|
NAXÇİVANİŞİ AVT'ONOMİURİ RESP'UBLİK'A
Naxçivanişi Avt’onomiuri Resp’ublik’a (NAR), (Azeruli: Naxçivan Muxtar Respublikasi) Azerbaycanişi Resp’ublik’aşa mek’ireli mara Azerbaycani k’ala sinori na var uğun dobadona ren. Olande do yulvaşk’ele Armenia, omjore do gulvaşk’eleti İranişi let’ape gok’irs. Gulvaşk’ele na dgin Turkia k’ala 13 k’ilomet’roni sinori uğun. Naxçivanişi şkagurnoğa k’ala İğdirişi mendranoba ren 160 k’m do NAR k’ala Turkiaşi oşkendas nunç’uşoba do ticaruli dulyape Dilucuşi obajeşen ixvenen. Noğa Naxçivani do gomorgva muşi ren ist’oriaşi irora z’irameri beciti ist’oriuli 3ent’repeşen ar teri. Geografiurot ist’oriaş morgvalis yulva do gulvaş oşkendas iroras beciti golaxtimoni do k’ont’akt’oni svapeşen ar teri 3’opxeren.
NAR, nananoğa Naxçivani do am noğaşa mek’ireli 7 ilçeşen 3’opxun (Şerur: 10.700, Sederek: 12.000, Babek: 65.300, Şahbuz: 20.300, Culfa: 35.900, Kengerli: 10.000 do Ordubat: 40.600). Noğa Naxçivanis 85.000 nak’onoba uğun do NAR-şi mtelot nak’onoba ren 370.000 k’onari. NAR-şi dixaşzoma ren 5.500 km². Dixape muşi germapuna na ren Naxçivanis, zenepeşi iri dixapeşa nispet’i 20%, mt’k’apeşi iri dixapeşa nispet’iti 2% ren. Dobadonaşi let’ape k’arta k’elen germapeten gok’ireli ren. Naxçivani do Armeniaş şkas Ç’it’a K’avk’asiaşi germape golaz’in.
Turkiaşk’elenti imza gedveri 1921 3’anaşi Mosk’va do K’arsiş akt’epeşi toliten NAR, avt’onomiaşi st’at’uşi şart’iten Azerbaycanişa meşkvineri ren. NAR-s doloxeni dulyapes avt’onomia uğun mara nodgita do galeni dulyapes Azerbaycanişa mek’ireli st’at’u uğun. K’anonişi organi 45 mak’aturoni Ali Meclisişen, xe3alaşi organiti Nazirepeşi K’omisiaşen 3’opxineri Naxçivanis, hukmişi vazife timoşletineri maxkemepeşk’elen ixor3elinen. NAR-s ek’onomik’urot umordineri xali uğun. Mek’ireli na ren Azerbaycani k’ala sinori na var uğun do xususurot Armenia k’ala dido ginz’e do menk’ileri sinori na uğun, İrani k’ala ek’onomik’uri do ticaruli k’ont’akt’i m3ika na uğun şeni dobadona motrageri ek’onomik’uri xalişa kodololeren. Mara NAR-s gamantanaşi k’idalape dido mordineri uğun. Dobağineri geç’k’apuroni do oşkenduri n3’opulapeşen met’a çkvadoçkva p’rofe3iaşi adamepe na gamoçkvinaps ar dane oşkenduri n3’opula, ar dane oxen3aluri universit’e do sum daneti xususuri universit’e kudgin.
|
TÜRKÇE
