ANASAYFA

AFGANİSTAN İSLAM CUMHURİYETİ

Afganistan İslam Cumhuriyeti (Da Afğanistan İslami Comhoriyat), Orta Asya'da denize sınırı olmayan bir ülkedir. Doğu ve batı Asya’yı birleştiren ana mihver üzerinde olan ülkenin doğu ve güneyinde Pakistan, batısında İran, kuzeyinde Türkmenistan, Özbekistan ve Tacikistan, doğusunda da ufak bir sınırla Çin bulunur. Başkenti Kabil, yüzölçümü 647.500 km², nüfusu 31.056.000, diğer önemli şehirleri Herat, Kandehar, Celalabad, Gazne, Bağlan ve Mezar-ı Şerif'tir.

Ticaretin merkez noktalarından birinde yer alan Afganistan, bu stratejik konumu nedeniyle tarih boyunca İranlılar, Yunanlar, Araplar, Moğollar, İngilizler, Sovyetler ve Amerikalılar gibi çeşitli milletlerin istilasına ve işgaline uğramıştır. M.Ö. 500’lü yıllarda ilk defa İranlılarca işgal edilen bölge, daha sonra Büyük İskender orduları tarafından ele geçirilmiştir. Bölgede Baktriana Devleti kurulmuş, sonrasında sırasıyla İskitlerin, Kuşanların ve Akhunların hâkimiyeti yaşanmıştır. 7. yüzyıl sonlarına doğru bölge, İslamiyet’i yayan Arap ordularınca fethedilmiştir. Bölgedeki Moğol egemenliği, 14. yüzyıl sonlarında Timur ordularınca sona erdirilmiştir. 18. yüzyılda Babür Devleti'nin zayıflaması üzerine, Afgan kabileleri de bağımsız hareket etmeye başlamıştır. Bu karışıklıklar 19. yüzyılın ilk çeyreğine kadar sürdükten sonra ülkedeki birlik tekrar sağlanmıştır. 1839-1842 yılları arasında ilk İngiliz-Afgan savaşı, 1878-1880 yılları arasında ikinci İngiliz-Afgan savaşı yaşanmıştır. İkinci savaş sonunda ülke, büyük çapta harap olmuş ve milli birlik zayıflamıştır. 1919 yılında üçüncü İngiliz-Afgan savaşı başlamıştır. Bu savaşta başarı elde edemeyen İngilizler, 8 Ağustos 1919’da yapılan anlaşma ile Afganistan’ın bağımsızlığını tanımıştır.

Afganistan genellikle engebeli bir araziye sahiptir. Ülkenin güneybatısı ve batısı dağlık değildir. Ancak fazla akarsu kaynağı olmaması nedeniyle tarım yapılamaz. Afganistan’ın yazları sıcak ve uzun, kışları ise şiddetli derecede soğuk bir iklimi vardır. Afganistan’da kışın soğuğu, yazın sıcağından daha korkutucudur. Mevsim değişiklikleri oldukça ani olur. Resmi dilleri Peştuca ve Daricedir (Doğu Farsçası). Afganistan, özellikle güney bölgelerde yaşayan Peştun (%35) çoğunlukla birlikte Tacik (%33), Hazara (%9) ve Özbek (%9) halklarını da barındırır. Ülkede ayrıca nüfusa oranları %5'i geçmeyen birçok halk da (Beluciler, Türkmenler, Nuristanlılar, Araplar vs.) yaşamaktadır. Halkın %80'i Sünni, %19'u Şii Müslüman’dır.

Afganistan, fert başına düşen gelir bakımından dünyanın en fakir ülkeleri arasındadır. Ekonomisi tarıma ve hayvancılığa bağlıdır. Endüstri ağırlıklı olarak küçük çapta tekstil, sabun, mobilya, ayakkabı, gübre, çimento, el yapımı halılar, doğalgaz, yağ, kömür, bakır işletmelerine dayanmaktadır. Afganistan çok zengin bakır rezervine sahiptir. Ayrıca kömür, demir, kurşun, çinko, sodyum, magnezyum sülfat, magnezyum klorat, krom, berilyum, sülfür, mika, talk, asbest ve mermer rezervlerine de sahiptir. Yapılan sondajlar, Afganistan’da çok zengin doğalgaz yatakları olduğunu göstermiştir.



                                                                                                                                                              LAZURİ