ANASAYFA

JAPON İŞİ GRAMER: LAZ GRAMMAR

Laz dili ve kültürüne önemli eserler kazandıran Chiviyazıları Yayınevinin Mjora dizisinden 2003 yılında, “Lazca Gramer / Lazuri Grameri / Laz Grammar” adlı kitap yayınlandı. Kitap, Gôichi Kojima - İsmail Avcı Bucaklişi’nin adlarıyla çıktı. Kitabın İngilizce açıklamaları ise Gôichi Kojima & Eylem Bostancı tarafından yapıldı.

Bu gramer denemesi de, 2002 yılında yayınlanan diğer deneme “Lazuri Nenaçkina” gibi, Türkiye Lazlarının dilbilgisi ihtiyaçlarını kısmen karşılamıştır. Her iki dilbilgisi denemesi de, Lazcanın zenginleştirilerek öğrenim, radyo, televizyon, gazete ve dergi dili olarak yaşatılmasına katkıda bulunmaktan çok uzaktır. Buna rağmen Laz dili grameri adıyla ve Laz dilinin grameri olma iddiasıyla yayınlanmış olmaları büyük bir talihsizliktir.

Önsözünde, “Şu an elinizde bulunan Lazca gramer kitabı, uzun yıllardır devam eden alan araştırmalarına dayanan ve bugüne kadar Lazca üzerine yapılmış en kapsamlı çalışmadır.” şeklinde iddiada bulunan gramer denemesi, 1910 yılında N. Marr’ın “Gramatika Ç’anskago (Lazskago) Yazıka” adlı Laz dili gramer çalışmasının bile çok gerisinde kalmıştır. Yararlanılan kaynaklara yer verilmemesi, gereksiz olarak İngilizce açıklamalarda bulunulması ve İngilizcenin yanlış kullanılması, Türkçe açıklamalarda da hatalar yapılması, gereksiz ve yanlış konu başlıkları ile okuyucunun bunaltılması, ağız/şive ve lehçe/diyalekt gibi kavramların yanlış algılanarak kullanılması, Lazcadaki önemsiz ağız/şive farklılıklarının abartılması ve yeni ağız/şivelerin uydurulması, kitabın göze çarpan yanlışlık ve noksanlıklarından bazılarıdır.

“Her köyün konuşması kendine özgü bir dilsel sistemdir.” mantığı ile gramer çalışması yapılamaz. Gramer çalışması yapmak için, dilbilimsel birikim, anadile hakimiyet ve anadili geliştirerek yaşatma idealine sahip olmak gerekir. İdeal bir Laz dili grameri, Megrel dilbilimcilerin ve kardeş dil Megrelcenin katkısı da sağlanarak hazırlanmalıdır. Ancak böylece, genel kabul görecek; öğrenim, radyo, televizyon, gazete ve dergi dili oluşturulabilir.

Edinme telefonu : 0216 414 91 13