ნოე ჟორდანია
(1868 - 1953)

ნოე ჟორდანია (ინგლისურო - Noi Nikolaevich Zhordania) (2 იანარ, 1868 - იანარ 11, 1953) რდუ ჟურნალისტ დო „მენშევიკ“ პოლიტიკოს. ნოეს უღუდ გიშარჩქინელ როლ სოციალურ დემოკრატიულ რევოლუციურ მოძრაობას რუსეთიშ იმპერიას დო მოგვიანებით საქორთუოშ დემოკრატიულ რესპუბლიკაშ მთავრობაშ დუდგიმახვენჯი რდუ 1928 წანაშ 24 ივლისიშე 1921 წანაშ 18 მარტიშახ, მუჟამს საბჭოთა რუსეთის ჭითა ჯარეფქ გემშართეს საქორთუოშა დო საფრანგეთშა ნტება აიძულეს ნოეს და თიშ მთავრობას სოდგა ნოე რდუ ნტებულ მთავრობაშ დუდიშგიმახვენჯ 1953 წანაშა.

ნოე ჟორდანიაქ დებადუ 1869 წანას 9 მარტის, ღარიბ ყაზახიშ ოჯახის, გურიაშ სოფელ ლანჩხუთის, თი დროშო რუსეთიშ იმპერიაშ ნაწილს ქუთეშიშ გუბერნიას. ქართიშ თეოლოგიურ სემინარიშ თებაშ უკულ გემშართ ვარშავაშ ვეტერინარიულ ინსტიტუტიშა. საქორთუოშა დორთინაშ უკულ ნოე პროპაგანდას უწიენდ მარქსისტულ იდეეფს ქართულ მოხანდეეფს შკას დო 1890 წანას გინირთუ საქორთუოშ პირველ კანონიერ მაქრსისტულ ორგანიზაციაშ „მასმა დასიშ“ ლიდერო. 1894 წანას, ნოე გასამართლუ რუსეთიშ ხელისუფლებაქ „საქორთუოშ თავისუფლებაშ ლიგას“ მონაწილეობაშ გურშენ. 1903 წანას ეირჩიეს რუსეთიშ სოციალურ დემოკრატიულ მახანდეთა პარტიაშ მაჟრა ყრილობაშ დელეგატო. 1905 წანას ნოექ გეგშაშკუ საქორთუოშ მენშევიკეფიშ გაზეთ სოციალ დემოკრატია ნამდგა გიშეგორუდ ბოლშევიკეფიშ სასტიკ კრიტიკათ. რუსეთიშ 1905 წანაშ რევოლუციაშ დროს, ნოე წინააღმდეგო მიდართუ შეიარაღებულ აჯანყებაშ დო აგიტაციას უწიენდ მახანდეთა პარტიაშ კანონიერ დაარსებას. რუსეთიშ სოციალურ დემოკრატიულ მახანდეთა პარტიაშ მანთხა კონგრესის, 1906 წანას, ნოე მხარს უჭირენდუ დიხაშ მუნიციპალიზირებაშ იდეას. კინ თე წანას ნოე არჩეულქ იუ რუსეთიშ პირველ სახელმწიფო დუმაშა ქართიშ გუბერნიაშე დო გინირთ სოციალურ დემოკრატიულ პარტიაშ მარაგადეთ. რუსეთიშ სოციალურ დემოკრატიულ პარტიაშ მახუთა კონგრესიქ ნოე გეგშეგორუ ცენტრალურ კომიტეტიშა სოდგა ნოე მუშ ადგილს რდუ 1912 წანაშახ. ნოექ 1907 წ. დეკემბერს ხე ქუმაჭარ „ვიბორგიშ“ დეკლარაციას, სოდგა პროტესტი რდუ გუმოხანტილ რუსეთიშ პირველ დუმაშ აკორღვაფაშ გურშენ, დო თეშ გურშენ ციხეშა გუტეს სუმ თუთათ. 1912 წანაშ შკა ბორჯის ნოექ ბაქოს გეგშაშკუ მენშევიკეფიშ გაზეთ „ჩქინ სიტყვა“ (Nashe Slovo). 1914-ის, ნოე ალახანდანდუ ლეონ ტროცკის ჟურნალ „მელეთის“ (Borba) სოდგა თიქ გამოაქვეყნუ სტატიეფიშ მთელ სერია ნაციონალეფწკუმა დაკავშირებით.

პირველ მსოფლიო მელეთიშ დროს ჟორდანიას უკებუდ დუდუშდაცვაშ პოზიცია დო ხანდენდუ პლეხანოვის ორგანიზაციას. 1917-შ თებერვალიშ რევოლუციაშ უკულ, ნოექ გინირთუ ქართიშ საბჭოეფიშ დუდმახვენჯო დო 1917-იშ 6 მარტის გეგშეგორეს მუჭოთ ქართიშ საბჭოეფიშ აღმასკომიშ კომისარო. 1917-შ კვირკვეს ნოე გეგშეგორეს რუსეთიშ სოციალურ დემოკრატიულ პარტიაშ ცენტრალურ კომიტეტიშა. 1917-იშ 3 სექტემბერიშ ქართიშ საბჭოეფიშ სესიას ნოექ სიტყვათ გეგშართუ დო მოხანდეეფს მოუწოდუ ბოლშევიკეფიშ აზრეფ ვადაუნესკონ დო უმელეთუდესკო საპარლამენტო რესპუბლიკაშ დაარსებაშო. 1917-შ ოქტომბერს, ნოექ მონაწილეობა მიღუ თელ რუსეთიშ პარლამენტიშ წოხოლენ არჩევნებს, მარა მალას ულუზიებქ მეუდინ დო დირთუ მუშ ოდაბადეშა - საქორთუოშა. 1917-იშ 26 ნოემბერს, ნოექ გინირთუ საქორთუოშ ნაციონალურ საბჭოშ პრეზიდიუმიშ დუდგიმახვენჯო დო მთავარ როლს ასრულენდუ საქორთუოშ მენშევიკეფიშ კონსოლიდაციაშ საქმეს. ნოეშ გლახა ნეგატიურ დამოკიდებულებაქ ბოლშევიკეფწკუმა დაკავშირებით ფორმალურო გეთუ 1918-ს დო ჟორდანიაქ გინირთუ პარლამენტიშ დუდიშგიმახვენჯო დო გეგმაცხადუ საქორთუოშ დემოკრატიულ რესპუბლიკაშ დამოუკიდებლობა. 1918-შ 24 ივლისის გინირთუ საქორთუოშ მთავრობაშ დუდიშგიმახვენჯო. სუმ წანაშ მართველობაშ დინახალე, ნოეშ მთავრობაქ ორგანიზება გაუკეთ გომორძგვაფილ დიხაშ რეფორმას, მიღუ ირფელიშმომცველ სოციალურ დო პოლიტიკურ კანონეფ დო დამყარუ ბრელნერ საერთაშორისო კავშირეფ დო თისხის ქიმიოჭირინუ, ნამდა საქორთუოქ ქინირთ კაკალია ქიანაქ სამხრეთ კავკასიაშ ქიანეფშე, ნამუდგაქ მიღუ დე იურე აღიარება საბჭოთა რუსეთიშე დო დასავლეთიშ ქიანეფშე. მოხანდეეფიშ დო ყაზახეფიშ მასიურ ელარინაშ გალე, ნოექ, სოციალიზმიშ, დემოკრატიაშ დო ზომიერ ნაციონალიზმიშ რეფორმათ, მიგუ ინტელექტუალურ ელიტაშ დო თავადობაშ ერთგულება დო დუდიშგიმახვენჯ როლ ილააფუ საქორთუოშ თანამედროვე პოლიტიკურ ნაციათ გინორთინაფას. მარა, საბჭოთა კავშირიშ ჯარეფიშ ინვაზიაქ 1921-იშ თებერვალ-მარტის გეგნაათუ საქორთუოშ მთავრობა, დო ნოე დო თიშ კოლეგებქუ იძულებულქ იის ნტებუდესკო საფრანგეთიშა სოდგა ნოე 1953 წანაშა, მუშ ღურაშა პარიზის, დუდგიმახვენჯენდუ ნტებულ მთავრობას დო აგრძელენდუ მუშ მცდელობას აუღიარებუდესკო საქორთუოშ საბჭოთა ოკუპაცია დო მიუღებუდუკო გალენ ელარნა საქორთუოშ დამოუკიდებლობაშო. 1923-ს ჟორდანიაქ მიმართუ ვაშინგტონს სოდგა ჭარუნდუ: „მაეჩა საუკუნეს, ცივილიზებულ ქიანაშ თოლეფს, მა მივმართენქ ცივილიზებულ ნაციეფიშ სინდისის დო არძა პატოსან ხარხის ნამუდგა დოგმან ჭიჭე ნაციაშ თხოზინ დო კრიმინალეფ, ნამუდგა ინსპირირებას ურთუნა დო ატარენა ათეშნერ ბარბაროსულ აქტებს - ბოლშევიკურ მთავრობა.“ თე მიმართვას ნოე ბრელ მუდგას შინანს დო შხვა ამბეფს შკას თის ხლე იჩეიბუ ნამდგა ჩეკისტეფქ დოვილეს ბრელ ხარხ, შხვეფწკუმა ართო ბაღანეფ დო ოსურეფ; თენეფშე ბრელ რდუ საქორთუოშ ინტელექტუალურ კლასეფშე. ჟორდანია დონთხორეს საფრანგეთის ლუველიშ სასაფლას (Leuville-sur-Orge).

ნოე ნიკოშ სკუა ჟორდანია - ჩქიმ ცხოვრება, ჰუვერიშ ინსტიტუტ მელეთიშე, რევოლუციაშე დო მშვიდობაშე (The Hoover Institution on War, Revolution and Peace), სტენფორთ, კალიფორნია, 1968, ISBN 0817940316.

სუნი, რონალდ გრიგორ (Suny, Ronald Grigor), საქორთუოშ ხარხიშ ჩამოყალიბება: მაჯრა გამოცემა, ინდიანაშ უნივერსიტეტიშ პრესა ISBN 0-253-20915-3.

თარგამოსიშ სკუალეფ, ჟურნალ თაიმ, 19 მეს, 1923, (Sons of Thargamos, TIME Magazine).

ქოოძირ ხოლო: მიქაბერიძე ალექსანდრე, ნოე ჟორდანია, საქორთუოშ ნაციონალურ ბიოგრაფიაშ ლექისკონ, 24 მეს, 2007.