogeç’k’u temsilepe osaxnus. T’ekst’i muşi, T’akvor Nalyanişk’elen ç’areli “Maleblebe Xorxori” coxoni op’eret’i isaxninu 1876 3’anaşi 3’anağanis.
Sumi perdoni “Maleblebe Xorxori”k oxo3’onapaps m3xade ar qoropaşi p’aşura, Mp’olis na iskedineret’u. Tema muşi aşo ren mk’ulot: Baba muşişen genomskide anderiten na skidun Hurşid Begik, Şiles na ikipt’u ar golvaşi oras, z’irops Fadime. Ok’uiqoropan iptineri menda3’k’omilus do artikartişi sevda aqvenan entepes. Jur ağanmordalepek kok’oik’atenan mpulerot Kağithanes. Oçilu do okimocu unonan. Am qoropa na ognaps, Fadimeşi baba Maleblebe Xorxor Agak nodgitun am oçilu-okimocus. Am muşenobaten Hurşid Begik omt’inaps Fadime Şileşa. K’onaği muşis şinaxups. K’ulani muşi, Hurşid Begişi xeşen eç’opu şeni, oxorcaşi suretis na amulun Maleblebe Xorxor Aga iç’opinen. Ar k’ele Hurşid Begişi k’oçepeşk’elen ibaxinen majura k’eleti rezili nikten. Maleblebe Xorxor Agak Mp’olişi mtel maleblebepe ok’ok’atups do muşi k’ulani Fadime, Hurşid Begişi xeşen eç’opu arçkva farati 3adups. Ar k’ele Hurşid Begişi k’oçepe, majura k’ele Maleblebe Xorxor Agaşi maleblebepe do ekole k’eleti yengiçerepe. Artikarti k’ala iç’k’omenan. Bostancibaşik ostibinaps k’artayis. K’elenarepes nusimins. Çodinas Maleblebe Xorxorik riza meçaps am oçilu-okimocus.
“Maleblebe Xorxor Aga”, iptinerot 1875-s “Op’era Osmanuri”şk’elen isaxninu. Didi mağali gecgina aqu emus. Op’eret’i, ok’uleti, çkvadoçkva k’ump’aniapeşk’elen do çkvadoçkva svalepes isaxninu. Muhsin Ertuğrulişi maktalobaten, jur fara “Maleblebe Xorxori” (1923) do ”Maleblebe Xorxor Aga” (1934) coxopeten filmi muşi yeşiğinu. 1952-s, Erevanişi Oxen3aluri Op’eret’işi Teat’ris “Gayane” coxotenti isaxninu. Op’eret’i “Maleblebe Xorxori”, Balk’anişi dobadonape do majura dido dobadonas itemsilineren. Bengliyanişi 66 şuroni k’erk’ela do Berz’nuli Op’eret’işi K’erk’elaşk’elen Grek’ia, Egvipt’ia do Romaniasti dido farapeten isaxnineren. “Maleblebe Xorxori”, Germania (1912) do Fransiasti (1938) isaxnineren. Somxuri, Berz’enuri, Fransuli, Germanuri, Rusulişa guiktirineren. Dikran Çuhaciyan, Padişahi 2. Abdulhamidis “Hamidiyeşi Marşi” nubestu; Jurnali Malumati gamoçkvu. 1836 do 1840 3’anapeşi şkas ar tariğis Mp’olis dobaderi Dik’ran Ç’uhaciyan, k’anserişi zabunobaten 25 K’undura 1898-s şuri muşi Ğormotis meçu, İzmiris. İzmirişi Somxuri oğurunales let’as niçinu.
|
TÜRKÇE
