|
GAGAUZEPEŞ RENOBAŞİ OK'VAK'İDİNU
Demografiuri xali muşi: Gagauzepe: 137.500, Rusepe: 11.800, Moldovanepe (Romenepe): 8.300, Bulgarepe: 7.800, Uk’rainurepe: 7.800
İdareşi mosa muşi: Gagauziş Dixaşi irişen mağali idareşi maoktale Dudmaxvenci ren. K’anonişi 6. şi noç’ares, dixaştudeloni do dixaşjindeloni mtelixolo 3’k’ortolepeş mancoba Gagauziş Dixaşi idares uğun ya noç’ars. Gagauzişi Dixas, Resp’ublik’a Moldovaşi bandaraş meti na ixmaren muşi bandarati uğun. Gagauziş Dixaşi idareşi doloxe, Moldovaşi nanak’anonis do k’anonepes tersiş uoqopinobaşi oğodurot k’anonişi gamağumuşi mancoba Kişinevişk’elen meçameri uğun.
P’olit’ik’uri xali muşi: Xususişi k’anonis, Gagauzişi Dixak Moldovaş let’aş artonobaş doloxe avt’onomiuri ar t’erit’oria ren ya noç’ars. P’arlament’o mutepeşis do t’erit’oria mutepeşi oqopinot idareşi mek’anizma uğunan.
Ek’onomia: Ek’onomia muşik agrik’ult’uraş jin 3’opxineri na uğun am t’erit’orias agrik’ult’ura şeni oxaçkuşi 148 hek’t’ari dixa uğun. 3’anas 400.000 t’oni qurz’enişi p’roduk3ia na ikips 12 ğvinişi fabrik’a, ar teri xor3iş k’ombina, tutumişi jur fabrik’a, mentasyonişi fabrik’a do xali na ixvenen jur fabrik’a uğun. Ğvinişi agrik’ult’uras kianaşi doloxe nami na uğunan Gagauzepes qurz’eniş meti, mergyape, bak’liyatepe do lilve-meyvaşi agrik’ult’urati ikipan.
Gamantanu-gurapa: Andğaneri orapes didi 3’anerepek do ok’itxu na va uçkinanpek arxvala Turkuli ğarğalapan. Sabçoetişi oras Rusul nenak dogurenepes nobaz’genurot dvaç’iruş ok’itxuşi nena na ixvenu şeni Gagauzepek, jur nenoni xalk’i diqves. Moldovaşi doloxe na skidun xalk’epeşi doloxe Rusul nena majurani nena mutepeşi oqopinot na ğarğalupan irişen mağali na ren grup’ak Gagauzepe renan. Gagauzepeşi % 74 ik Rusul nena uçkinan. Doguronepes k’ademeşi oqopinot Latinişi alboni do Gagauziş nenate gamantanus gyoç’k’ineri renan. Gagauzi nenate na gamiğinen gazetape uğunan do “Ana Sozu: Nanaş Tkvala”, “Gagauz Sesi: Gagauziş Xonari” am gazetapeşi namtinepeşen renan. Arçkva xolo “Saba Yildizi: Ç’umanişi Muru3xi” coxoni ar svaruliti gamaçkvaluşi skidala muşis kogyoç’k’u.
Turkia k’ala k’ont’akt’i mutepeşi: K’ont’akt’epeşi didopek gamantanuşi speroş jin medgineri ren. Amuş meti Turkiaşk’elen, k’oçineburi şvela do sanatateşi mat’erialepe gencğoneri ren do xolo Gagauzi mamgure do mamgurapalepes Turkias çkvaneri orapes Turkuli şeni mapxaşi k’ursepe meçameri ren. Gagauziş Dixaşi Komratiş Dobadonaş Universit’et’işa Turkiaşen gamantanuşi mamgurapaleş oncğonu şeni 3’opxunerot oxandupepeşi jin gyoç’k’ineri ren, arçkva xolo universit’et’is dido suparati mendancğoneri ren, geç’arelişi şvelati meçameri ren Turkiaşk’elen. Bursa k’ala Çadir-Lunga noğaş doloxe mutepeşis, iptiongamantanupe şeni cumadoguronişi k’ont’akt’epe gedgineri ren.
|
TÜRKÇE
