ANASAYFA

GÜNEYBATI KAFKASYA CUMHURİYETİ

16.- 19. yüzyıllarda Osmanlı devleti yönetiminde olan Güneybatı Kafkasya, Kars, Ardahan, Batum, Ahıska, Ahılkelek’in batısı, Eçmiadzin ve güneybatısı, Erivan’ın güneyi, Nahçıvan, Kağızman ve Oltu bölgelerini kapsıyordu. Güneybatı Kafkasya Cumhuriyeti (Cenûb-i Garbî Kafkas Hükümeti Cumhuriyesi), Mondros Mütarekesinden sonra, Doğu Anadolu'da kurulan bir yerel hükümettir. 1. Dünya Savaşı sonunda imzalanan Mondros Mütarekesi, Osmanlı ordusu birliklerinin Güney Kafkasya’dan çekilmesini öngörüyordu. Osmanlı Devleti bu hükme uyarak askerlerini hayli ilerlemiş oldukları bu bölgeden çekmek zorunda kaldı. Elviye-i selase denen Kars, Batum ve Ardahan böylece Ermeni işgaline açık bir hale geldi. Bunun üzerine Elviye-i selase ileri gelenleri, 5 Kasım 1918’de önce Kars Millî İslâm Şûrası adıyla örgütlendiler. 14 Kasım’da yapılan kongrede Millî İslâm Şûrası Merkez-i Umûmisi adıyla bir hükümet oluşturuldu.

Şûra, 17 Ocak 1919 tarihinde yerini Cenub-i Garbî Kafkas Hükümeti Muvakkate-i Milliyesine bıraktı. Bu geçici hükümet ertesi gün, 18 maddeden oluşan anayasasını ve beyaz ve yeşil zemin üzerinde ay-yıldızın yer aldığı bayrağını belirledi. Başkenti Kars olan devletin hükümet başkanlığına, Cihangirzade İbrahim Aydın Bey getirildi. Bu arada oluşturulan meclis, 1 Mart 1919’da çalışmalarına başladı. Cenûb-i Garbî Kafkas Hükümeti Muvakkate-i Milliyesi, 25 Mart 1919’da Cenûb-i Garbî Kafkas Hükümet-i Cumhuriyesi adını aldı. Hükümet, Türkiye toprakları üzerinde demokratik uygulamalara dayalı Meclis Hükümeti sisteminin ilk örneğini oluşturuyordu. İlk defa, “Anayasa”, “Vatandaş”, “Demokrasi”, “Cumhuriyet”, “Cumhurbaşkanı” gibi kavramlara yer veriliyordu. Fakat bölgede bulunan İngilizler, yerel hükümetin çalışmalarına bir süre göz yumdular. Ancak 13 Nisan 1919’da Kars’ı işgal ederek hükümetin varlığına son verdiler. Hükümetin 12 üyesini tutuklayarak önce Batum’a, sonra da Malta’ya sürdüler. İngilizlerin Ermenilere devrettiği Kars, 1920 sonbaharında Kazım Karabekir komutasındaki birliklerin bölgeyi ele geçirmesine kadar bir buçuk yıl işgal altında kaldı.



                                                                                                                                                              LAZURİ