|
"TURKULİ ORTODOKSURİ EK'LESİA"
Somexepeşi var mara Anatolialuri Krist’ianepeşi unik’aluri 3’oxloxtimobari na rt’u Fenerişi Ortodoksuri P’at’rik’obak imp’erialist’uri maxegedumalepes var nodgitu. Am xegedumobas şinu oxoşkvoba em oraşi p’at’rik’ik. Turkuli na ğarğalapt’u Ortodoksi Krist’ianepesti eşo go3’vancğonu. Berz’enetikti Turkuli na ğarğalapt’u do Somexi na va rt’u Anatolialuri Ortodoksi Krist’ianepe, religiuri minoba mutepeşiş sebebiten Heleni o3’opxinu şeni ixandu. Fenerişi Ortodoksuri P’at’rik’obaşk’elen Kirikkaleşi Keskini coxoni ç’it’anoğaşa vi3e-Mit’rop’olit’i na i3xunu Eftimik, na içkinen am sebebepeten Fenerişi Ortodoksuri P’at’rik’obas nodgitu. Emedeni aforozinu. Eftim Karahisaritisi (Karahisarlioğlu) coxoni Anatolialuri Krist’iani ar ocağişen ren. Eftimi ren Pavlos Karahisaritisik na ixmart’u ek’lesiuri coxo. 1884-s Yozgat / Akdağmadenis dibadu. Akdağmadenişi Ruştiye notamamu. Ok’ule amaxtu Manast’erişa do şurieri k’lasiaşa ak’atu. 1908-s, Ank’aras Ortodoksuri Ek’lesiaşa guri meçu. 1912-s iqu diyak’osi. Ok’uleti Kirikkaleşi ç’it’anoğa Keskinişa i3xunu vi3e-Mit’rop’olit’i. Kayserişi Mit’rop’olit’i Nikolasişk’elen ixvaminu.
Eftimi, muşi steri na isimadupt’u ek’lesiaşi namtini mak’aturepe k’ala 1921-s Kayseris ok’oik’atu. Anatoliaşi Ti-moşletineri Ortodoksuri Ek’lesia k’idu. Pont’usurepe var mara Eftimik Anatolias em oras na skidut’u Ortodoksepe şeni, Turki renan yado omxvacupt’u. Am ağani religiuri k’erk’eli, oxoşkvaşi limaşa mxuci meçamu şeni, Anatolialuri Ortodoksi Krist’ianepeş doloxe ixandu. “Anatolias Ortodoksişi Xonari” coxotenti ar jurnali gamoçkves. Emuşk’ule oxoşkvaşi limaşa mxuci na meçu Eftimişa “Ti-moşletinobaşi Medalioni” niçinu. Malimuri vet’eranişi xeşpaxa nik’irinu. Eftimik ok’ule Zeki Ereneroli yado coxo geidvu.
Eftimik ar ognapa muşis aşo tkumert’u: “Namtini Turki jurnalist’epek ‘Turkişi megabre Eftimi’ yado oçinapu unt’es ti-çkimi. Am tkvala 3’ori na va rt’u dido faras oxovo3’onapi. Ar galenik, Turkişi megabre iqopen. Mara çkimi steri k’ap’et’i ar Turkis, galeni Turkişi megabrot oşinuşen guri naç’ven. Ma var vore ‘Turkişi megabre Eftimi’, ma vore ‘Turkiş skiri Turki Eftimi’. Çkin Krist’iani Turkepeti, mtel na3ia çkini k’ala artot na3ionaluri ti-moşletinoba çkinişa mevunç’işit do a3’i vim3kvet. Didi xeleba aqvas ma Turki vore na tkumers mitxanişa.”
Mara; dulya var iqu Eftimik na izmont’u steri do didi t’ragediape iskedinu. Lozanişi ak’t’işa imza gidvinu şk’ule, Anatoliaşi Ti-moşletineri Ortodoksuri Ek’lesia kogoşibğinu Turkiaşi xe3alaşk’elen. Xalk’i oktirutenti, Anatolialuri Ortodoksepe Berz’enetişa, Berz’eneturi Muslimanepeti Turkiaşa moxtu. Aya ren nenaten na var itkven didi t’ragedia mtel xalk’epe şeni, Krist’iani rt’as Muslimani rt’as! Eftimik Mp’olişa dibargu. Ek’lesia muşi xolo dok’idu. Vaazepe muşi Galatas na ren do Fenerişa mek’ireli na ren sum Berz’enuri ek’lesiapes meçu. Em p’eriodişi na3ionaluri k’erk’elepeşi ixiten, Mp’oluri Urumepe do Karamanurepe am ek’lesiapeşa ides. 1940-epes, xe3ala do Fenerişi Ortodoksuri P’at’rik’obaşi k’ont’akt’epe inormaluşi, am sum ek’lesiaşi cemaat’i dvark’inu. Turki Ortodoksuri Ek’lesiaşi p’ap’azepe rt’es Erenerolepeşi ocağişen. Biç’epe muşi Turguti do Selçukik, 2. do 3. Eftimi coxoten, muşi misia moik’idu. Selçuk Erenerolik 2002-s doğuruşi, am p’ost’i umanceloni doskidu. Turki Ortodoksuri Ek’lesias uğun sum ek’lesia binalot.
Masumani P’rezident’i Celal Bayarik ar ndğas, am tema şeni Hamdullah Suphis aşo tkveren: “Giçkin-i Hamdullah? Ataturkişi didi gurişç’vini mu rt’u çodinuri 3’anapes? Anatoliaşen şilyapete Krist’iani Turki oncğonu rt’u. Ora muşis, Paşa çkimi, moikipt, mooçkumert, entepe xor3i do di3xiriten Turki renan ya vu3’vi. Svarape mevuncğoni, mara quci var momçu. 3’anape goliluşi, çilata muşi oxo3’onu do dido guris niç’vinu.”
|
TÜRKÇE
