ANASAYFA

VİTAMİN DEPOSU BADEM

Badem (Prunus dulcis), gülgiller (Rosaceae) familyasının Prunoideae alt familyasındandır. Meyvesi yenebilen küçük bir ağaç türüdür. Badem, ağacın meyvesidir. Şeftali gibi Prunus'un alt cinsi olan Amygdalusun içindedir. Prunus cinsinin diğer üyelerinin farklı olarak meyvesi tatlı, etli dış çevreye sahip değildir. Ama derimsi bir örtü ile kaplıdır. Bunun içinde, sert bir kabuk ile kaplı ve yenilebilir çekirdek kısmı bulunur. Badem ağacı güneybatı Asya'ya özgüdür. Kültürel formu İngiliz adalarına kadar kuzeyde yetiştirilebilir. Küçük bir ağaçtır. 4- 9 metre uzunluğuna ulaşır. Mızraksı yaprakları vardır. Yaprak yaklaşık 6- 12 cm uzunluğundadır. Kenarı dişlidir. Çiçekleri genel olarak beyaz ya da açık pembedir. Beş taç yapraklıdır. 3- 5 cm çapındadır. Çiçek, yapraktan önce ilkbaharda açar.

Bademin yabanisi Akdeniz bölgesinde Suriye, Lübnan, İsrail ve Ürdün'de yetişir. Bademin tarımsal olarak ilk kez burada yetiştirildiği sanılır. Çok eskiden, yabani badem yemek için toplanırdı. Büyük ihtimalle de toksitlerinden kavurma gibi yollarla arındırılırdı. Kültür bademinin Yakın Doğu'da Erken Tunç Çağında ortaya çıktığına inanılır. Arkeolojik olarak badem, (yaklaşık M.Ö. 1325) Tutankhamon'un mezarında bulunan meyveler içindedir. Dünyadaki badem üretimi yaklaşık olarak 1,5 milyon tondur. Yunanistan, İran, İtalya, Fas, Portekiz, İspanya, Suriye, Türkiye ve ABD başlıca üreticilerdir.

Badem; sıcak, ılık iklim ister, kurağa ise çok dayanıklıdır. Nemli hava ve soğuk rüzgardan hoşlanmaz. İlkbaharda erken çiçek açar. Bu sebeple geç gelen kırağılarda çiçekleri donar. Meyve olmaz. Badem aşıyla yetiştirilir. Bazı çeşitleri ise tohum ile de ürer. Fidanlar 3- 4 yaşında meyve verir. Ağacın 40- 50 yıl kadar ömrü vardır. Olgunlaşan meyvelerin dış kabuğu kurur.

Bademin bileşimi %54 yağ, %16,9 nişastadır. Madensel tuz ve vitamin bakımından zengindir. Tatlı badem tohumlarında az miktarda protein, demir ve kalsiyumla ve yüksek oranda yağ vardır. Badem yağı cilt ve saç için faydalıdır. Antioksidan “E” vitamini yönünden zengindir. Badem bu özelliği ile yaşlılık etkilerinden ve birçok hastalıktan korur. Çocuklar için sağlık deposudur. Acı badem göğsü yumuşatır. Öksürüğü keser. Ancak yüksek dozda alınırsa, zehirler.

Yeterli oranda karbonhidrat, doymamış yağ, lif, fosfor, kalsiyum, demir, potasyum, magnezyum, çinko, “A”, “B”, “C” ve” E” vitaminine sahiptir. Bir avuç badem günlük manganez ihtiyacının yüzde 45'ini, bakır ihtiyacının yüzde 20'sini karşılar. Badem yemek, koroner kalp hastalıkları riskini azaltır. Badem “LDL” (“kötü huylu”) kolesterolü düşürür. Diyabet ve kardiyovasküler hastalıklar için çifte koruyucudur. Düzenli badem tüketenlerin total kolesterolünde yüzde 4- 12 oranında düşme olmaktadır. Yarım çay bardağı bademde 18 gram yağ vardır. Bunun 11 gramı kalp için faydalı olan doymamış yağlardır.

Badem iyi bir antioksidan olan, immün sistemi destekleyen E vitaminin ve manganezin kaynağıdır. Badem; bakır, riboflavin (“B2”) ve fosforun da iyi kaynaklarındandır. Bademde bulunan yağlar kilo vermeyi kolaylaştırır. Tok tutar. Ara öğünlerde 10- 15 adet badem yenebilir. Haftada 28 gram badem, fıstık veya fıstık ezmesi tüketmek, safra taşlarının oluşma riskini yüzde 25 oranında azaltır.



                                                                                                                                                              LAZURİ