ANASAYFA

DAĞISTAN CUMHURİYETİ

Dağıstan Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu'na bağlı bir cumhuriyettir. Doğusunda Hazar Denizi, kuzeyinde Kalmuk Özerk Cumhuriyeti, batı ve kuzeybatısında Çeçenistan, güneybatısında Gürcistan ve güneyinde de Azerbaycan yer alır. Nüfusu 2.950.000, yüzölçümü 50.278 km², başkenti Mahaçkale olan ülkenin diğer önemli şehirleri Derbent, Kızılyar, Kızılyurt, İzberbaş, Buynak, Kaspiy ve Hasavyurt’tur.

Halklar ve diller ülkesi Dağıstan, 8 bin yıllık tarihsel ve kültürel mirasa sahiptir. Ortak kültür, gelenek ve dine sahip Dağıstan milletleri, M.Ö. 6. yüzyılda Albanya Federasyonu içerisinde yaşamaktaydılar. M.Ö. binli yıllarda Albanya'nın yıkılması, bölge halklarının, özellikle dış etkiler tarafından sık sık işgali karşısında dağlara çekilip dış dünya ile ilişkilerini kesmelerine ve bir nevi izolasyon sonucunda kendi bağımsız siyasal kurumlarını kurmalarına sebep olmuştur. 20 Ocak 1921 tarihinde Rusya Federatif Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti'ne bağlı olarak Dağıstan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti adıyla kuruldu. Sovyetler Birliği'nin dağılmasından sonra, Rusya Federasyonu içinde Dağıstan Cumhuriyeti adını aldı.

Dağıstan coğrafi açıdan beş bölgeye ayrılır. Birinci bölgede Kafkas Dağları ve Dağıstan iç platosu yer alır. İkinci bölge, birinci bölgenin kuzeyinde yüksekliği 920 metreye ulaşan ve çıkıntı tepelerinden oluşan ikinci bir dağ kuşağından ibarettir. Dağlar ile Hazar Denizi arasında kalan dar kıyı düzlüğü üçüncü bölgeyi oluşturur. Petrol ve doğalgaz yatakları barındıran bu ovanın genişlediği yerde başlayan dördüncü bölge alçak ve bataklık ovalar ile Terek ırmağı deltasından oluşur. Terek'in hemen kuzeyinde kumullarla kaplı Nogay bozkırları beşinci bölgeyi oluşturur. Dağıstan'ın iklimi genel olarak sıcak ve kurudur.

Dağıstan Rusya ve Avrupa’yı Doğu’ya bağlayan avantajlı bir coğrafik konuma sahiptir. Dağıstan ekonomisi tarım ve endüstride uzmanlaşmış çok sektörlü bir sistemdir. Piyasa ekonomisinde 100’den fazla banka, 13 sigorta şirketi, yabancı ortaklığında 35 ortak girişim ve diğer yapılar yer alır. Mahaçkale’de uluslararası düzeyde bir havaalanı ve deniz ticaret limanı bulunur. Ziraat, Terek boyunda ve suni sulama usulü ile güneybatı kısmında yapılır. Diğer kısımlarda muhtelif Türk boyları göçebe halinde yaşar ve hayvan beslerler. Sahil boyunda ise balıkçılık ile iştigal edilir. Dağıstan tabii zenginliklerle doludur.

Dağıstan büyüklüğüne kıyasla dünyanın en fazla etnik çeşitliliğe sahip bölgesidir. 1916 yılı sayımına göre Dağıstan’ın nüfusu 81 ayrı ulustan oluşurken bunlardan 32'si Dağıstan'ın yerli halkıydı. Bugün Rusya Federasyonu’nda mevcut 180’den fazla etnik gruptan Dağıstan’da 102’sinin temsilcilerinin yaşadığı belirtilmektedir. Bunlardan 12’sine resmi millet statüsü verilmiştir. Dağıstan dilleri, “Nakh-Dağıstan dilleri” olarak gruplanan Kafkasya'nın doğu kesiminde konuşulan Kafkas dilleri ailesine bağlı dil öbeğini oluşturur. Halkın % 99,9'u okuma yazma bilmekte ve neredeyse tamamı ise ikiden fazla dili en iyi şekilde konuşabilecek şekilde bilmektedir. Dağıstan'ın nüfus artış hızı Rusya Federasyonu genelinde ilk sırada yer almaktadır. Dağıstan’ın kuzeyi ve doğusundaki düzlük bölgelerde Türkî gruplar, ülke geneline egemen olan dağlık ve plato yerleşimlerinde ise Kafkas kökenli etnik gruplar yaşamaktadır.