|
KÖKLERİ DERİNDE MEŞE
Meşe, kayıngiller (Fagaceae) familyasının Quercus cinsinden 200 kadar türü arasında yaz-kış yapraklarını dökmeyenleri de bulunan, kerestesi dayanıklı orman ağaçlarının ortak adıdır. Dünya üzerinde geniş bir yayılış sahası vardır. Ömürleri ortalama 500 yıl olan meşe ağaçlarının boyu 30 metre eni ise 2 metre civarındadır. Meşelerin gövdeleri düzgün, kabuk önceleri düzgün, sonraları kalın ve yırtılmış durumda olup esmerdir. Kökleri derinlere ve yanlara çok gider. Yaprakları da formları gibi değişkenlik gösterir, loplu, dişli ya da düz kenarlıdır. Palamut adı verilen silindirik meyveleri bir kadeh içinde yer alır. Bazı türlerinin palamudu büyük ve tırnaklı olur.
Türkiye'de doğal olarak 18 meşe türü bulunmaktadır. Türkiye, meşelerin kaplamış oldukları alan bakımından oldukça zengindir. Meşeler, odunlarının anatomik özelliklerine göre; ak meşe, kırmızı meşe ve herdem yeşil meşe olmak üzere üçe ayrılırlar. Erkek çiçekler, bir önceki yıla ait sürgünlerde, tek tek ve uzun bir eksen üzerinde çok sayıda toplanmışlardır. Dişi çiçekler teker teker veya 3-5'i bir arada başçıklar halinde bulunurlar. Çiçeğin tabanında çanağa benzeyen bir kupula vardır. Her kupula içinde bir pelit bulunur. Kupulanın üzeri genellikle sık bir şekilde sert pullarla örtülmüştür. Meşe ağaçları 50 yaşına gelmeden palamut vermezler. Tanen bakımından zengin olan palamudun şırası boya sanayinde kullanılır. Palamudun içinde pelit denilen tohumu vardır. Pelit doku bakımından kestaneye benzer. Ancak, tadı acı olduğu için hayvan yemi olarak değerlendirilir. Meşe, alakarga ve sincabın kışın yemek için toprağa gömdüğü yada kendiliğinden toprağa karışan pelitlerden ürer.
Meşeler park ve bahçecilik yönünden de önem taşırlar. Mobilya, ev ve süs eşyaları yapımda meşe ağacı sıklıkla kullanılmaktadır. Dayanıklı olduğu için doğramalarda, gemi, köprü ve iskele yapımda sıklıkla meşe ağacından faydalanılır. Yakacak ve kullanılacak odun olarak da değerlendirilen meşe ağacı şarap fıçısı yapımında da kullanılmaktadır. Meşe ağacının kabuklarından çay üretilir. Elde edilen bu çay bağırsak ve mide rahatsızlıklarına iyi gelmektedir.
|
LAZURİ
