|
YUNUS EMRE
Yunus Emre (dodadu 1240 - oğuru 1321), Anatolias Turkuli şiirişi go3’oncğoneri mutasavifi art xalk’uri şairie. Yunus Emreşi skidala do şaxsoba şeni ç’it’a mutxa içkinen. Anatoliaşi Selçuk’i Oxen3ale goşobğuşa do Anatoliaşi çkvaneri k’ortapes ç’it’a-didi Turkuli Begobapeş gedginuşa geç’k’ineri 13. oş3’anuraşi oşkaşen Osmanalişi Begobaş gedginuşa geç’k’ineri 14. oş3’anuraşi iptineri çeryeğis oşka Anatoliaşi havzas dobaderi do doskidineri art şairi do veli ren. Yunus Emrek, ginz’e oras Xaci Bektaşi Velişi dergahis çile n3’iru do dergahişa nuxizmet’u.
Yunus Emre, xandineri temape muşite Anatolias mordineri Turkuli ç’aralobaşi irişen didi şairepeşen arteri işinen. Arxvala xalk’uri do tekkuri şiiris vardo divanuri şiiristi nutesiru. Hece do aruzite ç’areli şiirepe muşis qoropaşen molaşinu. Tasavufi k’ala İslamuri simadoni misrape muşis, k’oçişi dudi muşi k’ala, nesnepe k’ala, Ella k’ala munasebet’epe ç’aru. Ğura, dobadu, skidalaşi qoropa, ğormoturi adaleti, adamierişi qoropa steri temapeş jin ç’aru. Ora muşişi simaduri tarzi do k’ult’ura dğaluri nenate do sade oxo3’onapate gamatku. Muşişen 3’oxleni İranuri şairepeşi, muasirepe muşişi svarapes goloç’areli mefumepeşa ağani maana do tkvala eluk’limu. Aşote tasavufuri simada do Alevi-Bektaşuri ocerape oxampu. Anatoliaşi iptineri matemsilepeşn ren, muşi coxote şineri tekkuri şiirişi.
Yunus Emre, tasavufuri ç’aralobaşiti irişen didi şairie. Oşka Asiaşi oş3’anurapes Ahmed Yesevite geç’k’eri xalk’uri tasavufişi şiiri; Turkistani, Xorasani do Anatolias oşi 3’ana iç’aruş k’ule irişen mağala sevie muşişa Yunus Emrek nunç’işinu. Yunusişi hisi do simadaşi alemiş maxazire k’ult’uraşi odudes İslamuri ocera ren. Am ocerak, kianaşi sum k’itas tecrube z’ireri do k’arta ağani neslişa ç’k’ua do irfani naşkveri art miletişa, dudi muşişi muhiti o3’opxapu. Yunusişi hisi do simadaşi alemis, iptineri am ginz’e, sap’roni do uk’oro3xe skidaluri tecrubeşen eçkinderi irfani gamatanun. Eçkindinuşi, renobaşi, eç’k’viduşi, qoropa do Ella şeni hisoni do kesifi simadepeti artneri irfanişi odudeşen mulun.
Yunusi, k’arta adamierişa moçkva qoropate mek’ireli ren do adamierepe fuk’ara, xampa, Xrist’iani do Muslimani yado var ok’ortaps. Adamieris Ellaşi art no3’ile uğun, emuşen moxtimeri do xura muşişa amaxtimeri art cevheri uğun yado icers şeni adamierepe qorops. Yunusi, işte am no3’ileşi mtelobaşa yani Ellaşa qoropeli ren. Guri muşis oçkinuşi xelebate qoropeli ren. Emuşeni Yunusik am kianas, skidalaşi morgvalis dobadona muşişen omendraneri art adamierişi kederite Ellaşi diyari dido goinç’els. Yunusik, skidala muşişi morgvalis aşo art nost’alji ç’vini n3’ireren do şiirepe muşis on3’irupe oxo3’onaperen. Yunus Emrek şiirepe muşi Divani coxoni svaras ok’oroberen. Şiirepe aruzişi do heceşi veznite ç’areren. Risaletun Nushiyye (Nasihatepeşi Svara) mesnevuri tarzite ç’areren do 573 beyiti uğun. Svara; dinuri, tasavufuri, axlak’uri art noç’are ren.
|
TÜRKÇE
