ANASAYFA

AHMED-İ HANİ

Ahmed-i Hani (Ehmedê Xanî), 17. yüzyılda yaşamış, divân edebiyatının Kürtçenin Kurmanci lehçesine uyarlanmış şekli "Mem û Zîn"i yazan, Agrili Kürt tarihçi, edebiyatçı ve mutasavvıftır. 1591 yılında Hakkarinin Çukurca ilçesi Han köyünde dünyaya gelmiştir. Yaşadığı yörede zaman zaman şeyh olarak kabul edilmiş, Hani Baba adıyla da anılmıştır. Daha küçük yaşlarda iken üstün vasıfları ön plana çıkan Ahmed-i Hani çevresindeki insanların dikkatini çekmiştir. Daha sonra zamanın kültür ve ticaret merkezi konumunda olan Doğu Bayazıt’a yerleşmişitr. Doğu Bayazıt medreselerinde müderrislik ve İshak Paşa sarayında kâtiplik yapmıştır. Dini ilimlerde yüksek derece ilim ve fazilet sahibi hâkim ve edip bir zattır.

Ahmed-i Hani, ilimler başta olmak üzere zamanın edebiyat dünyasındaki ilimlere genç yaştan itibaren vakıf olmayı başarmış ve yaşadığı dönemin kültür, edebiyat ve düşünce dünyasına damgasını vurmuştur. O, milli değerlerden hareketle evrensel değerler dünyasını yakalamaya çalışarak bütün mahlukatın yaratıcısının Allah olduğunu vurgular. Allah'a ve O'nun elçisi Hazret-i Peygamberimize olan sevgisini her zaman dile getirir. Ahmed-i Hani, Kürt edebiyatına çok değerli hizmetler yapmış, birçok güzel şiir ve eser armağan etmiştir. Haksızlığa, zulme, feodal düzene karşı cephe almış, bu yolda hayli mücadele etmiştir. Ahmed-i Hani, çağının aristokratik modasına uymamış ve diğer bilginler gibi eserlerini Arapça ve Farsça yazmamıştır. Türkçe, Arapça ve Farsça bilmesine rağmen eserlerinin hepsini kendi ana diliyle, Kürtçe olarak yazmış ve Kürt edebiyatının öncülerinden biri olmuştur.

Başlıca eserleri; Nûbehara Biçûkan (Küçüklerin Turfandası), Eqîdeya Îmanê (İman Akidesi), Eqîdeya Îslamê (İslâm Akidesi), Şiir Divanı, Mem û Zîn (Mem ve Zin), Fî Beyanî Erkanî Îslam (İslam Erkânının Beyanı), Akaid-i Molla Ahmet Siseban, Sekerat-ı Mevt’tir. Ahmed-i Hani, 1652 yılında Doğubayazıt’ta vefat etmiştir. Ahmed-i Hani türbesi Agri'de; Doğubayazıt'a 8 km mesafede, İshak Paşa sarayının üst kısmındadır. Türbenin yanında sonradan bir de cami yapılmıştır. Bölgede en çok ziyaret edilen türbedir.



                                                                                                                                                              LAZURİ