|
GİNZ'E T'RİK'ONİ CEMELİ
Cemeli, cemeligilepeşi (Camelidae) familiaşi Camelus cinsi 3’opxups jur oxoruli skidinaşi oşkari coxo ren. Cemelepe oğmale do gexunuşi skidina yado ixmaren edo mont’k’ori, mja, t’k’ebi do xor3i muşi şeni iskedinen. Arxvala oxoruli ç’eşidi muşite içinenan do mt’k’uri p’ap’uli mutepeşişen amdğaşakis m3ika iktirerenan. Jur ç’eşidi uğun; Hindistani, Pakistani, Afganistani, İrani, Suria, Arabistani steri omjore Asiaşi dobadonape do Afrik’as skidineri art singironi cemeli do oşke Asias skideri jur singironi cemeli.
İrişen barizi xususiet’i muşi ren singiri muşis yaği ok’obğinu. Ginz’e t’rik’epe muşik do çiçku gont’aleri jur bu3xa muşik şirimis varna mtviris oxtimu operpinaps. Artneri k’eleni t’rik’epe e3’azdips do muşeburi unk’ap’un. Edoxolo jur k’ele sum mçumale 3’am3’amik, qucişi bundğoni xut’ulapek, dvaç’irt’aşi ink’ilen çxindişi xut’ulapek, k’aixeşa oz’iruşi do oşuruşi hisepek şirimişi boria steri şart’epeşa noxondinus nuşvelnan. Xura muşi motveri jur ç’eşidi puzurişen tudeni mç’ipe do mk’ule renanpe namtine çiçku do naxondine k’umaşepeşi oxvenus ixmarinen. Ekseri burgili mendrik’ups do moişvaceps edo doxuneri rt’aşi oğmale moik’iden şeni xura muşişi tude mesveri filapes nasironi t’k’ebi aqven.
Cemelis, 50 °C t’u3anobas 8 dğa ugeareli-u3’k’areli naxondinen. Am oraş doloxe monk’anoba muşi %22 dvark’inen. K’oçi, xura muşişi 3’k’ari %12 dvark’inaşi ğurun mara cemeli, xura muşişi 3’k’ari %40 dvark’inaşi var ğurun. Cemelis xuraşi t’u3anoba dğaleri 41 °C-şa enç’inuşi sist’ema uğun. Ayati ren cemeliş u3’k’arobaşa naxondinuşi majura sebebi. Aşote dğaleri şirimonaşi t’u3anobas 3’k’arişi dork’inu minimumi seviyes akaçen. Şirimonaşi qini serepesti xuraşi t’u3anoba 30 °C-şa dvark’inen. Cemelik 3’k’artoli z’iraşi 80-90 lit’re 3’k’ari şups. Cemeli, k’ai iskedinaşi do gamintanaşi sefili skidina ren mara omzik’uşi dros imxaucen do işuminaşi ç’k’valups, geak’ibins varna kursi moç’k’vidaps.
Cemeli meç’ireli t’aronişi şart’epeşa naxondinen do m3ika oç’k’omale dubağun. Dvaç’iraşi daz’oni mzgudape do xomula tipepeti ç’k’omups. Dobağineri oç’k’omale var az’iraşi singiri muşişi yağepe ixmars. Singiris ok’obğeri yağepe cinsi do oskedinuşi şart’epete iktiren do k’ai skidineri cemelepes 700-900 k’ilo k’onari yaği aqven. K’ai skidineri cemelepeşi yağite pşeri singiri k’ap’et’i dgin. Yaği dvark’inaşi indaren do k’un3’uli muşi ar k’ele elikten. Art do jur singironi cemeli dido gont’aleri ren şeni namtine mintik’apes mçinocobaşi o3xunuşa mek’ireli artimajuraşen çkvaneri cinsepe omraleri ren.
|
TÜRKÇE
