|
MAMGVANE ZEYTİNİ
Zeytini (Olea europaea) ren zeytinarepeşi (Oleaceae) familiaşen. Nca muşi ren dido heybetoni. Dişka muşi ox3uşa manoxonde ren. Çaneri muşi iç’k’omen do Xçezoğa do Marmaraşi t’aronişa moxva ncaşi sort’i ren. Zeytini ren ginz’e t’anoni tamli. Namtini orapesti vit met’re k’onari didinobas, p’eci t’ot’oni, gomçiraneri dudoni, iroras jvari but’k’oni ar nca ren. Mçire do k’irk’oleri xura uğun. Ncas uğun on3’uraneri brest’i xuraşi t’k’ebi. Mara nca imcveşaşi, xura muşişi t’k’ebi ipaşen. Moirdaşi ncaşi dudi goimçiranen, na guinzden t’anişi nispet’i k’onari. Zeytinişi ncak nuxondun 2000 3’anaş morgvalis. Moduli let’as, muşi dudi ren gon3’k’imeri do asimet’riuri. Umoduli let’asti p’eci do morgvala. Muşi çiçkilepe ren brest’i, udaz’oni do sum ğoconi.
Muç’o xarba eşo mk’ule mxaloni, muç’o t’k’ebi eşo k’evi but’k’ape gosvareli uğun. Antepe renan gosvareli çiçkilepeşa medgineri t’k’ubi formas. But’k’ape muşi ren basidi do tami kenaroni. Kenarepe muşi ren k’irk’oleri tudendo k’ele arm3ika. But’k’a muşişi ginz’enoba 20- 86 mm, mçirenoba muşiti 5- 17 mm iqven. But’k’a muşis uğun m3’k’ili endranoba k’un3’uliş k’ele. But’k’aşi jindole ren uçala brest’i- jvari do ubundğoni. Tuden k’eleti cğat’aşa xolosoni varçxiliş peri uğun. Xçe do p’eci abreşumişi bundğapete motrageri ren.
Pukrinoraşi çodinaşa, but’k’aşi ğalacicas titxu ç’ablaşi formas na çans ç’it’a xçeuri, şuriani pukirepe iz’iren. İxik na nuğas pukiriş p’olenite itasen pukirepe. Aşo iqvaşi, xor3oni do yağoni çanerepe naçanen. Çaneri muşi 3’oxle jvari iqven. Moinç’aşi, çxant’eri uça peri aqven. Xor3oni çaneri muşiş doloxe k’evi p’ip’ila uğun. Xila muşiş xor3oni burmeşen do p’ip’ilaşen eizden yaği. Zeytinişi but’k’as uğun t’aneni do oputxoni yağepe do organiuri asidepe. But’k’a do xuraşi t’k’ebi ixmaren oşişen xuti çaiş xalite (infuzioni). İştaxi meçaps, opsimuşa nuşvels do k’oçiş t’u3anoba om3ikanaps. Diabet’isti k’ai muxteps. T’ansioni geon3’uranuşi xususoba muşite içkinen. Zeytinis dido mağala mamgvaneşi menceli uğun. Opşa nak’onobate uğun mzgudaluri p’rot’eini, yaği, A, C, E vit’aminepe k’ala k’alsiumi, fosfori, kukurti, k’lori, magneziumişi mineralepe. Guri do cerğvişi cansağobaşa dido nak’aen. Omcveşuşi tesirepeti dork’inaps.
Ncaşi mevcudiyetite Turkia kianas maotxani ren. Omralobaşi ğocişenti ren maanşani. Kianaşi zeytinyağişi omralobas oşişen ovro k’onari menceli uğun. Zeytinişi omraloba ixvenen Ege, Marmara, Xçezoğa do Omjoreyulva Anatoliaşi k’ortapes. Zeytini na irden 35 noğaşi naotxaris ncalepe vasatişen dork’ineri ren. Marmaraşi k’ortas uğun oşişen vit menceli Turkias, ncaşi mevcudiyetiş doloxe. Ayvalik, Edremitişi korfezi, Gemlik, Yalova renan so na zeytinişi ncalepe iz’iren sotepe.
|
TÜRKÇE
