მარგალონაშ ბედი: უჩა ზოღა უჩა ზოღა (ქორთ.: შავი ზღვა; ბულგ.: Черно море; ბერძ.: Μαύρη Θάλασσα; რუმინ.: Marea Neagră; რუს.: Чёрное мо́ре; თურქ.: Karadeniz; უკრ.: Чо́рне мо́ре). ჯვეში ქორთული ჯოხო რე სპერის ზღვა. ანტიკურ ხანას ემუს ჯვეში ბერძენეფი დო ლათინეფი იშინანდეს მუჭოთ პონტოშ ზოღა ვარა ეუქსინიშ ზოღა (ბერძ. "Εξεινος Πόντος", ლათ. "Pontus Euxinus"). რე ოჩხანე–ბჟაეიოლუ ევროპაშ დო ციკა აზიაშ შქას გეხვილირი ზოღა, ნამუთ სქირონაშქა ზოღას მიარცხუაფუ ბოსფორიშ საროტით დო მარმარილოშ ზოღათ, ოდო აზოვიშ ზოღას ქერჩიშ საროტით. ბოსფორიშ საროტიშენო მიშულირი ზოღაშ წყარიშ მუდანობა წარმოწანას მიანჭუაფუ 200 კმ³–ს. ზოღაშ მუკე–მუკე აკანეფშენ მიშაკათილი ლიგე წყარიშ მუდანობა წარმოწანას რე 320 კმ³, ნამუშ უდიდაში ნოწილეთ მიშაკათუ შქაგურონა დო შქაგურონა–ბჟაეიოლუ ევროპაშე. ირიშენ გინძე დო წყარხვე ღალი, ნამუთ უჩა ზოღას მიაკათუნი, რე დუნაი. შხვა დიდი ღალეფი რე: დნესტრი, დნეპრი, ოჩხანეშ ბუგი, იეშილ ირმაკი, ყიზილ ირმაკი, ჭოროხი, რიონი, ინგირი დო შხვა. ირიშენ უდიდაში გვერდკოკი რე ყირიმიშ გვერდკოკი. კოკეფი ბრელი ვა უღუ, უდიდაშეფი რე ბერეზანი დო გვერიშ კოკი. ეჭარუა უჩა ზოღა ქიანაშ ართ–ართ ირიშენ უდიდაში დინოკილერი წყარდგიმუ რე. ზოღაშ ფართანობა რე 422.000 კმ², ოდო ირიშენ უტომბაში გიონჭაფუ – 2.210 მ, ოშქაშე გიონჭაფუ – 1.300 მ, ზოღაშ გინძანობა ირიშენ მეტი რე ბურგასი–ქობულეთიშ ხაზის – 1167 კმ, ირიშენ ინწირო – 265 კმ. წყარიშ გენტირინუ – 547.000 კმ³. ზოღაპიჯიშ გოყუნელი გინძანობა მეხოლაფირო იყუაფუ 4.000 კმ, ნამუშათ საქორთუოს 320 კმ. მიშუძუნი. რუსიაშ ფედერაციას – 395 კმ, უკრაინას – 1.340 კმ, რუმინათის – 215 კმ, ბულგარონას – 317 კმ დო თურქონას – 1.365 კმ. უჩა ზოღაშ წყარი ჟირ ფათ ირთუ. ჟანგბადით ეფშა ჟილენი ფა, ნამუსით "ცოცხალი/სქიდერი" ფა ჯოხონ, გიანჭუაფუ 175–200 მ გიმე, ოდო 200 მ–შე გეჭყაფილო ქვინჯიშახ უჟანგბადელი ფა რენ დო შუროთ ვა იძირე ორგანული სქიდალა (ხვალო ანაერობული ბაქტერიეფი). თე ჟირ–ფათ გორთილობა რე უჩა ზოღაშ ირიშენ გიშაკერძაფილი თიშობა, ნამუთ ვა უღუ ქიანაშ სხვა არძო ჰიდროგალონასინ. ჟილენი ფა თუდონშენ უმოსი ქექე რენ დო თე ჟირ ფაშ წყარი ართიართწკუმა ვა ეითახუ. ამუშენი ტომბა წყარს ეკოკორობილი რე H2S–შ დიდი მუდანობა. ფაუნა სქირონაშქა ზოღაშ გეწონს უჩა ზოღაშ ფაუნა ჟირშენ უმოსი უღუნური რე. გვალო დინოხე 2.000 ჯიშიშ შურდგუმილი, ნამუში 12%–ით ენდემური რენ, ოდო 300 ჯიშიშ უმარტივაში შურდგუმილეფი, 650 შხვადოშხვა ჭიეფი, 640 კიბოიაშმაგურეფი, 200–შენ მეტი ფერწო–მოლუსკეფი, 160 ჯიშიშ ჩხომეფი დო 150 ხოლო შხვა ჯგუშ ჯიშეფი (სელაპი, დელფინეფი დო ა.უ.). ოკო ქითქუას თიქით, ნამუდა უჩა ზოღას შუროთ ვა ხე ოშქურანჯი იქთიოფაუნა. საქორთუოშ უჩაზოღაპიჯი უჩა ზოღაშ საქორთუოშ ზოღაპიჯი დიდო მიშაჭკირილი–გიშაჭკირილი ვა რენ დო ვა უღუ ტომბას გიშაკინელი გვერდკოკეფითი დო უბათ. შხვა აკანეფშენ უმოსოთ გიშასხუნილი რე აფხაზეთიშ ზოღაპიჯი, სოდეთ წყარშა მიშულირი რენა ბიჭვინთაშ, სოუქსუშ, ჭითა შუქურაშ დო კოდორიშ გვერდკოკეფინი, მუნეფიშ შქას ეშასქილადირი მიუსერაშ, ახალი ათონიშ, სოხუმიშ დო ოჩამჩირეშ უბეფით. ფუთიწკუმა, რიონწყარიშ დელტა გიშაკვათუნს მუსხითგარენ ჭიჭე კოკის. უჩა ზოღაშ ქვინჯი საქორთუოშ ზოღაპიჯიშე ხათე გიმიკინანს დო გვარიანოთ დიდი ფერდი დო გიმახონი უღუ. ენა გიშაკერძაფილოთ გიოხე აფხაზეთიშ ობანს. უჩა ზოღას ირიშენ გიშაკერძაფილი რენ დო მთელი სქირონაშქა ზოღას ანალოგი ვა უყოუნს გურიაშ ზოღაპიჯიშ შეკვეთილი–ურეკიშ (მაგნეტიტი) ნოკვეთის მუში მაგნეტიტური ქვიშეფით. საქორთუოშ უჩაზოღაპიჯი ართ–ართ ირიშენ უჯგუში მასვანჯებელი აკანი რე მთელი ზოღაპიჯის, სოდეთ ოსვანჯური სეზონი წარმოწანას 6–7 თუთას უნჭანსინი. ჯიმუანობა ზოღაშ წყარიშ ჯიმუანობა საქორთუოშ ირი აკან–პიჯის 17 პრომილეშენ მერკე რე (ანატოლიაშ ზოღაპიჯის 18–შენ მეტი, ოშქაშეთ მთელი ზოღაშ რე 22 პრომილე), ნამუთ ქიანაშ ოკეანეშ ჯიმუანობაშ გინაწონას ჟირშა ნაკლები რენ.