ANASAYFA

BATUM CAMİİ SUSKUN!

1879 yılında İstanbul'da Osmanlı ile Rusya arasında yapılan “Göç Anlaşması”ndan sonra Batum'u terketmeyenlerin sayesinde Batum'da İslam dini varlığını sürdürebildi. Halen Acaristan’da faaliyet gösteren camii, eski Batum bölgesinde bulunmaktadır. Cami orijinal olarak, “Orta Camii” olarak adlandırılmaktadır ki, bu isim yer isminden kaynaklanmaktadır. Batum Camii, 1865-1866 yılları arasında, son yüzyılın ikinci yarısında kuruldu. Mabet, Türkiye'nin egemenliği süresince Batum'da faaliyet gösteren üç camiden günümüze ulaşan tek camidir.

Osmanlı İmparatorluğunun egemenliği süresince ve daha sonra Çarlık Rusyası döneminde, Acaristan’ın saygın Müslüman liderleri, Ankara ve İstanbul'da eğitimlerini başarıyla tamamladıktan sonra Gürcüstan’a geri döndüler ve aktif olarak Gürcüstan'ın ulusal menfaatlerini savundular. Hacı Loman Kartsivadze, Nuri Beridze, Ahmed Khalvaşi, Ahmed Khalipaşvili bu alimlerden bazılardır. Bu bilginler, İslamın kuralları içinde Müslüman Gürcülere hizmet ulaştırmışlardır. Üstelik Ahmed Khalipaşvili Kur'anı Gürcüceye çevirmiş, yorumlamış ve yayınlamıştır.

Sovyetler döneminde, her ne kadar camilerin kapatılmasıyla ilgili bir olay sabit olmasa da bütün kahinlerin genel kovuşturulmasıyla birlikte, Müslümanlar da baskıya maruz kalmışlardır. Caminin 19. yüzyıldaki saygın mollaları, Şirin Beridze (1866-1882), İshak Beridze (1882-1890), Kadir Surmanidze (1890-1901), 20. yüzyılda anılmaya değer İmam İbrahim Tavdgiridze (1901-1935), Raşit Beridze (1940 - vd.), Ferat Kontselidze (1946- 1950), Osman Gogoberidze (1950-1958), Davut Gobadze (1958-1990)'dir. Halen Caminin Müftüsü Mahmut Kamashidze'dir. İslam, Acaristan'da 300 yıl önce yayılmıştır. Osmanlı İmparatorluğu döneminde Acaristan'da, 200 kadar cemaat faaliyet göstermiştir.

İlköğretim okullarıyla kıyaslanabilen medreseler, Müslüman toplumda, çocukların hocalar tarafından, Kuran üzerine eğitilmeleri içindi. Daha derin İslami felsefe için medreseler, hızlandırılmış eğitim programıyla birlikte, başarılı öğrencileri İstanbul'a, geleneksel İslami öğretileri edinmeleri amacıyla gönderiyordu. Mezuniyet sınavlarından sonra, hoca olarak yetki veriliyordu. Rus İmparatorluğu döneminde, Acaristan’daki medreselerin sayısı azaldı. İslam, günümüzde Acaristan'daki dinlerden biridir. Batum Camii, Acaristanlı Müslümanları, Müslümanların bütün kutsal günlerinde toplamaktadır.

Gürcüstan’ın Acaristan Özerk Cumhuriyeti eski lideri Aslan Abaşidze’nin Moskova’ya kaçmasının ardından Acaristan’da 12 yıl aradan sonra hoparlörle ezan okunmuş, Batum’daki Müslümanlar, hoparlörlerden yükselen ezan seslerini sevinç gösterileriyle kutlamıştı. Batum Camiinde Rusya döneminden bu yana sadece ‘iç ezan’ okunuyordu. Aslan Abaşidze’nin 13 yıl önce iktidara gelmesiyle yaklaşık bir yıl hoparlörle ezan okunmuş, ancak daha sonra Batum’daki Hıristiyanların şikayeti üzerine tekrar eski sisteme dönülmüştür.