MEŞKVİNERİ LAZURİ MSKİBUPE Mskibu na k’idupt’a, illa ğali t’asunon. Ğaliş kinaris k’idaginon. Ğalis kinaris ok’idu k’ai va ren na, xendek’iten muqonopan k’ai sotişa do ek k’idupan mskibu. 3’k’ari xendek’işen mulun do mançxaşa nulun, mançxaşen nulun ğurnişa. Ğurnis uğun sp’ina, 3’k’ari na omç’ipanaps do geçaps çarkis. Sp’ina ikipan ncaşen. Gamaxut’onupan burgiten do ark’ele 3’k’ari na mulun sotik’ele, m3ika mopartaneri uğun do ena gamulun sotik’ele mç’ipe uğun, xonisteri ren. Çarkis msvaepe ren çaneri. Sp’inaşen na gamaxtas 3’k’ari nat’en msvas do oburbalaps, oktaps çarki. Çarki gedgin poladis, poladiş jin ikten. Ordo var işiren, k’ap’et’i ren. Çarkiş ncas guşuz’in lapira. Lapiras tis moçans akvi. Akvis gedgin jini kva do oktaps. Akvi jur ç’eşidi ren. Ari ren jur ğoci uğun, arçkva ren otxo ğoci uğun. Sum ğoci na uğun va ren, ma var miz’irun. Raxmet’oni p’ap’ulik na ç’k’adupt’u akvepe miçkin. Jur ğoci do otxo ğoconi. Akvi k’ap’et’i t’asunon, kva oktas, kvak var ocginas. Amuşeni ya poladişi ikipan ya k’ap’et’i rk’inaşi. Tudeni kva gen3xodures k’ap’et’işa okaçun, var ink’anasunon. Kvas uğun xut’ula, amus u3’umernan guri. Lapiraşi mçxvanapa gurişa moçkveri var iqven. Guri didi iqven. Amuşeni kvaş guris m3’k’ilepe guçanapan k’ap’et’işi do lazut’i var gamalas do tude ğalişa var dilibğas. M3’k’ili lapirak na şiras do dimbolanas, tekrak’ati goşoçanapan. Ar k’oçik mskibus lazut’i kogedu, koge3’ipxu. Ok’ule kvaş kinaris kelaxedu do kodinciru do mjoras it’ibins. Megerem kvaş guri gamalaperi t’eren do lazut’i ğalis dilibğen do ğalik nimers. Mitxanik, k’oçi t’ui, oxorca t’ui, u3’umers: “Mu ikip si ya? Lazut’i gurişen dilibğen do si ak mot elaxer ya?” şk’ule: “Ma çkimi e3xala dop’i, kogevudvi do a3’i mskibuş e3xala ren do mkups ya!”. Kvaş jin, m3ika darabak’ele modini ren. Modiniti xonisteri ren, mara morgvali va ren, otxo ğoconi ren. Emuşi uk’açxeni semti darabas okaçun, 3’oxleni semti darabaşen darabaşa gondveri ncas noç’k’adun. Modinis int’ren jur puti, sum puti, xut puti, vit puti. Ç’it’a mskibus ç’it’a modini aqven, didis didi. Modinis e3’ak’ireli ren k’aik’i. K’aik’i mançxaşi mengapura ren mara k’ap’ulaşk’ele motvaleri ren, lazut’i var dibğas yado. Modinişen lazut’i k’aik’is dilibğen, k’aik’işen kvaş guris dilibğen, mem3’qveri jur-sum dane. K’aik’işi 3’oxleni semtis jur k’un3’ulisti tok’i ren gedvaleri do tok’işi şkas majura tok’i ren gedvaleri. Aya tok’işi majura k’un3’uli jin na gonz’in ncas (modini na okaçaps ncas) jur k’arfi meç’k’aderi ren do ek gok’irapan do k’un3’ulis monk’a kva go3’ok’idapan var naskuras, k’aik’i var ginç’as do lazut’i kvaş gurişa dido var dilibğas yado. Aya tok’i ge3’ipxu şeni ren: mçxu mkiri ginon na k’aik’i geonç’ap do lazut’i dido dilibğen; mç’ipe ginon na yonç’ap do ç’it’a dilibğen, mç’ipe mkiri mkups. K’aik’is eşat’uxneri uğun ek doloz’in bigaş ar k’un3’uli, majura k’un3’uli gen3xodureş darabaşi eşaç’k’irelis doloz’in. Aya bigas dolok’ideri ren orak’aloni. Orak’alonişi majura k’un3’uli jini kvas gez’in. Kva na ikten, orak’aloni o3xont’inaps, orak’alonikti k’aik’i onk’anaps edo modinişen na moxtas k’aik’işa lazut’i, kvaş guris dilibğen do imkven. Kvaşi 3’oxleni semtiş tude xaro ren, mkiri na dilibğen soti. Kvak na mkiri dobğas, gokosupan okosaleten do ar sotis ok’obğapan xaros. Xaroşen lapiraten, k’alatis iqveni, ç’uvalis iqveni, dolobğapan. K’alati şupan mt’k’e3iten, k’alati şupan msiciten. Msiciten na şvan k’alatis u3’umernan omkirale. Eşo nt’k’aberi şupan do mkiri var dibğen. Ç’uvalis tis govudgipt k’erk’eli do mkiri raxat’i dolovobğapt. Mkiri sum ç’eşidi ren: Gurişi mkiri u3’umernan do galeni mkiri u3’umernan. Gurişi mkiri mç’ipe ren, çorçi ren do kvaş kinaris melaps. Kvak mendra var uçumes. Momçxua mkiri kvaşen mendra dibğen. Masuma ren ker3ela. Lazut’iş xoş ker3ela uğun! Eya daha mendra dibğen. Sum k’ati dobğaps: Gurişi mkiri, momçxua mkiri do ker3ela. Lazut’işi mç’ipe mkiri kvaş ixik yomğiraps (kva xoş ikten, muşi ixi uğun) do k’idapes, darabapes nak’iden. Emus u3’umernan k’idaş mkiri. A3’i ginon na mçxu omkvapa, ginon na mç’ipe omkvapa, amuşeni kvaş gen3xodureşi xolos mskibus uğun yedaz’ale. Yedaz’aleşi tudeni k’un3’uli çarki na gedgin ncaşi k’un3’ulis meç’k’aderi ren. Yedaz’aleşi jini k’un3’ulis salisteri t’ak’o meşuz’in do t’ak’o nonç’aşi, kva yinç’en, gamonç’aşi ginç’en. Mçxu mkiri gint’aşi meşonç’ap, mç’ipe gint’aşi gamonç’ap. Burğuli gint’aşi daha yonç’ap. Yedaz’ale xvala mç’ipe do mçxu mkiri şeni va ren. K’artaonis xomula (gamaxomineri) lazut’i var iqven. Namtinoras şu lazut’i ren na guris gvak’iren do kva k’ai var oktaps, var amkven. Am vaxtis yedaz’ale e3’ozdipan, yudaz’upan, kva zori ikten do guris na gok’irs eya kagamaxi3kups. Kvas guri gamuxi3kupan (xurxi kagamaxi3kuya, eti zop’onan). Mskibu dido vaxtis na iktas do kva dişiraşi, am oras jini kva do3’k’ipan do jur kvasti o3xoci meçapan, z’angupan, k’ibiri uxvenupan. O3xoci poladişi ikipan. Ar k’un3’uli m3’k’ili uğun, majura k’un3’uli parto, juriti mç’k’irula. Kvaşi gurik’ala m3’k’iliten z’angupan, kvaşi kinarepes partoten z’angupan. Mançxas uğun o3xoci. Bu3xiti u3’umernan, o3xociti u3’umernan. O3xoci steri aşo svareli ren bigape varna rk’inape. Ğalik na muğas but’k’a, noxap’ule sp’inas var nanz’gipas yado uxvenupan bu3xi. O3xoci ğurnisti uxvenupan. Mskibus ar o3xoci uğun xvala mançxas. O3xoci jur na uxvena, emuşeni k’ai ena teği o3xocişen imt’u na majura o3xocik ç’opas, but’k’a iqveni, noxap’ule iqveni, biga iqveni, mutxani na muğas ğalik. O3xocik’ala mançxaşi ekole-akole noç’k’adapan jur k’itiş map’ecana (partana) biga. Amus u3’umernan golak’vatoni. Mskibu dodginu gint’aşi golak’vatonis goşoçanap lapira do 3’k’ari çkva ğurnişa var ulun, kinarişen diben. Omkuşi na diçodas, kva upşu var iktas yado ğurnis sp’inak’ala uxvenupan gek’vatale. K’ap’et’i pi3arişi do k’un3’uli meç’k’ideri ren çarkiş kinaris do3igeri ncas. Ar k’arfiten ren meç’k’aderi iktas yado. Majura k’un3’uli sp’inak’ala jur do3igeri ncas goşaz’in. Pi3arişi aya k’un3’ulis mek’ireli ren teli, aya telişi majura k’un3’uli mek’ireli ren modinişi mengapura ç’it’a otxo ğoconi xonis. Aya xoni duludgipan modinis. Modinis lazut’i na içodet’as em vaxtis ç’it’a xoni keşastun, emuşeni gek’vatale monk’a ren do monk’anoba muşik gelo3’inaps doskidineri lazut’i, kaginç’en sp’inak’ala 3’k’ari kaguluk’vatups. Mskibu kododgitun, upşu var ikten do kva var t’uxun. Avtandil Abulaz'e, Sarpi, 1984