ANASAYFA

GAGAUZLARIN VAR OLMA MÜCADELESİ

Demografik durumu: Gagauzlar: 137.500, Ruslar: 11.800, Moldovanlar: 8.300, Bulgarlar: 7.800, Ukraynalılar: 7.800

İdari yapısı: Gagauz Yeri'nin en üst düzey idari yöneticisi Başkan'dır. Kanunun 6. maddesine göre bütün yeraltı ve yerüstü kaynaklarının mülkiyeti Gagauz Yeri idaresine aittir. Gagauz Yeri'nin Moldova Cumhuriyeti bayrağı yanında kullanılan kendi bayrağı mevcuttur. Gagauz Yeri idaresine, Moldova anayasası ve kanunlarına ters düşmemek kaydıyla kanun çıkarma yetkisi tanınmıştır.

Siyasi yapısı: Özel yasaya göre, Gagauz Yeri Moldova'nın toprak bütünlüğü içinde özerk bir bölgedir. Kendi parlamentosunda ve bölge yönetiminde söz sahibidirler.

Ekonomi: Ekonomisi tarıma dayalı olan bölgenin ekilebilir alanı 148 hektardır. Yılda 400.000 ton üzüm işleyen 12 şarap fabrikası, 1 adet et kombinası, 2 adet yağ fabrikası, 1 adet tütün fabrikası, mentasyon fabrikası ve 2 adet halı fabrikası vardır. Şarapçılıkta dünya çapında üne sahip olan Gagauzlar üzümün yanısıra hububat, bakliyat ve sebze-meyve yetiştirmektedirler.

Eğitim-öğretim: Bugün yaşlı ve okuma-yazma bilmeyenler yalnızca Türkçe konuşmaktadırlar. Sovyetler Birliği zamanında Rusça'nın okullarda zorunlu hale getirilmesi sonucu Gagauzlar, iki dilli olmuşlardır. Moldova'da yaşayan milletler içinde Rusça'nın ikinci dil olarak konuşulma oranının en yüksek olduğu grup Gagauzlardır. Gagauzların %74'ünün Rusça'ya vakıf oldukları tespit edilmiştir. Okullarda kademeli olarak Latin alfabesi ve Gagauzca eğitim verilmeye başlanmıştır. Gagauzca yayınlanan gazetelerden başlıcaları “Ana Sözü” ve “Gagauz Sesi” gazetesidir. Ayrıca “Saba Yıldızı” adlı bir dergi de yayın hayatına başlamıştır.

Türkiye ile ilişkileri: Faaliyetlerin çoğu eğitim alanında yoğunlaşmıştır. Bunun yanında insani yardım ve sağlık malzemesi gönderilmiş, Gagauz öğrenci ve öğretmenlere Türkiye'de çeşitli sürelerle Türkçe yaz kursları verilmiştir. Gagauz Yeri'ndeki Komrat Devlet Üniversitesine Türkiye'den öğretim elemanı gönderilmesi için alt yapı çalışmaları başlatılmış, ayrıca üniversiteye çok sayıda kitap gönderilmiş, maddi yardımda da bulunulmuştur. Bursa ile Çadır-Lunga şehrinde ilkokullar arasında kardeş okul ilişkisi kurulmuştur.