ANASAYFA

TACİKİSTAN CUMHURİYETİ

Tacikistan Cumhuriyeti, (Jumhurii Tojikiston) Orta Asya'da denize kıyısı olmayan bir ülkedir. Komşuları; güneyde Afganistan, batıda Özbekistan, kuzeyde Kırgızistan ve doğuda Çin Halk Cumhuriyeti'dir. Başkenti Duşanbe, yüzölçümü 143.100 km², nüfusu 7.215.000, diğer önemli şehirleri Hocent, Kulob, Novabad’tır.

Tacikler tarihte sırasıyla Perslerin ve Büyük İskender'in kurduğu imparatorlukların egemenliği altında yaşadılar. İ.S. 7.-8. yüzyıllarda bölgeyi ele geçiren Arapların etkisiyle Müslüman oldular. Tacikler 15.-18. yüzyıllarda, bugünkü Tacikistan topraklarının büyük bölümünü kapsayan Buhara Hanlığına bağlandılar. Ardından Afganların egemenliğine girdiler. 1860'larda ise bölge Rusların eline geçti. 1917'deki devrimden sonra Tacikistan topraklarının bir bölümü Türkistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyetine bağlandı. 1920'de de Buhara Sovyet Halk Cumhuriyeti kuruldu. 1922'de yeni yönetime karşı bir ayaklanma baş gösterdi. Tam anlamıyla denetim altına alınamayan bu ayaklanma 1931'e kadar etkisini sürdürdü. 1924'te Özbekistan'a bağlı Tacikistan Özerk Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti kuruldu. 1929'da birlik cumhuriyeti statüsünü kazanan Tacikistan'ın adı, Tacikistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti oldu. Sovyetler Birliğinin dağılmasından sonra 9 Eylül 1991'de bağımsız bir devlet oldu.

Tacikistan nüfusunun %80'ni Tacikler, %15'ini Özbekler, %1,1'ini Ruslar, %4'ünü diğer milletler meydana getirir. Nüfusun büyük kısmı kışlak adı verilen küçük köylerde yaşamaktadır. Kışlakların çoğunda okul, sağlık, alışveriş ve kültür merkezi vardır. Resmî dil Tacikçe olmasına rağmen, Rusça da kullanılır ama Rusçanın resmi bir statüsü yoktur. Halkın %85'i Sünni Müslüman, %5'i ise Şii Müslüman'dır. Geri kalan %10'luk gibi bir kısmı Hıristiyanlar oluştururlar. Ülkede Hıristiyanlar daha çok Rus Ortodoks Kilisesine mensupturlar.

Ülkenin iç kısımlarında kıtasal, Pamir dağlarında yarı çöl ve kutupsal iklim görülmektedir. Vadilerde astropikal iklim görülür. Yazlar çok sıcak ve kurak geçer. Yağış miktarı genelde düşüktür. Dağlık bölgelerde kışlar çok soğuk olup, sıcaklığın zaman zaman -46°C’ye düştüğü görülür. Tacikistan topraklarının büyük bölümü dağlarla kaplıdır. Toprakların yarısından fazlasının yüksekliği 3.000 metreden fazladır. Güneydeki dağlar arasında geniş vadiler bulunur. Topraklarının tamamı zelzele kuşağında yer aldığından, ülkede sık sık zelzele olur.

Tacikistan'da ekonomi birinci derecede tarım ve hayvancılığa dayanır. Başlıca tarım ürünü pamuktur. Ayrıca üzüm, susam, buğday, arpa, kavun, sebze yetiştirilir. Küçükbaş hayvan besiciliği ve ipekböcekçiliği yaygın olarak yapılır. Çiçek yetiştiriciliği de yaygındır. Yeraltı zenginlikleri bakımından zengin olan Tacikistan'da demir, kurşun, çinko, antimon, cıva, altın, kalay, tungsten, petrol, doğalgaz ve kömür yatakları vardır. Yeryüzü şekilleri ve iklim şartları sebebiyle son derece zengin bir bitki örtüsüne ve hayvan varlığına sahiptir.