|
İNGUŞİAŞİ RESP'UBLİK'A
İnguşiaşi Resp’ublik’a, Olande K’avk’asias, Rusiaşi Federasionişa mek’ireli irişen ç’it’a federaluri resp’ublik’a ren. Gulvaşk’ele Osetia, olande do yulvaşk’ele Çeçenia, omjoreşk’ele Okortura ren. Dixaşzoma 4.000 k’m2, nak’onoba 470.000, nananoğa Magas, ofisialuri nena İnguşuri do Rusuli uğun. Ti mutepeşis “Galgay” na icoxopan İnguşepe, Naxuri xalk’epeşen renan. Çeçenuri do İnguşuri, Kisturi do Tuşuri k’ala “Naxuri-Dağistanuri” nenaş grup’işi k’orta Naxuri 3’opxups. İnguşias, oktalurot 4 regioni uğun: Nazran, Malgobek, Sunja do Z’airax. İnguşiaşi xalk’i, 45 ç’it’anoğas do 4 noğas (Magas, Nazran, Malgobek, Karabulak) skidun.
İnguşia, 1920 3’anas Germaluri Xalk’epeşi Resp’ublik’as ak’atu. 7 X3ala 1924-s İnguşiaşi Avt’onomiuri Oblast’i, 5 Xrist’ana 1936-s oktaluri xali ağanerot i3’opxinu do Çeçenepe k’ala artneri st’at’us “Çeçenia- İnguşiaşi Resp’ublik’a” geidginu. 1944 3’anaşi K’unduraş tutas İnguşepeşi irxolo Germanepes nuşveles yado omaanute Şkaasiaşa içvinu. 1956 3’anas K’omunist’uri P’art’iaşk’elen oçvaşi op’rot’est’uş k’ule 1957 3’anas xak’epe uk’uniçinu. Resp’ublik’a ağanerot geidginet’uşi mcveşi dobargale P’rigorodniy, İnguşiaşi gale kodoskidu. 1 3’ilva 1991-s Çeçenia- İnguşiaşi Resp’ublik’ak timoşletineroba muşi ognapu tina Rusiaşi Federasionik am ognapa var içinu. 4 X3ala 1992-s Çeçenia- İnguşiaşi Resp’ublik’a ok’oirtu do “İnguşiaşi Resp’ublik’a” kogeidginu.
İnguşia, xaçka do skindinobaşi dobadona ren. Dixape muşiş %60 k’onari xampa uça let’apeşen 3’opxun. İnguşias lazut’i, dik’a, yulafi, keri, şekerişpancari, pukirtuta do dixaşmarkvali ixaçken. Dididudoni do ç’it’adudoni skindinaşi oskedinuti omordineri ren. Kimialuri, rafineri yağepe, ok’iduşi malzemepe, otanu do oç’k’omaleşi indust’rias ixandinen. 140.000 hekt’aroni mt’k’alepunas k’ayini, ç’k’oni steri ğirsoni ç’eşidepe uğun. P’et’roli do gazişi rezervepe, mermeri, dolomit’e, kerecişkva, k’alit’oni tuğulaşi let’a ren dixaştudeni xampoba muşi. Germapeşen na diben ğalepek hidroelekt’rik’aşi beciti menceliş odude 3’opxups. İnguşia, abano do madeniş3’k’ari şeniti xampa dobadona ren. Baku-Novorosiskişi p’et’roliş xat’i, Baku-Rostovişi dixagza do Baku-Mosk’ovaşi rk’inagzaş xat’i İnguşiaşen golulun. Nananoğa Magasis oirkianuri havaşlimani koren. İnguşiaşi Resp’ublik’a, ar k’oçis na anç’en tutas nanç’inerot 100 dolaroni nasionaluri mogapate, Rusiaşi Federasioniş irişen fuk’ara regioni ren.
|
TÜRKÇE
