|
ORMAN GÜLLERİ İÇİNDE BİR KÖY: MŞKE
Adını orman gülünden alır, sanki öyle orman güllerinin alanı gibidir, ilkbaharda gerçek anlamıyla sarı ve pembe çiçekli orman gülleri bezeli bahçeye dönüşür. En çok orman gülü, gürgen, kestane, istiriç ve kızılağaç gibi ağaçlardan oluşan ormanlıkları vardır. Hopa’ya altı kilometre uzaklıktadır, Artvin yolu üzerinde bulunan Hopa sanayi sitesinin yaslandığı tepenin arkasındadır. Hendek ve Kireçhane isimli semtlerle birlikte resmi ismiyle Cumhuriyet Mahallesini oluşturur. Kireçhane ve Hendek’in ortasından akan Balıklı deresi, Hendek ve Mşke’yi Kireçhane’den ikiye böler. Mşke bu semtlerin en yukarısındadır. Kuzeyinde Kireçhane ve Hopa, güneyinde Yoldere, batısında Güneşli ve Balıklı, doğusunda da Yukarı Kuledibi ve Başköy isimli köyler bulunur. En yüksek doruğu olan Nonçona ve Rakanokvaçkhe gibi tepelerinden Hopa’nın denizi çok güzel ve detaylı görülür.
1955 yılından beri yaş çay tarımı, günümüzde çok olmasa bile fındık tarımı, büyükbaş hayvancılığı, mısır ve diğer sebzelerin tarımı yapılır. Fakat Mşke’nin en büyük geçim kaynağı yaş çay tarımıdır. Hendek ve Mşke’nin ortasında ilkokul vardır fakat sakinlerinin Hopa merkezine yerleşmesi, büyük şehirlere göç etmesi, öğrencilerin az kalması, sekiz yıllık kesintisiz eğitim gibi sebeplerle şimdilerde özel bir çay alım merkezi olarak kullanılmaktadır. Mşke’nin yerleşimcilerini çoğunlukla, 1877 Osmanlı-Rus savaşından sonra Hopa’nın komşu köylerinden gelen Laz aileleri oluşturur.
1970 yılından sonra çay tarımına başlanması ve yine bu yıllarda başlayan Türkiye’nin büyük şehirlerine göç, Hopa’nın merkezine yerleşme, iş arama, iş seçeneklerinin gerekliliği, üniversite gibi yüksek eğitim ihtiyacı gibi bazı sebeplerle birçok insan Mşke’den ayrıldı, günümüzde çoğunlukla kışları yaşlılar kalıyor fakat yaz aylarında çay toplamak ve ziyarette bulunmak için Mşke’ye oldukça insan geliyor. Mşke, Hopa’nın eğitim düzeyi en yüksek köylerinden biridir. Belediye tarafından yapılma düzgün beton yola sahiptir, Mşkelilerin yaptığı hükümete çay satma merkezleri de vardır.
Abdumanişi, Karalişi, Hacişi, Kurtişi, Dursunişi, Şukurişi, Ortulişi, Kukulişi, Metulişi ocakları Mşke’nin sülalelerini teşkil eder. Rakanokvaçkhe, Nonçona, Pakhurati, Dimtskhu, Nokandale, Binekhepuna, Meçurça, Nobağule, Tsalenidikha, Jilenidikha, Viya, Tskageni, Batuği, Didikona, Çitakona, Nokhurmeni, Mskibuğali, Abano, Mşkecenişzeni, Kvamurgi, Didiruba, Çitaruba, Patskhaşçai, Tskhemurişruba, Seçevati, Nobrinconi, Helimefendişzeni, Doguronişemti gibi yerler Mşke köyünü oluşturur.
İki Mşkeli, www.kolkhoba.org sitesinin fikir sahipleri, dünyada ilk kez Lazca bir site oluşturmanın niyetlileri ve yayıncıları oldular ve yoldaşları ile birlikte bu yola koyuldular. Laz dili ve kültürü Mşkeliler tarafından daima sahiplenilecek ve hiçbir zaman sahipsiz bırakılmayacaktır.
|
LAZURİ
